Landneminn - 07.11.1953, Blaðsíða 3

UM IjAGINN OG VEGÍNI^
Aiiða
Þetta erljót saga, en sönn.
Ég var aö koma sunnan úr Haínarfirðl einn
góðviörisdag nú í haust. Ég fór inn í strætis-
vagninn við Álfaíell og settist um l>að bil í
miðjan vagninn út vlð hægri gluggann. Það
var fátt fólk komið í bílinn.
Rétt áður en klukkan slær kemur lnn i vagn-
inn negrl, snyrtilega klæddur meö lltla hand-
lösku. Hann svipast um eftir sæti, gengur Inn
eftir vagninum og sezt i sætið fyrir aflan mig
út við hægri gluggann.
Og bíllinn rennur af stað.
Ég íer ósjálírátt að hugsa um negrann. Hann
er eíiaust skipverji á stóra vöruflutningaskip-
inu, sem nú er veriö að losa í Reykjavík; háset-
arnir þar eru flestlr dökklr á hörund. Kannske
er hann frá Suöurríkjum Bandaríkjanna, þar
sem kynþáttaofsóknirnar eru tíðastar ög ef-
laust er hann að litast um í iandgönguleyfi sinu.
Hvað ætli honum íinnist um Island, skyldi hann
þekkja nokkuð til þjóðarlnnar, skyldl hann vita,
að islenzka þjóðin er öilum öðrum þjóðum frá-
bitnari kynþáttahatrí ....
Vagnlnn stanzar vtö Apótekið og margt íólk
kemur inn. Þar á meðal eru þrír skólapiltar,
sem voru að fara í Verzlunarskólann í Reykja-
vik. Þelr settust aftast í vagninn. Allir sem inn
komu litu á negrann.
Vagninn stanzar aftur við Bæjarbíó og þar
kemur melra fólk. Rosldnn maður sezt við hlið-
lna á mér. Hvert sæti er skipað nema sætið hjá
negranum en tvær stúlkur standa.
Eru þær feimnar viö að sitja hjá negranum
eða ætla þær kannske stutt?
Vagninn stanzar aftur og inn kemur meira
fóik. Það fikrar sig innar eftir vagnlnum, lítur
á negrann og auða sætið — en fer aftar. Þarna
þekkti ég skrifstofumann og trésmiö, tvær kon-
ur úr Reykjavík.
Og enn stanzar vagninr og inn kemur meira
tólk. Það svipast um eftir sæti, lítur á negrann
um hugsandi æskufólks, sem nú er að vaxa
upp annars staSar í heiminum. Nei, það er
fylgzt af áhuga með öllu sem hér á ís-
landi hefur gerzl og mun gerast. Þjóð
ykkar er fámenn en hún er þýðingarmikill
og fullgildur meðlimur í fjölskyldu þjóð-
anna. Og líf hennar og starf hefur fengið
sérstaka þýðingu nú vegna þess átroðn-
ings, sem átt hefur sér stað á íslenzkri
grund, átroönings, sem ekki miðar að því
að beiz.la náttúruöflin í jijónustu lífs og
velfarnaðar heldur að hinu gagnstæða.
Æskulýðsfylkingin hefur í 15 ár
helgaÖ þjóð ykkar og fósturjörð alla
krafta sína og það er einmitt í þjóðfrels-
isbaráttunni, sem liin auðuga arfleifð
þjóðar ykkar nýtur sín bezt, er hið skæð-
asta vopn. í þeirri baráttu þarf blómi ís-
lenzkrar æsku að standa saman.
Á þann hátt eigið þið einnig samstöðu
§ætið
og auða sætið vlð hllðina á honum — en kýs
að standa.
Astanuið var að verða óþolandi. Hvað slcyldi
negrinn halda? 1-Ivað gekk aö þessu fólkl, sem
heldur vildl standa en sitja hjá negra? Fann
það ekki, hvernig það hlaut að særa tilíinningar
hins dökka manns? X’etta fólk var óbrotlö al-
þýðúíólk elns og strætisvagnafarþegar eru upp
til hópa. Taldi þaö virkilega vlrðingu sinni ó-
samboðið aö sitja hjá negra? Mig dauðlangaði
til að snúa mér við og afsaka þessa framkomu
með einhverjum útskýringum, en ég átti svo
bágt með að flnna réttiætingu hennar, að ég
kom mér ekki til þcss. Ég fann, að auða sætiö
var að verða stórkostlegt þjóðernisvandamái. Ég
settl allt mitt traust á, aö næst þegar vagninn
stanzaðl kæmi inn ærlcgur íslendingur og sett-
ist hjá negranum svo sem ekkert væri.
Vagninn stanzar. Ég held nlðri I mér andan-
um af spennlngl. Hver skyldi nú verða tli þess
að bjarga sóma lslands?
Eln manneskja kemur inn í vagnlnn. Það er
kona, á að giska 35 ára gömul og háófrísk. Ég
fann hvernig ég mændl á hana og grátbað hana
í huganum að setjast hjá negranum tii að bjarga
sóma lsiands. Hún flkrar sig innar eftir vagn-
inum, litur á negrann og auða sætið — en sezt
ekki. Ég leit í kringum mig og mér fannst ég
sjá smánina i ásjónu allra. I-Ivernig skyldi þetta
enda?
1 sætinu gegnt sæti negrans vinstra megin í
vagninum sátu tveir karlmenn. Ég þekkti ekki
þann er sat út við gluggann en hinn kannaðlst
ég við, dökkharðan kennara úr Haínarfirðl.
Hann sér, að ófríska konan ætiar ekki að setj-
ast hjá negranum, enda þött hún hafi þörf íyr-
ir sæti. Karlmennskan nær þá yíiitökunum. hann
stendur upp úr sínu sæti, og býður konunnl að
setjast. Hún þiggur það umsvifalaust!
Guði sé lof, hugsaðl ég, nú er vandamálið úr
sögunnl.
með æsku annarra landa sem er virk í
þátttöku sinni í voldugustu frelsishreyf-
ingu heimssögunnar. Frá þeirri æsku flyt
ég ykkur árnaðaróskir.
En leyfið mér einnig að flytja ykkur
innilegar afmæliskveðjur frá þeirri æsku.
sem er ógnað af stríðsundirbúningi gegn
löndum hennar. Hún óskar ykkur sigurs,
og hún veit, að það sem er að gerast suður
á Iveflavíkurflugvelli er ekki hið sanna
ísland, hún veit, að íslenzk æska mun
leggja friðaröflum heimsins allt það lið
er hún má.
Að lokum er sérstök afmæliskveðja frá
æsku Norðurlandanna. Aldrei fyrr hefur
vinátta okkar risið liærra, þar sem við
sameinumst um hið dýrmætasta, um frið-
inn.
Kæru vinir! Til hamingju!
En hvað er þetta, ætlar mannandskotinn ekki
að setjast i auða sætið? Ónei, hann sezt ekkl!
Ég rennsvltnaði. Gat annað elns og þetta
komlð fyrir á Islandl um miðja tuttugustu öld:
Troðfullur bill af fólki, islenzku fóiki, — en eitt
sæti autt af þvi að það var vlð hllðina á negra!
Smánln heltók mlg. Það var aðelns eln lauSn
til á vandamálinu: fyrst þeir, sem stóðu, vildu
ekkl setjast hjá negranum, varð einhver okkar
hinna, sem sátum, að standa upp úr okkar sæt-
um og setjast í auða sætið. Ég ákvað að standa
upp.
1 þvi stanzar vagninn enn og fjórlr karlmenn
troöast lnn — við erum komnlr i Kópavoginn.
Fyrstur þeirra er ungur maður, sem ég kann-
ast vlð og vinnur hjá Sambandinu. Hann treður
sér Inn eftir vagninum og sezt hiklaust hjá
negranum. Þjóðernisvandamállð var úr sögunni,
cn smánin hvildi samt þungt á öllum.
Ég íór úr vagninum við Skothúsveg. Þar
fóru líka út Verzlunarskólaplltarnlr. Ég gekk á
eftir þeim yfir götuna og upp Hellusundið.
.. Þetta er í fyrsta skiptið, scm ég hef skamm-
ast min fyrir að vera Islendingur," sagði elnn
þeirra.
..Mlkið langaði mig til að berja mannfýluna.
sem stóð upp fyrir kerlingunnl, en settlst ekkl
i auða sætið," sagði annar.
Mér hlýnaði aftur um hjartaræturnar.
Ritstj.
F y lkingar f r éttir
AÐALFUNDUR Æ.F.N.
Aðalfundur deildarinnar í Neskaupstað
var haldinn 6. okt. s.l. Kjörinn fulltrúi á
12. þingið var Guðmundur H. Sigurjóns-
son og ný stjórn , sem er þannig skipuð:
Auður Bjarnadóttir
formaður, Aðalsteinn
Halldórsson varafor-
maður, Þorgeir Jóns-
son gjaldkeri, Sverrir
Gunnarsson, fjármála-
ritari, og meðstjórn-
endur Guðmundur H.
Sigurjónsson og Bald-
ur Þorsteinsson. I vara-
stjórn voru kosnir Jón Kr. Magnússon og
Sigurður Arnfinnsson. — Á fundinum
sögðu norðfirzkir Búkarestfarar frá hinni
miklu reisu og ríkti mikill áhugi fyrir
vaxandi starfi. Framh. á 7. sí&u.
Auðnr.
LANDNEMINN 3