Ingjaldur - 23.10.1932, Blaðsíða 1

I. árg.
10. tbl.
Veatmannaeyjum, 23. október 1932.
S(efnuskrá „lngjalds“.
Framhaids athugascmdir.
Eins og áður er getið um,
held ég nú áfram að rökstyðja
aumt af því, sem stendur f atefnu
skrá „Ingjalds" og þá elnkum
það, aem helst má telja nýmæli
eða óvenjulegar uppástungur.
Fjórða, flmta og sjötta greinir
hennar hljóðuðu þannig:
4. gr.
Kosningarréttur til Alþlngis sé
bundinn við 21 ára lágmarksald-
ur. Verður hver, áður en hann
éða hún öðlast þenna rétt að ganga
undir próf t lögskipuðu formi og
standast það. Mönnum sé veittur
kostur á að ganga þrisvar undir
þetta próf, en ekki oftar.
5. gr.
Frelsi einstaklinganna og fram-
tak þeirra sé stutt og verndað.
6. gr.
Unnið sé á móti þoirri auð-
Söfnun einstakra manna eða íélaga,
sem telja verður akaðlega þjóð-
félaginu vegna hækkunar á eðll-
legu verðlagi eða lækkunar á eðli-
legu verkkaupi.
í grein sem ég skrifaðl í
Morgunblaðið fyrlr liðugt þrem
árum taldi ég það aðalmein þing-
ræðisins að með þvl veeri mönn-
um gefin völd í hendur í afdrifa-
ríkum málum, sem sumir hefðu
enga hugsun á þeim eða þekking
og aðrir engan vilja eða tæki-
fært tll þess að nota hugsun
sína nægilega. Niðurstaðan yrði
því sú, að nokkrir menn hugs-
uðu fyrir allau fjöidann og þlng-
ræðlð yrðl nafnið tómt.
Ég er enn sömu skoðunar. En
um leiö vil ég taka það fram að
fjöldinn fer þá helst að hugsa um
landsmálin og kryfja þau eitthvað
til mergjar eftir getu sinnl, e!
hann hefur atkvæðistétt, og ef
einhver hugiun og þekking er
nauðsynleg til þess að hafa
þenna rétt. Á þessu byggist
uppástunga mín í 4. grein, um
„kosningapróf*.
það er í fylita samræmi vlð
llmenna venju nú orðið og anda
tímans að heimtt einhverji þekk-
ingarsönnun af þeim, sem ætla
að leysa eitthvað ákveðið verk
af hendi fyrir aðra, sé það ekkl
nauða ómerkllegt og vandalítíð.
Stefna ísl. löggjafar hefir elnmltt
verið sú um nokkurt árabil. Ég
get sem dæmi minnt í vélstjóra-
próf, bifr.stjórapróf og hin ýmiu
iðnpróf. þetta er líka rétt og
sjáltiögð leið. Hún eykur trygg-
ing þess að verkin verði sæmi-
lega af hendi leytt, glæðir áhuga
og gerlr oft þekklngarlöngun
þeirra meirl, sem verklð vinna.
En þá spyr ég hvort — svo
eitthvert dæmi sé tekið — meiri
ástæða sé til, segjum, að hár-
greiðalukonur gangi undir próf
en að maður, sem vlll fá kosn-
ingarétt sanni að hann hafí að
minsta kosti eitthvað iágmarksvit
á því, sem um er að rteða, eða
eilthvað lágmarksvit yfirleitt. Telji
menn það tvo mlklu meira
virðl að snyrta kvenfólkið en að
dæma um landsmálin? Ég fyrír
mitt leyti tel svo áríðandi að þetta
hvorttveggja sé sæmilega af hendi
leyst að til þess eigi að heimta
einhverja þekklngu og eitthvað
lágmarksvit — jafnvel ekki nð-
ur til þess að greiða atkvæði en
að greiða hár.
Nú sem stendur er þetta ekki
talið. það ernóg að hafa ,aldur-
inn“, eða á að vera nóg, til
þess að hata kosningarrétt. þetta
er fjaratæða og i algerðu ósam-
ræmi við atefnu nútímans, er
krefst aukinnar þekkingar al-
mennlngs á sem flestum sviðum.
það œtti því ekki að vera
neinn meiningarmunur um sð
lögleiða „kosningapróf*. Um hitt
geta aftur á mótl réttilega verið
mjög skiftar skoðanir hvernig þau
eigi að vera. þeir einir geta
verið andvígir prófuppástungu
minni, sem halda að fleiri fá-
fræðingar og aular séu þeirra
megin og telja mest um vert að
ná ( atkvæðl þessara meðborg-
ara.
þá ætla ég að víkja með nokkr-
um orðum að 5. og 6. grein.
Verð ég þá fyrst að skýra of-
urlítið hvað ég á við með því að
„frelsi* einstaklinganna sé stutt
og verndað; það er vitanlega
ekki hægt og ekki heppilegt að
allir hafl fullkomið frelsi tli þess
að gera hvað sem þeir vilja.
Frelsi eins verður að sitja á hak-
anum fyrir því, sem á hverjum
tíma er talið dýrmætara frelsi
annsra. Frelsi mitt til þess að
ginga óbarinn er dýrmætira en
frelsi annars manns til þess að
nota hnefana. þess vegna vernd-
ar löggjöfín mig. það er um
frelsið eins og demantinn. Hann
fægist ekki nema í sjálfs sfns
dufti. Og frelsið verður ekki
fágað og gert fulikomnara nema
með árekstrinum við frelsi ann-
ara.
það er því ekki rétt að leggja
þann skilning í stefnu Sjálfstæð-
isflokksins þegar hann leggur
ríka áherzlu á að frelsi elnstaki-
ingsins fál að njóta sin sem bezt
og þess vegna ekki vill útrýma
samkepninn', að það fylgi þeirri
stefnu að engar hömlur beri að
leggja á hana. það er rangfærzla
andstæðínganna og ósannindi, að
meiningin með þessu einstakl-
ingsfrelsi sé köld, miskunnar-
laus samkepni og annað ekki.
þvert á móti. Meiningin er að
hver fái þá bezt notað hæfíielka
aína sér og ððrum til gagns, er
hann hefur sem frjáisastar hend-
ur til þess, og er studdur tll
þess af ríkisvaldmu. En i mótl
kemur — eins og ávalt — hið
dýrmætara frelsi annara. Og þess
vegna læt ég koma fram í itefnu
skránni með fáum orðum þeasa
hugmynd, einmitt i því atriði, þar
sem miinotkun víðtæks frelilt
getur orðið fjðlda manns hættu-
leg. Auðsöfnun sem er þannig
vaxin eins.og ég tók fram er þjóð-
unum til ógagns. Sósiaiistar vilja
halda hinu fram, að öll auðaöfn-
un ^einstaklinganna sé skaðleg.
þar greinir oss, sem fylgjum
stefnu Sjáifstæðisfíi ( þessu, á við
þá. Vér teljum að auðsöfnun
elnstakra manna geti verið og sé
oftiega öliu þjóðfélaginu tll hinn-
ar meitu nytsemdar og líklegrl
til þess að vera það — sé skyn-
samar hömlur lagðar á — en
auðsöfnun ríklsvaldsins.
það er því rangt að kenna
stefnu Sjálfstæðisfl. við samkepn-
ina. það má engu síður kenna
hann við samvinnuna. Enda þótt
elnn pól. flokkur hafl nú um
stundarsaklr reynt að teija sér og
öðrum trú um að vera elnn
fylgjandi þeirri stefnu þá er alls
ekki svo. Sjálfatæðisfl. er aðelna
andvígur því, að gera hina svo-
nefndu samvinnuhreyfing póli-
tiska ojí er á móti pólitiskum
verslunarlélagsskap — hvort «em
það er kaup'élagsakapur eða
kaupmanna él <gsskapur. það
getur heldur tæplega hugsast
nema í landi þar sem innanlands
stjórnmál eru rétt í myndun að
flokkur byggi tilverurétt sinn
á pólitískri verslun! Allir flokkar
eru hlynntir samvinnufélagsskap
elns og'má sjá t. d. á samvinnuút-
gerð Jafnaðarm. á ísafírði og nú
síðast á grein í Morgunblaðinu um
8amv.félagsskap sjómanna á ein-
um togara sunnaniand. Samfé-
lags- og saamvinnufélagsrekstur
(Copartnershlp & Cooperation)
er einmitt ein af leiðunum tll
þess að hlndra hina skaðlsgu
auðsöfnun, sem eg mintist á í
stefnuskré „Ingjalds".
Ég lýk ekki svo grein þessari,
að ég mlnnlst ekki enn á að
sá timi er kominn að Sjálfstæðis-
menn verða að heimta að vlta
hvert stefnir þegar þeir greiða
atkvæðl sín. þer verða að krefj-
ast þess að sá flokkur sem þeir
iyigja hafl ákveðna stefnu að á-
kveðnu marki. Stefnu sem er
aðkvsð (pósitiv) en ekki frá-
kvæð (negativ). Og þeir verða
að heimta af þeim, sem nú hafa
sama sem sjalfír skamtað sér
völdin í flokknum og ákveðið
•tefnuleysið, að þeir láti skera úr
þvi á þingræðialegan hátt, hvort
svo skuli vera enn. Ea það verð-
ur ekki gert nema á þann hátt.
sem ég áður hefl sagt. Með at-
kvæðagreiðslu þingræðíslega kos-
inna fulltrúa á fundi sem þeir eru
kvattir á beint i þessu skynl.
þetta er krafan.
— ..o~o+<?-
Virðingarleysi
Eitt ef aðaleintcennum komm-
úntsta er að bera ekki virðingu
fyrir nokkru í tilverunni. þetta
viringarleysi sitt fyrir öllu reyna
þeir að breiða út, einkum meðal
hinna yngri manna. þar erjarð-
vegurinn beztur, því eins og all-
ir vita eru unglingar oft þannig,
að þeim þykir eitthvað stórt að
vera öðruvisi en aðrir og telja
veikleikamerki að lúta nokkru, en
mikilmenska að vera á móti aem
flestu. En Kommúnistar hér á
landi eru oftast unghngar eða þá
strákar í fuiiorðinsfötum og þess-
vegna ekki að furða að þeir mikl-
ast af því að fara óvirðingarorð-
um um það, sem fjöldi manns
ber virðingu fyrir, svo sem
æðstu stofnanir þjöðarinnar, trú
annara og Hina ÆÖstu Veru.
það þjóðtélag verður illa sett
þar sem þetta virðingarleysi nær
föstum tökum. það gerir t. d.
alla aðstöðu þeirra miklu vorri,
sem lögin eiga að framkvæma.