Ingjaldur - 29.09.1932, Blaðsíða 3

ing;jál d,ur
s
Og þar tem verð árgangsins er
að eins 10 kr. geta flestir veitt
sér ritið, sem það vilja. það eru
ekki nema 10 pakkar af Sigar-
um eða ein flaska af víni. Ég
er viss um, að það er töluverð
andleg heilsubót fyrir menn að
lesa það, einkum þá sem sjaldan
■já annað en dagblöðin eða ekki
einusinni þau. Látið því ekki
dragast að panta það.
V i 1 p a.
É« er ekki svo sögufróður að
ég viti hvenser Vilpu er fyrst
getið- En að hennar sé einhvern-
timann genð 1 ritum fyrri tíma
efa ég ekki. Heldur ekki efa ég
að hennar sé getið að góðu.
Vatnsbólin voru ekki mörg og
enda þótt nafnið (og flelra) minni
mann á forarvilpu þá gerði hún
ailt gagn og gerir enn. Ekki get
ég heldur greint frá þvf hvenær
hún var hlaðinj upp þann veg,
sem nú er. það vita sjálfsagt
margir hér. En eftir að ég fékk
ágsetiseinkunn í sögu við.stúdenta-
próf hefl ég sannast að segja
forðatt þi greln þekklngarinnar,
og þó það sé útúrdúr og komi
þvi sem ég ætla að skrifa um,
ekkl vitund við, ætla ég hér að
segja frá því vegna hvers það var.
það var vegna þess að hver sá
mentamaður, sem eltthvað reyndi
að auka þekkingu sina að loknu
nðml eða á meðan á því stóð,
réðist elns og elnhver gammur ð
þessa vísindagrein. Menn rótuð-
ust um i íornsögunum, og hinum
og þessum frásögum selnni tima,
prentaðar og óprentaðar,. um
hina og þessa merkilega og ó-
merkilega atburði, aem hinar og
þessar merkilegar og ómerkilegar
persónur urða fyrir, svo mér
fanst nóg um og két þvi að fræð-
ast á einhverju öðru. — Nú en
það var Vilpan okkar, sem ég
ætiaðl að fara nokkrum orðum
um.
Hún er hörmungasjón. Mann
furðar á því að nokkur sæmilega
siðuð bæjarttjórn á „voru landi
íslandi' akuli ár eftlr ár geta
horft á það andstyggilega niður-
læglngarástand, sem hún er f og
hefur verið. það ber meat á þessu
á þurkatfmum þegar slýið og ó-
hreinlndin blasa vlð öllum. Og enn
melra ber á þesau í hlnu fagra
sveitalega umhverfl, þar aem hún
er. Menn skyldu|líka ætla að hvað
aem fegurðartilfinnlng bæjarvald-
anna fyr eða síðar llðf þá hefðl
gagnseml þessa vatnbóls knúð
fram einhverjar endurbætur. þyf
vissulega mundi muna ekki all-
litlð um það vatn, aem þarna safn-
aðlst, ef Vilpa v»rl dýpkuð, steln-
Hmd og atækkuð. Væri unnlð
að þessu með hagleik og ðkkl
einhver kiambrarl látlnn ráða út-
íltinu mætti verða þarna lítll iag-
leg tjörn, tll prýðii umhverfinu i
Traust og vandað.
Undirritaðnr útvegar miðstöðvar og tskur að Bér allskonar
rörlagningar, Allt vlö sanngjörnu verði.
5. Hermansen. Sími 23.
stað ógeðalega forarpolls. Væri
t. d. fagurlega gerðar steiniímdar
grindur í kringum hana mundl
það vera til allmikiis prýðiðauka.
Læt ég svo útrætt um þetta að
sinni, en rona að elnhverjir „þjóð-
ræknir" Vestmanneyjíngar verði
til að styðja mál mitt.
Afengislöggjöf
Dana.
Árlð 1050 voru sett lög i Dan-
mörku um gjald af áfengum drykkj
um. Eins og nunnugt er eru Dan-
ir mjðg andvigir öllum .bannlög-
um“ hvað áfengi anartir, ogleyfa
bæði að selja og búa til áfengi.
Hinavegar eru áfengir drykkir,
aðrir en þeir, sem við köllum
.Spánarvín" dýrir þar. þriggja
pela flaska af góðu brennivíni
kostar 9 krónur (um 11 ísl. kró-
ur) og Wniakyflaaita 1—2 krón-
um melra.
í áðurneíndum lögum er farin
aú handhæga lelo að leggja sölu-
skatt á allar verkamlðjur, verzl-
anir og veltingastaðl, sem afhcnda
áfengi gegn borgun og miðaat
skatturinn vlð hlð selda vöru-
magn. T. d. Der verkamiðjum
sem búa til spiritus og brugg-
húsum, sem búa til öl, að greiða
ríklssjóö 4% af andvlrði þess á-
fengia, er þeir séija öðrum en
þelm, sem verzla með ifengi.
Sama gjald greiða þeir, sem
flytja inn áfengi. Umsmásöluavo
sem á veitingahúsum i vinverzl-
unum o. þ. k. gilda svo aðrar
reglur, þar sem meira er miðað
vlð hve mlkið er selt.
1 Danmörku s'tur Jafnaðar-
mannastjórn, að vðldum. Hún
hefur þó enganveglnn viijað fara
þá «ste(nuföstu» lelð, að koma á
riklsframlelðslu og rfkisaölu á-
fengis. Hún kýs að fara hlna
áhættuminni og brotaminni leið
að taka hlut ainn á „þurru" landi,
ef nota má orðifi »þurt“ í slíku
sambandl sem þeisu. Enda gef-
ur þetta rikinu ákaflega miklar
tekjur.
Álíta mætti að óviðráðanl. örðu-
leikar væri á því að hafa viðunandi
eftlrlit með þvf að menn skýrl
rétt Irá því hve mlklð af áleng*
um drykkjum þeir hafa selt. Ea
bæðl or að sérstök, nákvæm bók-
færsla á þossu er fyrirskipuð svo
það kemur fljótt ( ijós við at-
hugun hjá seljanda ef kaupandi
skýrir rangt frá og gagnkvæmt,
og hitt að eltirlitið er gert
auðveidara með þvf að gera. upp
mánaðarlega og með fleira móti.
það er athugunarefni hvort
ekki ætti svipað við um tóbaks-
verzlun hér og vínverzlan.
Kaupið Ingjald
Hjtt og þetta.
Þjórfé
Ég fór í land í Færeyjum með
bréf tll þess að koma þelm með
«Drotningunni», sem var von á
eftir nokkrar klukkustundir. En
þegar ég kom að pósthúslnu var
þar alit lokað og læst. þá vildl
mér það lán i ólini til að Fær-
eyjingur einn kemur rogandi
með þungan póstpoka frá <ísl-
andlnu>, sem ég var með. Blð
ég hann þá að gera svo vel að
taka bréfin með og borga undir
þau fyrir mlg. Tók hann svo
vel í það að eg rétti honum meiri
péninga ch þurfti og mælti svo
um að hann skyldi elga afgang-
inn. En hann tók þvert tyrir og
sagðiat ekkert vllja þiggja fyrir
greiðann því „Eg hava œíla rnasr
harind um so vara. Sá ég þá að
ég var ekkl kominn til Danmerk-
ur enn þó avo elgi að hclti að
Færeyjar aéu amt í vcldi Daua.
Sigarettureykingar
eru eitt af hinum óakiljanlegu
fyrirbrigðum vorra tíma. þó er
það enn óikiljanlegrs að englnn
eða engin skuli enn hafa roynt
að setja met í þessarl íþrótt á
þelm „met" tímum, sem nú eru.
Getur reyndar verlð að avo sé
þó eg bafl ekki frétt um það.
Ég man eftir meti í kafiidrykkju
(Amerika), öldrykkju (þýskaiand)
Whiskydrykkju (England), lýsis-
drykkju (Grænland) og i Hösk-
uldi (ísland) — en sigarettum
man eg ekki eftir. En nýlega var
ung atúlka ( Danmörku borin
meðvltundarlaus af tóbakseltrun
á sjúkrahús. Hafðl hún reykt
60 slgarettur frá laugardágskvöldi
til sunnudagskvölds. það þækti
ekki mikið hér. Líklegast hefur
hún verið eitthvað iila fyrirköiluð.
Áfengisauglýsingar
eru bannaðar hér á landj en
ekki bannað að solja áfengi.
Indælt samræmi. Bannað að drekk
Whisky (sem víst er holiast allra
áfengra drykkja) en leyfllegt að
drekka brensiuspíritus („lampa")
og þessi vökvi er á góðum vegi
með að verða þjóðdrykkur Veat-
mannaeyjlnga. Ó sú dýpt ríkdóms
tpeki... Leyft er að drekka
Spánarvfn, óg þar með ýmsa rót-
ar-drykki, sem aldrel siu Spán I
en bannað að drekka melnlaust
og sáralítlð áfengt öl. Hámark
vizkunnari. þetta datt mér i hug
þegar ég af efstu húsbrún hjá
Ráðhústorginu í Kaupm'annahöfn
aá loga með rafmagnaljósletrl hátt
við himininn *Black and Whitt»,
en var ekki enn farinn að tjá
menn drekka snnað en öl, öl og
aftur öl. Sinn er síður i landl
hverju. þarna auglýsa menn, en
drekka ekki. Hér drekka menn,
en auglýsa ekkl.
Niðurfallssýki.
Nýlega var dönakumjækni veltt
»doktors" nafnbót fyrit vlainda-
legt rit um rannsóknir hans á
sveltu i aambandi við nlðurfalli-
sýki (Epilepsi). Hann hafði vorlð
i sjúkrahúsi í Filadelfiu, þar, aem
þetta hofur verið prólað í 10 ár.
Hafa sjúklingar fengið mestmegnll
soðið vatn meðan á sveltunni
stendur. Margir (og meðal þelrra
fjöldi lækna) hafa gert gys að
„vatnslækningum" þórðar Sveins-
sonar, læknis Kleppi. En tíminn
mun leiða í ijóa að hann haffii
(eins og í svo mörgu öðru) rétt-
ara fyrir sér en stéttarbræður
hana. Sveltan og vatnið í því
sambandi nema burtu eiturefni úr
likamanum og niðurfailssýki og
geðveiki eru atundumsvo skyld-
ir sjúkdomar að læknar greina
ekki á milii þó þeir þykist gera
það.
Ekkí vlssl ég það fyr
að þau voru eftir Pál skáld
Vestmanneyjaprest tvö síðustu
þjóðkunnu vísuorðin í þessari
stöku. það getur verið að svo aé
um fieíri en mig og eins hitt að
kunna ekki fyrrl partinn. Ég
prenta hana þvi hér (úr Blöndu)
„Guð launi yður gott hvað mér
gerðuð mattarlinum,
en ef hann bregst, þá eigið þér
aðganginn að hinum.
Hitt .vissi ég fyr en ekkl marg-
ir hver sá var er svaraðl á þesaa
leið þegar maðurinn tautaði því
hve satan ynni ósleitilega og værl
á ttjái nætur og daga :
«Hann ann aér þá hvíldar —
hinn."
Hvorttveggja eru góð hnytti-
yröi og Geir bizkup, sem kunni
að meta vísu Páls hefði sjálfsagt
líka kunnað að meta hitt onda
þótt ekkl sé geistlegur bragur i
því.
Þeir ♦
sem hafa i hyggju að fá
Breiðablik til lelgu fyrir
danssamkomur eða íund-
arhöld, eru vinsaml. beðn-
ir að snúa sér til min.
V. Stefansson.
Simar 33 og 94.