Læknablaðið - 01.05.1936, Blaðsíða 9

LÆICNAB LAÐ IÐ
23
tir ]>ær, sem notaÖar eru sem kvarts-
l)rennarar. Þetta er aukagrein úr
gleriÖnaÖinum, og menn þeir, setn
að þessu vinna, eru glerblásarar,
sem púa út og hola innan glóheit-
an kvartsmolann með l)lásturspípu,
er þeir haía í munni sér. Fylgdar-
maður minn um verksmiðjuna sagÖi
mér, að þetta væri eitt mesta vanda-
verkið í kvartslampa-gerðinni. Hver
einasti hlutur í kvarts- og sollux-
lömpunum er gerður á sérstakri
vinnustofu í verksmiðjunni. Öllu er
svo sankað saman, þar sem lamp-
arnir eru samsettir. Loks er dcild.
þar sem búið er um til útsendingar,
og lamparnir sendir frá verksmiðj-
unni, viðsvegar um heim.
En — „revenons á nos moutons'*
— þaÖ er best að halda sér við
efnið, og taka fyrir hvers er að
gæta við daglega starfrækslu brenn-
aranna.
Þegar nýr brennari er settur inn,
verður að gæta ])ess, að handleika
hánn ])annig, að ekki komi fingra-
íör eða sviti af gómunum á mið-
stykki brennarans. Til vonar og
vara er rétt að hreinsa kvartshólk-
inn með ether eða spritti. ])egar lni-
ið er að koma honum inn á tein-
ana, sem halda honum uppi. Svita-
för eða húðfita af fingurg' num
brennist annars inn í kvai tsið, þeg-
ar kveikt er á lampanum.
T cngiiig brcytistrauinsbrcr.:iara.
Við tenging ])eirra er ekkert sér-
stakt að athuga, því ])eir verða ekki
nema á einn veg inn settir, á uppi-
höldin i lampanum.
Tcnging jafnstraitmsbrcnnara. —
Þess þarf að gæta, þar sem jafn-
straumur er í bæjarnetinu, að
tengja brennarann rétt við raftaug-
arnar. Jafnstraumsbrennarar hafa
pósitivan pól, þar sem straumurinn
fer ’inn, en negatívan pól. ])ar sem
rafmagnið streymir burt frá brenn-
aranum. Ef brennarinn er skakt
tengdur, skemmist hann mjög
fljótt og gereyðilegst venjulega.
Negatíva hliðin á brennaranum er
oit táknuð með rauðum eða svört-
um lit á leiðslustúfnum, sem áfast-
ur er. En þvi miður er þetta ekki
í nógu föstum skorðum, og ætti
hver læknir, sem fær jafnstraums-
brennara, að ganga eftir því, við
pöntunina, að negatívi póllinn sé
ábyggilega ákveðinn.
Ef læknirinn ])arf sjálfur, eða
með aðstoð rafvirkja, að ákveða
straumstefnuna i ráftaugunum, not-
ar hann votan pólpappír, til þess
að fullvissa sig um, hvernig á að
tengja leiðslurnar frá bæjarnetinu
við brennarann. Raftaugarnar eru
látnar snerta pappírinn — með
hæfilegu millibili. Þegar straumur
er á, kemur fram rauður blettur
við þann virinn, sem á að tengjast
við negatíva pól lani])ans. Það kann
að vera, að ])ólpappir se ekki fyr-
ir hendi. Þá má nota einfalt „hús-
ráð", seni sé sneið af kartöflu í
stað pólpappirs. Vírunum með bæj'-
arstraumnum er haldið á kartöflu-
sneiðina — ekki á merginn, heldur
í útjöðrum — og veldur straumur-
inn þá grænum eða grágrænum
bletti við pósitíva pólinn.
Það ætti því ekki að koma til,
að vafi sé um raftaugarnar. Hitt
er vitanlcga erfitt, ef neg. póll
brennarans er ekki glögt tilgreind-
ur af hendi verksmiðjunnar. I vafa-
tilfelli má bjargast við eftirfarandi
athugun: Þegar staðið er framan
við lampa og liorft á brennara, sem
er alveg nýkveikt á (þ. e. kaldur),
og sé hann rétt tengdur, þá sést
kvikasilfrið fyrst í stað greinilega
ólga hægra megin í brennaranum,
en þar liggur negat. skaut brenn-
arans. En sé liann skakt tengdtir,
er ólgan engin hægra megin, en aft-
ur dálítil vinstra megin.
A 'jafnstraumsstöð má það ekki