Baldur - 14.12.1945, Blaðsíða 3

B A L D U R
147

Það er krafa þjóðarinnar, að þjóðbankanum verði
stjórnað í samræmi við nýsköpunarvilja hennar.
Rafmagnið hækkar.
Á bæjarstjórnarfundi í gær-
kvöldi var samþykkt ný gjaldskrá
fyrir Rafveitu Isafjarðar og Eyrar-
hrepps. Eftir lienni hækkar raf-
magn til Ijósa úr 75 aurum í 1 kr.
hver kwst., til suðu og liita úr 12
aurum í 18 aura, til stóriðnaðar um
helming og til smærri iðnaðar all-
verulega.
Fulltrúar sósialista bæði í raf-
veitustjórn og bæjarstjórn lögðu til,
að hiti og suða yrði 16 aurar á
kwst., en þennan lið átti upphaf-
lega að hækka í 20 aura. En þrátt
fyrir það, að fulltrúi sósíalista í
rafveitustjórn færði mjög góð og
veigamikil rök fyrir tillögunni og
hér sé um að ræða liækkun, sem
mjög kemur við almenning, var
hún felld með 5 samhljóða atkv.
kratanna gegn atkvæðum sósíalista.
Sjálfstæðismenn sátu hjá.
Rúmsins vegna er ekki hægt að
ræða þessa hækkun að þessu sinni.
En óneitanlega er hart að til þessa
ráðs hefir orðið að grípa. En vegna
dæmalausrar óstjórnar kratanna í
rafveitunni varð ekki lijá því kom-
izt, nema fyrirtækið safnaði skuld-
um, og hefði þá seinni villan orð-
ið verri hinni fyrri. Það er því al-
þýðuflokksmeirihlutinn í bæjar-
stjórn, sem ber ábyrgð á því hvern-
ig komið er, og óneitanlega er þessi
liækkun í litlu samræmi við þau
loforð, sem upphaflega voru gefin,
að rafmagnið skyldi frekar lækka
en liækka.
Bíó Alþýðuhússins
sýnir:
1 kvöld kl. 9
S j ómannabrellur.
Sprenghlægileg mynd.
Síðasta sinn.
—o—
Laugardag og
Sunnudag kl. 9
Ali Baba og
ræningjarnir.
Ágæt mynd frá Fox f
eðlilegum litum.
Myndin verður ekki
sýnd oftar.
Sunnudag kl. 5
BAMBI.
Barnasýning.
Allra síðasta. sin..
STULKA
vön heimilisstörfum óskast
um tveggja til þriggja mánað-
ar tirna.
Upplýsingar á skrifstofu Raf-
veitunnar.
TILKYNNING.
Vegna mikilla anna á Rak-
arastofu minni sé ég mér ekki
fært að afgreiða rakstra sið-
ustu vikuna fyrir jól.
Virðingarfyllst.
Harry Herlufsen.
I síðasta Baldri var þess
getið, að Jón Árnason, fram-
kvæmdastjóri S. I. S. og mið-
stjórnarmeðlimur i Framsókn-
arflokknum, hefði verið skip-
aður bankastjóri í Landshank-
anum í stað Vilhjálms Þórs,
sem lætur af störfum um næstu
áramót. Þess var ennfremur
getið, áð með því að skipa Jón
Árnason sem bankastjóra í
þjóðbankanum væri nýsköpun
ríkisstj órnarinnar veitt þungt
hnefahögg þar sem vitað var,
að hann er einn hatramasti
andstæðingur hennar. Loks
var þess getið, að fulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins í bankaráðinu,
Magnús Jónsson, og fulltrúi Al-
þýðuflokksins, Jónas Guð-
mundsson, hefðú háðir greitt
Jóni Árnasyni atkvæði sín á-
samt fulltrúum Framsóknar-
flokksins.
Skal nú mál þetta rakið
nokkru nánar. Eins og öllum
landsmönnum er kunnugt, þá
lýsti núverandi ríkisstjórn því
yfir, þá er hún tók við völdum,
að megin stefna hennar væri
að tryggja það, a.ð allir lands-
menn hefðu atvinnu við sem
arðbærastan atvinnurekstur.
Þegar ríkisstjórnin tók við
völdum, voru aðalframleiðslu-
tæki þjóðarinnar, skipaflotinn
íslenzki, mjög úr sér gengin.
Skipin flest hver gömul og úr-
elt og framleiðslugeta þcirra
þvi mjög takmörkuð. Til þess
að tryggja það, að allir lands-
menn hefðu atvinnu við sem
arðbærastan atvinnurekstur,
þá varð því ríkisstjórnin að
hæta stórkostlega úr fram-
leiðslugetu þjóðarinnar, m. ö.
o. láta byggja slup, togara,
síldarverksmiðj ur, niðursuðu-
verksmiðjur o. s. frv.
Þjóðin átti þá og á enn nægi-
legt fjármagn erlendis til þess
að auka framleiðslugetu sína
sem með þarf.
0g það þarf að auka þessa
framleiðslugetu, ef ríkis-
stjórnin á að geta náð meg-
in takmarki sínu.
Með nýjum og fullkomnum
skipum getum við aukið af-
köst hvers einasta manns og
margfaldað framleiðsluna. Um
leið getum við lækkað kostn-
aðinn við framleiðsluna án
þess að grípa til þess einasta
ráðs, sem afturhaldið íslenzka
vill grípa til: lækka laun hinna
vinnandi stétta.
Strax eftir að ríkisstjórnin
tók við völdum tók hún því
fast á nýsköpunarmálinu. Ný-
byggingarráð var stofnað og
það og ríkisstjórnin stuðlaði að
byggingu yfir 100 skipa, bæði
innanlands og erlendis, en
stærsta sporið var stigið, þegar
þessum tveim aðilum tókst að
fá samning um smíði á 30 tog-
urum í Bretlandi. Auk þess
hefur á þessu rúma ári, sem
liðið er frá því að ríkisstjórn-
in tók við völdum, verið hafin
bygging á sildarverksmiðj um,
niðursuðuverksmiðj um o. s.
frv.
Nú er auðvitað ekki nóg
að panta skipin. Það verður
að fá kaupendur að þeim.
Nægilegt fjármagn er til reiðu,
en því fjármagni stjórna
bankarnir og þá fyrst og
fremst Landsbankinn.
Það er því að mj ög verulegu
leyti háð ráðandi bankapólitik,
livort skipin verða keypt, þrátt
fyrir auð landsmanna og þrátt
fyrir það, að mögulegt er að
fá þau byggð. '
Hverfum nú aftur að Jóni
Árnasyni. Hann er valdamikill
maður, mjög valdamikill. —
Hann hefur verið formaður
hankaráðs Landsbankans,
liann liefur verið fram-
kvæmdastjóri S. I. S., hann
hefur ^verið miðstj órnarmeð-
limur í Framsóknarflokknum.
Þegar þessi valdamaður varð
þess áskynja, að þjóðin ætti
stórkostlegan auð í öðrum
löndum, þá sagði hann: Við
skulum ekki byggja skip, við
skulum ekki auka framleiðslu-
getu þjóðarinnar, við skulum
lána öðrum þjóðum fjármagn
okkar. Orðrétt stendur svo í
októberhefti Samvinnunnar
frá síðastliðnu ári, og er hér
átt við sömu greinina og At-
vinnumálaráðlierra minntist á
í útvarpsræðu sinni á dögun-
um:
„ ... og hvílir sú skylda á
bönkum landsins að ráð-
stafa þessu f£ (þ. e. hinum
erlendu innstæðum þjóðar-
innar) í trygg útlán erlend-
is“.
Ekki er hægt að gera skýrari
grein fyrir skoðun sinni á því,
hvernig stjórna á bönkum
þjóðarinnar.
Nýbyggingarráði var þegar í
upphafi Ijóst, að ekki nægði að
stuðla að byggingu skipa ein-
göngu, heldur þurfti líka um
leið að sjá til þess, að kaup-
endur fengjust að skipunum.
Nú er vitað, að allt of lítið
fjármagn hefur runnið til
sjávarútvegsins undanfarna
áratugi, og hefur ein frumor-
sökin fyrir því verið sú, að
bankarnir hafa haldið uppi
alltof háum vöxtum, allt að 6
til 7%. Auk þess hefur verið
áberandi tregða á því að bank-
arnir veittu lán i sjávarútveg-
inn, heldur hefur meir verið
hugsað um lán til verzlunar.
Sem dæmi upp á hvílík vaxta-
byrði útvegsins hefur verið má
nefna, að ef 375 000,00 kr. eru
fengnar að láni gegn 6% vöxt-
um til 20 ára, þá hefur skuld-
arinn eftir þessi 20 ár greitt
hvorki meira né minna en tæp-
lega 214 000,00 krónur ein-
göngu í vexti.
Nýbyggingarráð samdi því,
þegar i vor, frumvarp að lög-
um og var með frumvarpi
þessu stigið stórt spor til þess,
að gera mönnum kleyft að
kaupa hin nýju skip, því gert
var ráð fyrir verulegum stofn-
lánum, allt að 75% af andvirði
skipanna, og mjög hagkvæm-
um vöxtum, eða um 3%. Þetta
var aðalefni frumvarpsins, sem
að ýmsu öðru leyti var mjög
merkilegt, en ekki liægt að
fara nánar út 1 það hér að
sinni.
Frumvarp þetta .var sent
ýmsum stofnunum, þ. á. m.
bönkunum, landssambandi út-
vegsmanna,- ýmsum samhönd-
um sjómanna og verkamanna
o. s. frv. Allir þessir aðilar,
AÐ UNDANTEKNUM LANDS-
BANKA ISLANDS, voru
á einu máli, að hér væri
liin merkilegasta nýj ung á
ferðinni og jafnframt, að hrýn
nauðsyn væri á að frumvarp-
ið næði fram að ganga. Að
Landsbankinn tók málinu
mjög illá, þurfti ekki að undra
neinn, þvi formaður banka-
ráðsins var Jón Árnason, mað-
urinn, sem vildi lána öðrum
þ j óðum innstæður landsmanna
í stað þess að kaupa fyrir þær
skip og önnur framleiðslutæki.
Og til að fara fljótlega yfir
sögu: Landsbankanum tókst í
marga mánuði að hindra það,
að frumvarpið yrði lagt fyrir
Aljiingi. Það var ekki fyr en
á laugardaginn var, að frum-
varpið var lagt fram — og rík-
isstjórnin er ekki sannnála um
það. Og um svipað leyti er Jón
Árnason skipaður bankastjóri
með tilstyrk fulltrúa tveggja
stj órnarflokkanna. Hverskon-
ar ósamræmi er þetta?
Ríkisstjórnin segir: Það þarf
að hyggja skip, það þarf að
koma á fót allskonar fram-
leiðslutækjum. Til þess að
þetta sé hægt, þá jiarf pólitík
hankanna að vera í samræmi
við þessa stefnu ríkisstj órnar-
innar, m. ö. o. auðvelda lán til
sj ávarútvegsins.
Maðurinn, sem settur er yfir
þjóðbankann, segir:.....hvíl-
ir sú skylda á bönkum lands-
ins að ráðstafa þessu fé j trygg
útlán erlendis ...“
Meginhluti jijóðarinnar stcnd-
ur að baki núverandi rikis-
stjórn. Það er krafa þessa
sama meginhluta þjóðarinnar,
að ekki sé ósamræmi á milli
nýsköpunarvilj a ríkisstj órnar-
innar og stj órnarinnar í banka
þjóðarinnar. -
Prentstofan Isrún h.f.
■O