Aðventfréttir - 01.02.1989, Page 2

2
Þáverandi forseti Bandaríkjanna, Ronald Reagan og kona hans
Nancy komu lil Miami, Florida, gagngert til þess að taka á
móti Jóhannesi Páli II páfa við komu hans til Bandaríkjanna.
páfa hvatti forsetinn hann til að
mæla til þjóðarinnar hvað honum
helst bauð. "Þá er þér áminnið
oss," sagði forsetinn, "munum vér
hlusta. Það er vor einlæg þrá að
gjöra vort góða land enn betra."
Hvað veldur gjörbreyttu viðhorfi
í samskiptum mótmælenda og
kaþólskra? Hvaða aðferðum hefur
kaþólska kirkjan beitt til þess að
brúa bilið og jafnframt auka veg
og vanda páfans sem hins and-
lega leiðtoga, bæði kaþólskra og
almennt út fyrir raðir hennar?
Greinilegt er að þættirnir eru
margir og sumir hverjir ill-
greinanlegir. Hér munu tilgreind-
ir sjö þeirra sem teljast mest
áberandi.
ÞÆTTIR SEM BRÚA BILIÐ
1. Síðara Vatíkanþingið. Mörg
þau gögn sem rætur eiga að
rekja til þessa kirkjuþings, s.s
Álitsgerð um samkirkiuhrevfing-
una (Unitatis Redintegratio)
frá 21. nóvember, 1964, hafa
rutt veginn fyrir aukinni
samvinnu innan kirkju-
deildanna. Um er að ræða aukin
samskipti bæði út frá kenning-
arlegu sjónarmiði og hvað varðar
leikmenn. Snar þáttur þessa er
endurmat samkirkjuhreyfingar-
innar meðal mótmælenda.
Kaþólska kirkjan stigur stórt
skref til sátta er hún í álits-
gerðinni viðurkennir guðfræði-
lega tilvist annarra kirkjudeilda.
Hefðbundin stefna kaþólsku
kirkjunnar er andhverfa fyrr
greindrar stefnu en samkvæmt
henni er engrar sáluhjálpar að
vænta utan kaþólsku kirkjunnar.
(Boniface páfi VIII,"Unam
Sanctum.")
2. Umburðarlyndi. Mótsagna
gætir í stefnu kaþólsku kirkj-
unnar gagnvart eigin þegnum og
þeim sem eru utan hennar.
Kirkjan væntir guðhræðslu og
grandvarleika í hvívetna af
þegnum sínum, jafnhliða því sem
hún lokar augunum fyrir ýmsu
gagnvart utanaðkomandi. Mót-
mælendur eru ekki lengur villu-
trúarmenn heldur aðskildir bræð-
ur og systur í Kristi. Álitsgerðin
frá 1964 undirstrikar nýja stefnu
kirkjunnar. í 11. kafla þeirrar
álitsgerðar segir að innan ka-
þólska kenningarkerfisins gildi
stigmögnun sannleikans, vegna
þess hversu trúargrundvöllurinn
er margbreytilegur. í þessu felst
að innan kaþólsku kirkjunnar er
að finna hina sönnu trú, en
innan annarra kirkjudeilda
einungis forstig sannrar trúar.
Þannig getur kaþólska kirkjan
nálgast aðrar kirkjudeildir með
því að skilgreina guðfræði þeirra
í ljósi stigmögnunar. Eining
kirkjudeilda felst þannig í
margvísleikanum en ekki með því
að fella þær allar undir sama
hattinn. Til þess að ná fram
þessari einingu verður áherslan
sífellt meiri á félagslega þáttinn,
meðan kenningalegi þátturinn
rykfellur. Grundvallaratriði
fagnaðarerindisins falla í skugg-
ann.
3. Hlutverk páfans í samkirkju-
legum skilningi. Staða páfans
hefur til þessa verið helsta
hindrun einingar kristinna
manna. Nú þróast málin þannig
að fremur er litið á páfa sem
mögulegt einingartákn hinnar
sameinuðu kirkju en hindrun.
Utanaðkomandi gætu þannig með-
tekið umbreytt hlutverk páfans
jafnhliða því sem hans fyrra
tákn gilti meðal kaþólskra.
Þær viðræður sem fram fara milli
lútersku og kaþólsku kirkjunnar
fela í sér páfadóm sem nýjan
gjörðan í ljósi fagnaðarerind-
isins. Kaþólska kirkjan mun
krefjast þess af öðrum kirkju-
deildum að þær viðurkenni frum-
kenninguna um páfann sem kveð-
ur ekki á um óskeikulleika hans.
(Fyrra Vatíkanþingið 1870).
Heiðin lönd falla undir sérstakan
málaflokk kaþólsku kirkjunnar.
Grundvöllur að núverandi stefnu
þar að lútandi var lagður af
Tómasi frá Aquino, sem benti á
opinberun Guðs í náttúrunni
þeim til handa er njóta ekki
biblíulegrar uppfræðslu eða
opinberunar. Sú stefna kaþólsku
kirkjunnar að gera mismunandi
kröfur til kaþólskra og þeirra
sem utanaðkomandi eru skilar
henni vel áleiðis í sáttamálum
útá við. Páfinn hlýtur víða heitið
framh. á bls. 7
Aðventfréttir 1-2 1989