Þjóðvörn - 04.10.1946, Síða 2

2
ÞJÓÐVÖRN
FÖstudagur 4. október 1946
Baldvin Þ. Kristjánsson:
Ur w*€mðm
fluttri í Alþýöuflokksfélagi Reykjavíkur 29. sept. sl.
Samningsgrund-
völlurinn óeðliJegur.
Ég hef haldið því fram og
geri ennþá, að það, sem hver
einstaklingur þarf fyrst að gera
sér ljóst, sé það, hvort yfirleitt
eigi nokkum tíma að gera nokk-
nra samning við nokkra þjóð
um sérréttindi á íslandi, svo
framarlega sem hagsmunir þ jóð-
arinnar sjálfrar ekki krefjist
slíks, eins og segja mátti t. d.
um herverndarsáttmálann við
Bandaríkin á sínum tíma. Frá
þjóðemis- og þjóðarmetnaðar-
legu sjónarmiði einu saman
virðist mér auðsætt, að óspilltir
Islendingar kveði einum rómi
NEI við hvers konar tilmælum
erlendra þjóða um hemaðarleg
sérréttindi á Islandi — tilmæl-
um, sem borin em fram með
þeirra hagsmimi — ímyndaða
eða raunveralegra — fyrir aug-
um, en háskalega fyrir Islend-
inga á marga lund. —
Umboðslaus samninga-
maður í ógöngum.
En nú, í þetta smn, virðist
Hvað veldur . . .
Framhald af bls. 1.
hefur aldrei verið rætt í útvarpi
og flest blöðin forðazt að minn-
ast á það. Það er eins og málið
hafi átt að koma að þjóðiimi
óvarri og óviðbúinni, svo að
andstaðan yrði sem veikust og
forystulausust.
Hafa þeir þingmenn, sem
ætla að játa samninum á Al-
þingi Islendinga, gert sér grein
fyrir því, hvaða örlagavef þeir
em að vefa þjóð sinni og fóst-
urjörð og hvaða dóm sagan og
komandi kynslóðir kunna að
kveða upp yfir þessu athæfi
þeirra?
Ætla þeir að láta Bandaríkja-
menn skapa Islendingum sama
hlutskipti og Rússar hafa skap-
að Finnum og þjóðunum við
Eystrasalt?
Ef þingmenn felldu samning-
inn, eins og hann er, hefðu þeir
borgið heiðri sínum og heiðri
íslands, jafrjvel þótt Banda-
ríkjamenn sætu hér í óþökk
eftir sem áður.
málum svo kopiið, að ekki tjóar
að dveljast lengi við hugleið-
ingar um það, sem Islendingum
hefði þó sónaa síns vegna verið
sæmst að gera. Háttvirt ríkis-
stjórnin — eða meiri hluti
hennar — með nokkra aðstoðar-
menn, löggilta af Ólafi Thors,
hefur séð fyrir því. Með einka-
pukri sínu og undanlátssemi við
umboðsmenn Bandaríkjastjóm-
ar nú um margra vikna eða
mánaða skeið hafa þessir fyrir-
menn slegið a. m. k. að verulegu
leyti þau vopn úr höndum þjóð-
arinnar, sem hreinastar höfðu
eggjamar og máttú bezt bíta.
Ef þeir, vegna festuleysis og
skorts á eðlilegum virðuleik
hefðu ekki dregið þetta alvar-
lega mál niður á það stig, að nú
þykir jafnvel hiniun þjóðholl-
ustu mönnum ekki undankomu
auðið úr ógöngunum án þess að
semja — einhvern veginn. Svo
mjög er búið að gefa Banda-
ríkjamönnum undir fótinn. Þess-
ir menn hafa rétt litla fingur-
inn svo lengi og ákveðið fram,
að fáum dettur í hug, að honum
verði kippt að sér fyrst um
sinn. Hins vegar vona góðir
metm, að ennþá megi takast að
spyma gegn frekari skaða og
skömm. Til þess em nú gerð
stór átök af hinni litlu þjóð
.okkar, en þó er ekki útséð um
það ennþá, hver endalokin verða.
Manndómsleysið orðið
beim metnaðarmál.
I þetta ástand hafa forystu-
mennirnir leitt þetta stærsta og
viðkvæmasta mál, sem borið
hefir að höndum, síðan lýðveldi
var stofnað á Islandi. 1 þessa að-
stöðu hafa þeir komið þjóðinni.
Og þeir geta ekki úr því, sem
orðið var — jafnvel þótt þeir
vildu — bjargað heiyii út úr
vandanum. Þeir eru búnir að
vera svo ósegjanlega góðir og
stimamjúkir, að viðræðumenn-
imir fyrir hönd Bandaríkjanna
myndu ekki þekkja þá fyrir
sömu menn, ef þeir fæm allt í
einu að standa fast á rétti Is-
lendinga. Þess vegna m. a. eru
þeir nú svo tregir í taumi. Þeim
er orðið sérstakt metnaðarmál
að láta ekki reka sig til baka
til þess að segja við hina „vold-
ugu vinarþjóð": Þjóðin harð-
bannar okkur að gera fyrir
ykkur það, sem við þó vildum
og lofuðum. — Þees vegna er
komið að þessu:
„Sé forustan ónýt til boðs
eða banns,
skal byggja á sjálfsdáð liins
einstaka manns.“
Það er nú gert, — m. a. hér í
dag.
Plagg forsætisráðherrans
ekki einu sinni lélegur
verzkmarsamningur,
hvað þá meira!
Og athugum svo dálítið plagg-
ið, sem f jórir okkar góðu manna
áttu þátt í að leggja fyrir Al-
þingi með forsætisráðherra og
nokkrum einkavinum hans.
Við veitum með samþykkt
samningsuppkastsins Banda-
ríkjunum sérstök hlimnindi um
margra ára skeið, hvort sem
við nú köllum þau hernaðarleg
eða ekki. Hvað fáum við í stað-
inn? Úr því við verðum senni-
lega að sleppa heilbrigðasta
sjónarmiðinu, skulum við bara
beita frumstæðustu gagmýni
hins hreinræktaða verzlunar-
manns, — hafa strípað við-
skiptasjónarmið í málinu. Hvað
nýtt fáum við í okkar hlut. —
Hvað nýtt fáum við fyrir nýj-
ar sérréttindaveitingar til
Bandarikjanna — OG FRÁ
ÞEIM?
Við fáum ekki neitt! Þetta
plagg forsætisráðherrans og fé-
laga hans er ekki einu sinni lé-
legur verzlunarsamningur hvað
þá meira! Er ekki sannleikurinn
einfaldlega sá, að í staðinn fyrir
eitt skýrt og ótvírætt ákvæði
herveradarsáttmálans, sem hald-
ið var að þjóðinni af öllum for-
ystumönnum hennar árum sam-
an sem jafnábyggilegri stað-
reynd og tveir og tveir séu f jór-
irr, þ. e. að Bandaríkjamenn
færu með allt sitt hafurtask
burt af Islandi, strax og stríð-
inu lyki — að í staðinn fyrir
það fáum við nú mörg loðin
ákvæði? Þetta er staðreynd.
Getnm við treyst
Bandarík jamönnom ?
Bandaríkjamenn sviku þetta
eina gullna drengskaparloforð
sitt, hvað gott sem annars má
með sanni segja um þá. — Úr
því að svo sorglega tókst til um
þetta eina loforð, hvers er þá
sanngjamt að ætlast til af þeim
um efndir á hiniun mörgu, loðnn
og haldlausu loforðum? — Ég
spyr! Ég spyr ykkur Banda-
ríkjávini, sem teljið sjálfsagt
að semja við svikara um lands-
réttindi á íslandi, fyrir það eitt,
að þeir gefa ný loforð, sem er
miklu auðveldara og minna
áberandi fyrir þá að svíkja. Hér
er áreiðanlega ekki neitt að
verðlauna. Þetta er það, sem ég
get ekki kallað annað en að
ieggjast lágt og vera lítilþægur,
hvað sem hver segir. Hvorki
svikin loforð né frek tilmæli
hins seka um svo að segja ævar-
andi herstöðvar á Islandi, verð-
skulda traust né virðingu. For-
svarsmenn uppkastsins hafa
kysst á vöndinn. — Það er
vissulega ékki rishá afstaða,
sem viðkomandi herrar hafa
markað þjóðinni í vitimd um-
heimsins í sambandi við þetta
mál. Ég fyrir mitt leyti tek und-
ir það með frú Aðalbjörgu Sig-
urðardóttur, að ég tortryggi og
vantreysti Bandaríkjunum f
þessum málum, — tel mig hafa
ríka ástæðu til þess og skamm-
ast mín því ekkert-fyrir jiað. Og
ég tel þjóðinni skylt að liafa þá
afstöðu, hversu vinveitt, sem
hún annars kann að vilja vera
Bandaríkjunum. Það hefir löng-
um verið sagt, að sá sem svíki
lítið, geti svikið það, sem meira
er. En hvað geta þeir þá, gert,
sem byrja á því að svíkja mikið
— það mesta, sem við íslend-
ingar gátum verið sviknir um?
— Ég spyr. — Og hvers má
vænta af mönnum, sem mitt I
stórri sök sinni hafa beðið okk-
ur þeirra bóna, sem stjómar-
völd Bandaríkjanna hafa gert?
Uað hefir verið haldið illa
á okkar málstað.
Það minnsta, sem við gát-
um ætlast til af forsvars-
Framtaald & S. híÖu.