Hagtíðindi - 01.10.1973, Síða 20

180
1973
GREINARGERÐ MEÐ TÖFLU Á BLS.174.MEÐ TÖLU AÐILA f VERZLUN.
Tafla þessi er unnin úr skrá yfir framteljendur til söluskatts á öllu landinu um mitt ar 1973. Á
henni eru allir, sem fá sent framtalseyðublað til söluskatts, en að svo stöddu voru aðeinsteknir upp
þeir, sem reka verzlun, þ. e. hafa tákntölu á bilinu 611-629 í atvinnuvegaflokkun Hagstofunnar
(sjá neðanmáls á bls. 177). Það skal tekið fram, að allar heildverzlanir eiga að vera á söluskatt-
skrá, þar eð þeim ber að telja fram veltu sfna og upplýsa, hve mikið af henni er söluskattskylt
vegna sölu beint til notenda eða neytenda vöru.
Tölur þær um aðila f verzlun, er hér birtast, verður að nota með varúð, þareð söluskattskrá er
ekki nákvæm heimild um tölu starfandi fyrirtækja á hverjum tfma. Hér er annars vegar um
að ræða vankanta, sem leiða af eðli efniviðsins og lftt eða ekki verður úr bætt, og hins vegar van-
kanta, sem stafa af ágöllum söluskattskrár.
f fyrsta lagi gætir þess talsvert f tölum töflunnar, að aðilar, sem hafa hætt starfsemi, standi
áfram a söluskattskrá, þar eð skattstofur halda áfram að senda þeim framtalseyðublöð,unz þeir hafa
skilað söluskattskfrteini sfnu eða gefið skriflega yfirlýsingu um, að það sé glatað. Getur orðiðlang-
ur dráttur á þvf, að aðilar geri hreint fyrir sínum dyrum í þessu efni. Annað, sem einnig leiðir til
of hárrar tölu verzlunaraðila f töflunni, er það, að nýstofnuð fyrirtæki eru að jafnaði tekin á sölu-
skattskrá þegar eftir skráningu á firma-^eða félagaskrá, þótt þau hafi ekki byrjað starfsemi - og
einhver þeirra gera það aldrei. Gera má ráð fyrir, að beggja þessara annmarka gæti hvað mest í
almennri heildverzlun (nr. 616).
Enn fremur verður að hafaþaS í huga, að í verzlun - og aðallega í almennri heildverzlun - er
talsvert um það, að fyrirtæki seu með ostöðugan rekstur. Starfsemi getur legið niðri mánuðum og
jafnvel árum saman, síðan hafizt á ný, og svo aftur lagzt í dvala. Hér mun aðallega vera um að
ræða aðila, sem stunda verzlun sem aukastarf. t>á má ekki heldurjrleyma þvf, að tiltölulega mörg
fyrirtæki f verzlun eru með mjög litla söluveltu, og það jafnvel þott um stöðugan rekstursé að ræða.
Fyrirtæki með óstöðugan rekstur og með litla söluveltu munu vera tiltölulega flestíalmennri heild-
verzlun.
Ofan greind atriði verka í þá átt, að aðilar f verzlun, og einkum í almennri heildverzlun.verði
oftaldir í töflunni. Öfug áhrif hefur það, að talsvert skortir enn á, að fyrirtæki með rekstur í fleiri
en einni grein verzlunar komi fram sem slfkir á söluskattskrá, en svo á að vera, ef um er að ræða
rekstrareindir, sem náð hafa vissri stærð og eru aðgreinanlegar.
Það skal undirstrikað, að aðili með fleiri en eina útsölu f sömu_ verzlunargrein er eintalinn
f töflunni, og gildir þar einu, hvort útsölur eru f einu og sama sveitarfélagi eða dreifðar um fleiri
sveitarfélög a sama skattsvæði eða utan þess. Slíkir aðilar eru taldir í þvi sveitarfélagi, þar sem
fyrirtæki þeirra er skráð eða þeir sem einstaklingar eiga lögheimili.
Rétt er að geta þess; að ílokkun aðila til starfsgreinar a söluskattskrá er ekki enn komin í gott
horf, og hefur það að sjalfsögðu áhrif á^tölur töflunnar. T.d. er hætt við því, að allmörg fyrirtæki,
sem eiga með réttu heima í nr. 616, séu^talin í nr. 614, og öfugt. Auk þess geta fyrirtæki á sum-
um tfmum átt að flokkast til nr. 614 og á öðrum til nr. 616.
Ýmsa fleiri fyrirvara þyrfti að gera í þessu sambandi, en hér skal látið staðar numið að sinni.
Það skal upplýst, að hin véltæka söluskattskrá fyrir allt landið var sett á laggir um mitt ^ár
1970, og var hun þá þegar tengd hinni nýstofnuðu fyrirtækjaskrá Hagstofunnar. Það þýðir, að sér-
hver aðili í söluskattskra hefur auðkennisnúmer fyrirtækjaskrár (og þjóðskrár, þegar einstaklingur
rekur fyrirtæki í eigin nafni), enn fremur að hann er flokkaður til starfsgreinar samkvæmt atvinnu-
vegaflokkun Hagstofunnar, svo og til forms rekstraraðildar ( einstaklingsfyrirtæki, sameignarfélag,
o. s. frv.). Hagstofan sér um framfærslu söluskattskrár, sem nú á sér stað ársfjórðungslega og fer
þannig fram, að skattstofur láta í té upplýsingar um nýja söluskattaðila og um allaraðrar breyting-
ar, sem gera þarf á skránni hverju sinni. Á^grundvelli þeirra gagna em á Hagstofunni götuð spjöld,
sem vélskrá söluskatts er færð fram eftir hjá Skýrsluvélum ríkisins og Reykjavíkurborgar.^ - Skatty
stofan í Reykjavfk sér sjálf um framfærslu sinnar skrár, þó^fer Hagstofan yfir gögn um nýja aðila á
skrá, sér þeim fyrir auðkennisnúmeri, athugar flokkunarnúmerj ritun heita o. fl., áður en götun á
sér stað á Skattstofunni. Spjöld ganga síðan þaðan til Skýrsluvela.
Söluskattskráin, sem er véltæk og með innbyggðu kerfi til flokkunar fyrirtækja, opnar mögu-
leika til vfðtækrar nýrrar skýrslugerðar um atvinnuvegi landsmanna. Þegar eru m.a. fáanlegar ars-
fjórðungslegar veltutölur fyrir einstakar atvinnugreinar í Reykjavik og á Reykjanessvæði, enda er
velta framteljenda til söluskatts á þessu svæði tekin í vélspjöld til útreiknings á söluskattigialdenda.
Utan Reykjavíkur og Reykjanessvæðis er ekki enn hafinn útreikningur söluskatts í skýrsluvelum, en
stefnt er að þvf, að svo verði áður en langt lfður.
Sjá efnisyfirlit á bls. 176.