Þjóðvörn - 09.02.1949, Blaðsíða 2

2
ÞJOÐVORN
Miðvikudaginn 9. febniar 1949
ÞJÓÐVÖRN
l'tgefandi: Þjoðvarnarútgáfan.
Ritnefnd:
Friðrik Á. Brekkan, rithöfundur, Hallgrímur Jónasson,
kennari, Iílemens Tryggvason, hagfræðingur, Kristján
Eldjárn, þjóðminjavörður, Jón Hjaltason, stud. jur., Jón
Jóhannesson, dr. phil., dósent, Magnús Finnbogason,
menntaskólakennari, Matthías Jónasson, dr. phil., Pálmi
Hannesson, rektor, Sigríður Eiríksdóttir, hjúkrunar-
kona, sr. Sigurbjörn Einarsson, dósent.
Ritstjórnarskrifstofa Austurstræti 12, sími 3715.
Blaðið kostar í lausasölu 1 krónu. Afgr. í Lækjargötu 8.
Félagsprentsmiðjan h.f.
voru látnir boða ineð slikum
bægslagangi í áraniótaræð-
um sínum, en ekki vegna
/>ess, aö ráðamenn stjórnav-
flokkanna hafi skipt um
skoðun, að þeir Ólafuc og
Stefán verða nú gerðir ó-
merkir orða sinua, um að
varnarleysið sé óverjandi og
öryggi Jjjóðarinnar krefjist
heryarna og lærstöðva Jiegar
í stað, en sú nýja „lína“ tck-
in upp, að tilkynna Banda-
ríkjunum, að ekki ])ýði að
ræða við íslendinga um
hcrslöðvar á friðartimum.
Það varð cngin liugarfars-
brcyting eða skoðanaskipti
hjá þeim mönnum, sejn fyr-
ir áramótin 1945-—1946
héldu ])ví fram, að ekki
kæmi til mála að láta flug-
vcllina óvarða af críendum
hcr, scm eftir áramótin, cn
fyrir kosningar 1946, sögðu.
að það hefði aldrci komið
til mála að leyfa herstöðv-
ar í landinu á friðartímum,
og haustið 1946, eftir kosn-
ingar, licldu því fram, að
Keflavikurflugvöllurinn í
höndum Bandarikjamanna
skv. flugsamningnum væri
ekki herstöð.
Það hefir Iieldur engin
hugarfarsbrcyting eða skoð-
anaskipti orðið nú síðan í
desembcr bjá þeim mönn-
mu, sem þá töldu hervarna-
ieysið á friðartímum óverj-
andi. En þeir hafa orðið
h r œ d d i r við pólitískar
afleiðingar hernaðarbanda-
lagssamnings, sem gerði ráð
fyrir opinherum herstöðv-
um á ifriðártímum. Hvernig
sú hræðsla er til komin vcrð-
tir eklci skýrt hér nánar að
sinni.
Sami leikurinn tekst ekki
á ný.
En mennirnir, sem skiptu
nra aðferð 1946 til ])ess að
líftina fram því, sein Banda-
likjamenn gátu látið ,sér
nægja ])á, eru enn jafn
reiðubúnir til þess og þeir
voru í desember að koma
'lslandi í bernaðarbanda-
íag, skuldbinda það til
íið gerast ófriðaraðili á gefnu
augbabliki og af. ástæðum,
sem því væru óviðkomandi,
og samþykkja herstöðvar,
aðeins ef hægl væri að koma
því svo fyrir, að þær yrðu
dulbúnar og herinn, scm
gætti þeirra á friðartimum,
ckki í einkennisbúningum.
En spurningin er nú,
bvort bragðið, sem leikið
var með góðum árangri
194(5, tckst cins vel nú. Hvort
mönnunum, sem voru kosn-
ir á þing 1946, í trausti ]>ess,
að þeir væru á móti ölluni
herstöðvum á ísiandi og
béldu 'fast við hlutlcysis-
grundvöllinn, sem íslenzkt
sjálfstæði og utanrikisstefna
hefur bvggzt á siðustu 30 ár,
og enginn Icyfði sér að vé-
fengja fvrir siðustu kqsn-
ingar, á nú að takast að gera
utanríkissamning til langs
tíma, þar scm sá grundvöll-
ur verður yfirgefinn fyrir
'fullt og allt, og dulbúnar
herstöðvar, lierlið og hern-
aðarundirbúningur leyfður i
íandinu, og þetta allt undir
hinu falska flaggi, sem nú
hefir verið ákveðið að draga
við liún:
„Engar herstöðvar á frið-
arlímum!"
Ef lil vill kann þetta nýja
hermerki að blekkja cin-
hverja, cn þung þraut verður
það varla fyrir vitsmuni
meðalgreindra manna, sem
minnast málflutningsins um
herstöðvar fvrir og eftir
kosningar 1946, að sjá i
gegnum falsdulu ]>á, sem nú
á að breiða yfir stóryrði
Stefáns Jóhanns og Ólafs
Tliors í áramólaræðunum
og dvlja að nokkru þann
þjóðarháska, sem íslend-
ingum er búinn, ef þeir ger-
ast á nokkurn hátt aðili að
bcrnaðarbandalagi Norður-
Allantshafsríkja.
Eins og það hefir ]>egar
tekizt að hrekja ríkisstjórn-
ina frá sínum tfyrstu fyrir-
ætlunum, sem skinu út úr
stóry.rðmn Ólafs Thors og
Stefáns Jóhanns á gamlárs-
dag, eins er enn hægl að reka
flóttann og ná því marki, er
hlýtur á þessari stundu að
vera fyrsta markmið ]>jóð-
varnannanna með. brcyf-
ingu sinni og baráttu:
Enga aðild Islands að
hernaðarbandalagi.
Verðir mamnréttindanna
J^Ú ER SVO KOMIÐ, að útvarpinu, sem lagt var undir ríkisvald-
ið og Jþví settar ótvíræðar reglur til þess að tryggja sem ör
ugglegast málfrelsi og skoðanafrelsi í landinu, hefir verið lokað
fyrir fréttafrásögnum af stórmáli, sem öll þjóðin telur sig miklu
skipta, og sem hun á kröfu til að rætt sé í hennar áheyrn og leitt
sé til lykta með hennar vilja og vitund.
Meirihluti útvarpsráðs brýður lög og reglur, sem
skylt er að íara eftir.
Ýmsar hátlsettar persónur
hafa nú. undanfarið gert ný-|
samþykkta mannréttinda-
skrá Samcinuðu þjóðanna
að umtalsefni, talið bana
sögulegt plagg og viljað likja
benni við mannréttinda\-fir-
lýsingar frönsku og amer-
isku byltinganna i lok 1S.
aldar.
Ekki er rétt að kasta
neinni rýrð á það skjal, sem
margir ágætir menn og
konur á þingum Samein-
uðu þjóðanna Iiafa fengið
tíma til að setja saman. Það
er vafalaust vandíega samið
og vcrður væntanlega ekki
Iátið við það sitja að prenta
]>að á góðan þappír. Von-
andi á það eftir að verða
kúguðum stéttum, þjóðum
og þjóðflökkum, frá suður-
rikjiun Bandarikjanna til
Suður-Afj'iku, að vopni í
baiáttu þeirra fyrir inann-
rétlindutn. En á bitt er rétl
að minna, að mannréttinda-
skrár 18. aldarinnar voru
gcrðar að vcruleik með valdi
þeirra sömu manna, sem
sömdu þær, vakli, fengnu
með liarðri og blóðugri bar-
áttu við afturhaldið, sem
hafði hag af sérréttinduni
sínum og réttleysi annarra.
Mannréttindi vestræns lýð-
ræðis, sem nú þvkir mcst um
vert, skoðanafrelsi, réttar-
öryggi og pólitísk réttindi,
hafa hvorki fengizt né verð-
ur þeim við haldið án stöð-
ugrar baráttu. „Nur der
verdient dic Ereiheit, wie
das Leben, der táglich sie
erobern muss“, kvað skáldið.
í rótgrónum lýðræðislönd-
um cins og Englandi og
Prakklaiidi bafa lengi
stai'fað öflug samtök, sem
hafa ]>að eitt á stefnu-
skrá sinni að verja lýð-
ræðislcg réttindi, hvenær
sem þess gerist þörf og bvcr
sem í hlut á. (Union of
Democratic Rights, Ligne
des droits de riiommc).
Þröngvað kosti hins
frjálsa orðs.
Hér á landi er nú svo kom-
ið, að ekkert dagblað, sem
kallazl getur frjálst og óháð,
kernur hér út. Þau eru öll
háð þröngum flokksklíkum,
sem vaka yfir efni þein’a
með álíka natni og ná-
kværnni og ritskoðun Hi tlers
og Stalins. íslenzkur stjórn-
málamaður, setn kom heint
af þingi Sameinuðu þjóð-
anna, lét t. d. i ljós inikla
undrun sína yfir þvi, að
hann bafði lesið aðsenda
grein um beimsstjórnmál í
alkumiu stórblaði, sent eng-
inn grunar um „óameriska"
stefnu, og greinin hafði vér-
ið þannigj að hér hcima
hefði hún áreiðanlega verið
stimpluð sem kommúnismi.
í enskum og ameriskum
blöðum, sent ltafa orð fyrir
að vera ihaldssöm, en bera
virðingu fvrir skoðunum og
skoðanafrclsi, má daglega
lesa greinar, sem ganga
þvert á móti þeim skoðun-
um, sem haldið er frant í
leiðurum blaðanna. Hér á
landi er slíkt mi orðið ná-
lcga óhugsandi, og kcmur
ekki fyrir, án ])ess að
stjórunum þyki nauðsynlcgt
að ljæta ])íir við skömmum
og skætingi um þann gest,
sem þeir af einhverjum
hræðslugæðum liafa nevðzt
lil að ljá rúrii í dálkum sín-
um.
Siðustu dæntin eru „at-
hugasemdir“ ritstjóra Al-
þýðublaðsins og Moi'gun-
blaðsins við greinar þcirra
Gylfa Þ. Gislasonar og sr.
.Takobs Jónssonar, sem fvrir
náð fengu að bera hönd fyr-
ir höfuð sér gegn frunlaleg-
um árásum á þá í sömu blöð-
um. Hvenær mundi „The
Times“ i ritstjórnargrein
hafa heimtað „ráðstafanir“
þó ólíkt rauðari en sr. .Takob
.Tónsson, þvi að hann pré-
dikar kommúnisma . sent
hinn eina sanna kristindóm
í kirkjum ensku hákirkj-
unnar. Og ltvenær skyldu
blöð enslca Alþýðuflokksins
hafa verið svo lokuð fyrir
ritara flokksins, eða ámóta
háttsettum manni í flokkn-
um, áð það þætti stórvið-
burður, ef grein eftir hann
fengi þar rúm, og þó ekki
nema með viðskevttum skæt-
ingi? Rauðari er prófessor
Hai'old I.aski en prófessor
Gvlff Þ. Gislason og oftar
kenndur við kommúnisma
af þeim, sem ekki kunna skil
á þvi, hvílíkt djúp cr staðfcst
milli róttækra lýðræð-
soaialista og Moskva-konun-
únista, og hefur það aldrei
heyrzt, að blöð floklcs hans
liafi verið honum lokuð.
Gerræði meirihluta
útvarpsráðs.
Hér á landi Itefur það
tæki, sem nú á tímum er tat-
ið einna öflugast til skoðana-
myndunai', útvarpið, verið
lagt undir ríkisvaldið, og
reglur settar til þess að gera
það að öruggri tryggingu
málfrelsis og skoðanafrelsis
i landinu. Annar aðalvörður
þeirra mannréttinda, sent
tryggja átti þjóðinni nteð
þessunt reglum, útvarps-
stjóri, ltefur í frábærlega
skýru og vel rökstuddu máli
sýnt og sannað, að þær rcgl-
ur hafa verið þverbrotnar í
þeim' tilgangi að bægja frá
vitund ])jóðarinnar og bæla
niður skoðanir, sem Jægar
báfa sýnt sig að vcra al-
mennar trieðal ])css hluta
þjóðarinnar, sent einna bezt
er upplýstur (stúdenta eldri
og yngri). Margir mikilsvirt-
ir menntamcnn hafa reynt
að afla þessum sömu skoð-
uniim fylgis á fundum. sem
þúsundir tnanna ltafa sótt.
Frá skoðunum þessara þús-
unda á stórmáli, scm öll
])jóðin lætur sig miklu
skipta, eins og þær koma
frain i ályktunum funda,
sem stjórnað er af cnibættis-
tnönnum frá háskóla og
hæstarétti, má ekki segja í
útvarpinu, sem á að tryggja
íslenzku þjóðinni skoðana-
frelsi.
Og yfir þessari grein
skoðariafrelsinu, grundvelli
allra lýðræðislegra réttinda
og pólitisks frelsis, scm falið
er í liugtakinu, „vestrænt
lýðræði“, standa vörð þrír
nafnkunnir menn. Nöfn
þeirra eiga að vera þjóðinni
allri, hverjum , einstaklingi
og öllum samtökum, sem
stjórnarskráin og lögin leyfa
að starfa i landinu, trygging
fyrir því, að þeir njóti Iiinna
helgii réttinda, scm slóð
byltingamannanna í Frakk-
landi og Bandaríkjunum á
18. öld (að óglevmdri mann-
réttiridaskrá Sameinuðu
þjóðanna) ávann þeim.
Þessir þrír verðir mann-
réttindanna eru:
Jólmnn Havsteen, Sigurð-
ur frá Vigur og Stcfán
Pétursson.
rit-l
gegn „rauða dómprófastin-
um“ af Kantaraborg, dr.
Hewlctt .Tolmson, og er ltann mannréttindanna á ísljtndi,