Læknablaðið - 15.03.1980, Blaðsíða 16

48
LÆKNABLADID
2) Fáið þér insulinsprautur nú?
3) Takið pér töflur við sykursýki?
4) Hafið pér sérstakt mataræði vegna sykur-
sýkinnar?
5) Er sykursýki í ættinni? (Til ættar töldust í
pessu sambandi (karlaranns. 1967-1968):
foreldrar, systkini foreldra, börn, systkini
og systkinabörn; (kvennaranns. 1968-1969
og ungt fólk) kynforeldrar og alsystkini,
(lifandi og látin).
6) Takið pér getnaðarvarnartöflur (hér tekið
með vegna hugsanlegra áhrifa á sykurefna-
skipti kvenna).
Þátttakendur áttu völ á að merkja með krossi
við svörin, já eða nei, en við spurningu 5
einnig veit ekki, í heimsendum spurningalista.
Starfstúlka á Rannsóknarstöð Hjartaverndar
fór síðan yfir spurningalista með pátttakanda.
Sykurþolspróf
Sykurpolspróf I
Sykurþol pátttakenda var rannsakað á eftirfar-
andi hátt:
Hver þátttakandi var beðinn að drekka 250
ml af upplausn sem innihélt 50 g af glúkosa,
eftir að blóðsýni hafði verið tekið úr eyrnasne-
pli til mælingar á blóðsykri í föstu.
Þátttakendum var síðan vísað til sætis á
biðstofu (12-14 m frá blóðtökustað) og peir
kallaðir upp, er koma skyldu til sýnitöku.
Blóðsýni voru tekin 60 mín. (pó ekki hjá
körlum, sem komu til rannsóknar 1967-1968)
og 90 mín. eftir inntöku glúkosu. Sykurpols-
próf var gert að morgni á tímabilinu 8.30-11.00
og viðkomandi beðinn að vera fastandi frá kl.
22.00 kvöldinu áður.
Sykurpolspróf II
Þeir einstaklingar, sem höfðu blóðsykurgildi
>130 mg/dl í blóðsýni teknu 90 mín. eftir
inntöku glúkosudrykkjar í sykurþolsprófi I
voru beðnir að koma í endurtekið sykurpols-
próf til staðfestingar á, hvort þeir hefðu skert
sykurpol. Framkvæmdin var sú sama og áður,
nema nú voru 100 g af glúkosu í 250 ml
upplausn og blóðsýni voru tekin í föstu, eftir 1
klst. og 2 klst. U.p.b. 2 vikur liðu á milli
sykurpolsprófs I og II, og þátttakendum voru
ekki gefnar ráðleggingar um breytt mataræði
né annað á meðan.
Þeir einstaklingar, sem höfðu blóðsykur-
gildi >120 mg/dl við 2 klst. í sykurpolsprófi
II fengu sjúkdómsgreininguna skert sykurpol
eða diabetes subclinica, en sú greining hefur
verið notuð um pá einstaklinga, sem hafa
eðlilegan fastandi blóðsykur, en hafa hækkað-
an blóðsykur í sykurpolsprófi (10). Upplýsing-
ar par að lútandi voru sendar heimilislækni.
Blóðsykurmæling
Blóðsýni voru tekin úr eyrnarsnepli (háræða-
blóð) með einnota lansettu (Braun). Tekið var
0.05 ml blóðsýni með stangpipettu og pynnt í
0.95 ml af saltvatni, sem í var fluorid og oxalat.
Mælingar voru gerðar á Technicon autoana-
lyzer samdægurs og byggist aðferðin á ferri-
cyanid afildun (18, 36).
Stýrimælingar og gæðamat:
Sama mælingaraðferð og tæki voru notuð
yfir allt tímabilið 1967-1974. Til stýrimælinga
var notað Normal Hyland Clinical Control
serum og Seronorm frá Nygárd A/S, Oslo
ásamt serrni frá rannsóknarstofunni sjálfri
(»pooled serum«), sem var notað til endurtek-
inna stýrimælinga(a.m.k. 4 sýni notuð í hverri
keyrslu).
Nákvæmni mælinga:
Staðalfrávik (s.d.) mælingar á stýrissermi
var mjög svipað yfir allt tímabillið, 3,3-3,8
mg/dl (interessay variation). Meðalmismunur
á endurteknum mælingum (duplicate) sama
dags var 3,1 -3,5 mg/dl yfir allt tímabilið.
Staðalfrávik (Sp) á sýnum endurteknum í
sömu keyrslu (intraassay variation) var að
meðaltali 2,1-2,5 mg/dl fyrir hvert tímabil,
reiknað sem
Sp-(Zd2)'/2;d = sýni 1 — sýni 2.
N = fjöldi sýna.
Vikulegt meðaltal (x) fastandi blóðsykurs og
90 mín. blóðsykurs í sykurpoli var stöðugt fyrir
hvert eitt tímabil.
Staðalfrávik meðaltals hverrar viku, (S.D./n(
n= meira en 20 sýni á viku)), var fyrir
karlahóp 1967-1968 0.88-2.81 mg/dl (fastandi
blóðsykur) og 2,88-7.99 (90 mín. Blóðsykur);
konur 1969—1970, 0,77-5,35 (fastandi blóðsyk-
ur) og 2,59-7,10 (90 mín. blóðsykur); ungt fólk
— karlar, 0,81-7,61 (fastandi blóðsykur) og
2,33-4,92 (90 mín. blóðsykur); ungt fólk —
konur, 0,82-1,89 (fastandi blóðsykur) og 2,22-
3,69 (90 mín. blóðsykur).
Staðlað frávik (X) frá heildarmeðaltali hvers
tímabils (x) (reiknað út eftir formúlunni X =
(x — x) • j/n /s.d., par sem n táknar fjölda