Baldur - 07.03.1952, Blaðsíða 2

2
B A L D U R
llllllll■lllllllllulllllllllllllllllllll■lllllllllll■llllllllllllll■lllllllr
baildurI
| Ritstjóri og ábyrgðarm.: |
| Halldór Ólafsson frá Gjögri. |
Afgreiðsla Pólgötu 8.
| Árgangurinn kostar 20 krónur. |
Lausasöluverð 75 aurar.
S = ■
■ íiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiai
Mikilsverður
sigur.
Svo giftusamlega hefur tekist að
samkomulag hefur náðst í togara-
deilunni, án þess til verkfalls kæmi
nema á fáeinum skipum. Öll þjóð-
in fagnar því, að svo skyldi fara og
þá ekki sízt verkafólk og sjómenn,
sem nú hafa unnið einn sinn glæsi-
legasta sigur, þar sem togarahá-
setum er tryggð 12 stunda hvíld á
öllum veiðum.
Krafa sjómanna um ákveðinn
hvíldartíma á togurum er yfir 30
ára gömul. Á Alþingi 1919 er frum-
varp til vökulaga á botnvörpu-
skipum flutt í fyrsta skipti og
í því ákveðin 8 stunda hvíld á sól-
arhring. Málið náði þá ekki fram
að ganga, en á Alþingi 1921 eru
samþykkt lög um 6 stunda hvíld
og það er ekki fyrr en á Alþingi
1928 að upphaflega krafan um 8
stunda hvíldartíma nær fram að
ganga. Síðan hélzt sú skipan ó-
breytt þar til nú með ákvæðum
hins nýja samnings. Því fer þó
fjarri að málið hafi legið í þagn-
argildi allan þann tíma. Sjómenn
hafa hvað eftir annað borið fram
kröfur um lengdan hvíldartíma og
á undan förnum þingum hafa þing-
menn sósíalista flutt frumvarp um
12 stunda hvíld togarasjómanna.
Alþingi hefur þó ekki ennþá séð
sóma sinn í að samþykkja það
frumvarp, en tæplega þrjóskast
það öllu lengur, eftir að samkomu-
lag er orðið um málið milli togara-
eigenda og sjómanna.
Oft heyrist þeim mönnum, sem
fastast stóðu gegn því að togara-
sjómenn fengju 6 stunda hvíldar-
tíma, álasað fyrir afturhaldsemi og
verkalýðsf jandskap, jafnvel íhalds-
menn láta í ljós andúð sína á slíkri
þröngsýni, minnsta kosti á sjó-
mannadaginn. En er þessi þröng-
sýni algerlega úr sögunni nú? Þess
er skemmst að minnast, að einmitt
í nýafstaðinni togaradeilu skrif-
aði einn togaraeigandi grein í
Morgunblaðið, þar sem hann
skýrði frá því og taldi það eftir-
breitnisvert, að Bretar hafa engin
vökulög á sínum togurum, en láta
háseta á þeim þræla allt að 20
klukkustundir á sólarhring. Sjálf-
sagt mun því haldið fram, að þetta
sé hjáróma rödd, en andstaðan
gegn réttarbótum alþýðunnar er
Samstarf bæjarútgerðanna um
lausn togaradeilunnar.
Á bæjarráðsfundi 26. febrúar s.l.
var lagt fram skeyti frá bæjar-
stjóranum í Neskaupstað, þar sem
hann leggur til að allir bæjarstjór-
ar beiti sér sameiginlega fyrir til-
lögum til lausnar togaradeilunni.
Tilmæli þessi eru framkomin vegna
þess að samninganefnd sjómanna
í togaradeilunni hefur einróma
skorað á þau bæjarfélög, sem gera
út togara sjálf eða eiga hlutdeild
í slíkri útgerð, „að gera samninga
við sameiginlega nefnd sjómanna-
félaganna og síðan við félögin
hvert á sínum stað eða sameigin-
lega, ef samkomulag verður um
það félaganna á milli“.
Bæjarráðsmennirnir Haraldur
Steinþórsson og Hannibal Valdi-
marsson vildu tafarlaust verða við
þessari áskorun og lögðu til að
bæjarstjóra verði falið að hafa
samráð við aðra bæjarstjóra um
furðulega lífseig, sérstaklega þeg-
ar þeir eiga í hlut, sem erfiðustu
og hættulegustu störfin vinna.
Þegar vinnuskilyrði togarasjó-
manna eru borin saman við kjör
annara stétta í því efni, hlýtur öll-
um að vera Ijóst, að þeim er meiri
þörf lögboðinnar hvíldar en öllum
öðrum. Þeir eru bundnir við erfiða
og hættulega vinnu allan ársins
hring, helgidaga jafnt og rúm-
helga, jafnvel sjálf jólahátíðin er
þar ekki undanskilin. Þrátt fyrir
þetta hefur það kostað þá langa
og harða baráttu að tryggja sér
lágmarkshvíldartíma og í hvert
sinn, sem þeir hafa mælst til, að sá
tími yrði lengdur, hefur því verið
haldið fram, að það væri ekki
mögulegt, efnahagur þjóðarinnar
þyldi ekki að togarasjómenn
fengju að hvíla sig.
Aftur á móti er efnahag þjóðar-
innar ekki talin stafa minnsta
hætta af því, að skrifstofufólk,
kennarar og aðrir embættismenn
hafa rétt til að hvíla sig 16—18
klst. á sólarhring eða lengur,
þurfa enga helgidaga að vinna og
fá auk þess oft frí með fullu
kaupi, dæmi eru til þess að sumir
taka tvöföld og þreföld laun og
það oft fyrir enga vinnu.
Það er af öllum viðurkennt, að
sjávarútvegur sé aðalatvinnuveg-
ur Islendinga og á honum byggist
lífsafkoma þeirra að mestu leyti.
Er þá ekki sjálfsagt, að þeir sem
þessa atvinnu stunda, af jafnmiklu
kappi og togarasjómenn, hafi rétt
til að njóta þeirrar hvíldar, sem
hverjum manni er nauðsynleg?
Allir, nema steinrunnar aftur-
haldssálir viðurkenna að svo er og
fagna þessum sigri sjómanna.
mál þetta. Ennfremur lögðu þeir
fram svohljóðandi tillögu:
„Vegna yfirstandandi kjaradeilu
milli togarasjómanna og togar-
eigenda felur bæjarstjóm Isafjarð-
ar fulltrúum sínum í stjórn fs-
firðings h.f. að beita áhrifum sín-
um þar til þess, að deilan megi
leysast sem allra fyrst, þannig að
ekki komi til stöðvunar skipanna.
Telur bæjarstjórnin æskilegt, að
stofnað verði til sérstakra samtaka
milli bæjarútgerðarfyrirtækja um
lausn deilunnar, ef ekki er útlit
fyrir að samningar takist nú þeg-
ar, og vill bæjarstjórnin vegna at-
vinnuhagsmuna bæjarbúa, að Is-
firðingur h.f. gerist aðili að slíku
samstarfi, og felur fulltrúum sín-
um í stjórn félagsins að bera fram
tillögu I þá átt, ef til kemur“.
Bæjarráð samþykkti tillögur
þessar með tveimur atkv. sam-
hljóða, bæjarráðsmaður íhaldsins,
Matthías Bjarnason, greiddi ekki
atkvæði og lét engan ágreining
bóka, mátti því segja að hann sam-
þykkti þær með þögninni.
Tillögur þessar voru síðan lagð-
ar fyrir bæjarstjórn til endanlegr-
ar samþykktar á fundi hennar 29.
f.m., en þá var komið annað hljóð
í strokkinn af íhaldsins hálfu.
Snerist Matthías nú öndverður
gegn tillögunum og taldi þeim
einkum þetta þrennt til foráttu:
1. Að þær eru framkomnar fyr-
ir tilmæli bæjarstjórans í Nes-
kaupstað, sem er kommúnisti.
2. Að þær eru að öllum líkind-
um samdar af kommúnistanum
Haraldi Steinþórssyni.
3. Að þær höfðu birst í Þjóð-
viljanum.
Mörgum mun þykja þessar á-
stæður næsta veigalitlar og tæp-
ast frambærilegar í slíku stórmáli.
Þá er það algerð f jarstæða, að með
þessum tillögum sé stefnt að
klofningi í Félagi íslenzkra botn-
vörpuskipaeigenda, eins og Matth-
ías hélt einnig fram. Bæjarútgerð-
ir og bæjarfélög, sem hlut eiga í
togaraútgerð, hafa meirihluta inn-
an þessara samtaka og geta því
fengið þar samþykkt hvaða mál
sem þær berjast sameiginlega fyr-
ir. Undir slíkt meirihlutavald verð-
ur minnihlutinn vitanlega að
beygja sig samkvæmt góðum og
gildum lýðræðisreglum. Komi til
klofnings af þeim sökum, getur
það ekki verið meirihlutanum að
kenna heldur skorti á félagsþroska
minnihlutans.
Um það geta allir verið sammála
að brýn nauðsyn er á skjótri lausn
togaradeilunnar. Sérstaklega eiga
þau bæjarfélög, sem gera út tog-
ara, annaðhvort á eigin spýtur eða
með öðrum, mikið í húfi í þessu
efni. Það er því eðlilegt að fram
komi raddir um að þau beiti áhrif-
um sínum til þess að deilan verði
leyst sem fyrst, og einstakt á-
byrgðarleysi, að stjórnarformað-
urinn í ísfirðingi h.f. skuli beita
sér gegn því að slík tilraun sé
gerð og bera fyrir sig jafn fárán-
legar ástæður og nú hafa verið
nefndar.
Um afgreiðslu þessa máls er það
að segja, að tillagan um að fela
bæjarstjóra samstarf við stéttar-
bræður sína í öðrum bæjum um
málið, var samþykkt með 5 sam-
hljóða atkvæðum. Fyrri hluti hinn-
ar tillögunnar var einnig sam-
þykktur með sama atkvæðamagni,
aftur á móti greiddu 3 íhaldsmenn
atkvæði gegn síðari hluta hennar
og var hann því samþ. með 5:3
atkvæðum. T
Sem betur fer er nú útlit fyrir
að togaradeilan sé að leysast, til-
lögur þessar koma því ekki til af-
greiðslu í stjórn ísfirðings h.f. En
þó að svo giftusamlega hafi til tek-
ist þá er framkoma íhaldsmanna
í þessu máli jafn ámælisverð.
TIL SÖLU:
Bílskúr við Fjarðarstræti 20.
Stærð 7x8 metrar. — Skrifleg til-
boð sendist I pósthólf 116 fyrir 20.
þessa mánaðar.
Prentstofan fsrún h.f.
TIL SÖLU.
Tveir djúpir (stoppaðir) stólar
til sölu með sérstöku tækifæris-
verði.
Kristján H. Jónsson.
BAZAR! BAZAR! BAZAR!
Kvennadeild Slysavarnafélagsins
heldur bazar í Barnaskólanum
sunnudaginn 9. marz kl. 5 e.h.
Margir eigulegir munir á boð-
stólum. Styðjið gott málefni og
fjölmennið.
Undirbúningsnefndin.
KAUPIR BÆRINN ...
Framhald af 1. síðu.
inu eða einhverjum öðrum aðila,
t.d. ísfirðing h.f., sem vitað er að
sækir mjög fast að fá það. En öil
sanngirni mælir með, að þar verði
bæjarfélagið hlutskarpara.
I öðrum lið tillögunnar er líka
gert ráð fyrir, að svo framarlega
sem bærinn nær eignarhaldi á um-
ræddu hraðfrystihúsi, þá verði
heildarsamtökum vélbáta- og tog-
araútgerðar í bænum gefin kostur
á, eftir því sem um semst, að
stjórna fyrirtækinu og starfrækja
það. Þar með er öllum útgerðarfé-
lögum í bænum gefin kostur á full-
komnum jafnrétti í viðskiptum við
þetta fyrirtæki og þeim gróða, sem
á því kunna að verða, skipt milli
þeirra einna eftir magni og gæðum
þess hráefnis, sem þau leggja þar
inn til vinnslu. Er þetta áreiðan-
lega öruggasta leiðin sem hægt er