Ingjaldur - 27.11.1932, Blaðsíða 3

INGJALDUR
3
o
<u
e
a
a
■«
u
<u
>
>>.
C
<
Q
<
|L
E
Q
a
a.
o
u 3 **- k3 V. JÉ E
«5 3
tn c
0 c
E to
3 a E
tfí
eð
k
« •*- JÉ eti
U 0) > T3 C Oð
3 £
u ■O > XO
L. 0) CQ C
Ö xo
0 «
K 2
jé •0 c
ift J5
■0 15
>0 £ W)
«•« o
1/1
k3
ffl
Um lagahlíðina skal ég vera
sLuttorður. Ég œtia að eins að
spyija menn hvoit þeir hafi vitað
til þess að það leyfðiet annars-
staðar að beita fó sínu í túnum
annara manna jafn vei þó að þau
væri ógirt. Yfirleitt verða menn
að bæta fyrir verði svo. En þó
að lagalegi róttur túneigenda se
því óvefengjanlegur tel ég hitt
enn meira um vert að verja
augljbst hagamunamál Eyjaibúa í
nútið og framtið gegn þröngsýnni
eiginhagsmunastreitu fárra akil-
ningssnauðra manna. Má hver lá
mér sem vill og uthrópa mig
fyrir þetta eins og verið hefur.
Sigurður búnaðarmálastjöri gerði
í niðurlagi hinnar ágætu ntgerðar
sinnar nokkrar tillögur. Meðal
Þeirra voru þessar.:
1. að sauðfónaður verðl enginn
hafður á Heimaey og að hestaeign
veiði takmörkuð.
2. að akfær vegur verði lagður
snður í Stórhöfða og kriugum
Helgaleil.
3. að hverju býli á eynni verði
mæld út ákveðin spilda til rækt-
unar og beitar
4. að kaupst- buum sé gefinn
kostur á landi til rækfunar 1—2
hektara stórar skákir.
5. Sambeit sé engin á Heimaey.
Hver hafi sína skepnu á því landi,
3em hann fær til umráða.
f.essum hlutlausu og viturlegu
tillögum hafl ég fylgt að öllu og
þó feti framar í þeirra anda. Því
aö þegar ég sá að land til
einstakra manna mundi verða
mjög takmarkað ef hver jörð
fengi eins og Slgurður ætlaðist til
Þá reyndi ég samningaleið við
allmarga bændur um að þeir fengi
að eins tvo hektara af völdu landi
og það tókst. Einnig gerði ég
samning við allmarga jarðarbændur
Nýrækt í Vestmannaeyjm
Tún mæld 1928 41494 fermetr. 917 dagsverk
— — 1929 96565 — 1881
— — 1930 353580 — 7844 —
— — 1931 64330 - — 1501 —
— — 1932 170000 — 4250 —
Samtals 725969 fermetr. 16393 dagsverk
Til ársins 1923 voru ræktaðir 54 heklarar. Á árunum 1927—
1932 (frá því að bændur mlstu alveldi sitt yflr landinu) eru rækt-
aðir 72 hektarar.
það er rœhtað meira land hér í Eyjum á þessum fimm árum,
en 1000 árin nœ&tu á undan.
að hafa ekki sauðfé á Heimaey
og gengust þeir undir það þó að
efndirnar hafi orðið með minsta
móti hjá ýmsum- En hvað sem
því líður mun ég keppa að því
marki, sem ég hef sett mér í
samræmi við tillögu Sig. Sig.
„ Hver hafi sína skepnu á því
landi, setn hann fœr iil umráða“.
Að lokum að eins þetta. Mjólk-
urverðið er hátt eins og stendur.
En það má til að vera það fyrst.
urn sinn. Það er ekki lítill til-
kostnaður, sem fylgir því að koma
landi — oft mjög lélegu — í
rækt. Það eru mörg handtök sem
þarf t-il þess að gera giýtt hraun
að gróðurreit. Og það má ekki
kæfa áhugann fyrir þess með því
að ætlast til þess að ekkeit komi
í aðra hönd. En þegar árin líða
breytist þetta. Og þá mun sú kyn-
slóð, er nýtur uppskeru af þreytu-
sporum þeirra, sem að því unnu
að fegra og græða sandana, móana
og hraunin hór senda þeim hlýja
kveðju í huganum, en líta niður á
þá menn, sem stóðu eða reyndu
að standa þar eins og þrándar i
götu, góðu máli til tjóns og tafar.
Hannes Jónsson
hafnsögumaður áttræður.
Flstir munu hafa heyrt söguna
um það, þá Þór, sa sem máttkastur
var af goðum forfeðra vorra,
glímdi í höll Útgarðaloká, við
gamla konu sem Elli hét, og kom
hún honum á hnó.
Að glíma við ellina, er hlut-
skipti allra þeirra, sem háum aldri
ná, en mjög misjafnlega gengur
sú glíma, en endar þó ætið þannig,
að Eili sigrar alla að lokum.
Einn af þeim mönnum, sem
flestum betur hefur staðið sig í
glímunni við Elli gömlu er Hannes
Jónsson.
í*að verða í Febrúar í vetur 37
ár siðan ég fyrst réri hálfdrættingur
hjá Hannesi, og vegna þess að
mikið þóttí þá að honum kveða,
sem formanni, veitti ég honum
sérstaka athygli. Á þessum nær
fjórum tugum ára, hafa orðið
furðu litlar breytingar á honum,
en þó eru hreyfingarnar hægari,
bakið aðeins bognara, fæturnar
stirðari, og hendurnar óstyrkari,
en aðgætandi er að 37 ár er talín
meira en meðal mannsæfi, en þó
virðast sálarkraftar hans hafa
iafnvel látið enn þá minna ásjá,
en líkaminn.
Ekki ei hraustleiki H'ínnesar
því að þakka að hann hefl hlfft
sjálfum sér, heldur þvert á móti,
því eins og góðum foringja sæmir
hefir hann frá því fyrsta, til hvers
sem var, haft sig mjög frammi,
og verið allra manna ósérhlífnaBtur
og bvo heitfengur er hann nú átt-
ræður, að betur mun honum
vegna í kulda, berhentum í bláu
úlpunni, en mörgum tvítugum
uppdúðuðum og glófuðum.
Það útaf fyrir sig að vera fór-
máður og mikill sjósóknari í 37
ár, og aka alltaf heim heilum
vagnl hér í Vestmannaeyjum, er
mikið meira en meðal manns
æfistarf, en þó þykir mér líkiegt,
að formennska Hannesar verði
ekki álitið aðalstarf hans, heldur
hafnsögustarfið, sem hann hefir
nú haft á hendi í 47 ár, fyrstu
níu árin með Lárusi Jónssyni frá
Búasröðum, og siðan eptir fráfall
hans 1895 hefur þetta starf nær
eingöngu hvílt á honum og því
hefur hann helgað krapta sína.
Ekki er þvi að neita að allráð-
ríkur hefur Hannes þótt í starfi
sínu, og hefur fáum, hvorki inn-
lendum né útlendum, veitt lótt,
að víkjá honum frá því, sem
hann einu sinni hefur tekið fyrir,
og álitið rétt vera.
Framan af var hafnsögumanns-
staifið frekar auðvelt, vegna þess
að þá voru þau skip sem hingað
sigldu ílest lítil, og komu aðallega
að sumarlagi, en síðan um ófriðar-
lok hefur þetta gjörbreyttst, skipa-
komur haía margfaldast, mörg
þeirra hafa verið stór og komið
jafnt vetur og sumar, en inn-
siglingin og iunhöfnin nær því
jafngrunn og þröng 0g frá upphafl
veðurnæmt i mesta lagi, og svo
mesti ókosturinn sem Vcstmanna-
eyjahöfn hefur fram yfir allar
hafnir á íslandi, og jafnvel víðast
um heim, og það er brimsúgurinn
„sogin" sem kölluð eru í daglegu
tali, og sem ómögulegt verður að
fyrirbyggja.
Þegar þess er gætt, að Hannes
Jónsson hefur haft hafnsögu hér,
að mestu leiti með höndum í
nær hálfa öld, án þess að nokkuð
alvarlegt óhapp, hafi viljað til,
hlýtur mafur að dáðst að dugnaði
þeim og kjarki, sém hann hefur
ætíð sýnt, í hinum mörgu svaðil-
förum, sem hafa verið starfi hans
samfara.
í tilefni af hinum sértöku, og
merku tímamótum, á æfi Hannesar
leifi óg mér að færa hinum unga
öldung, mína og ég vona, flesira
Eyjabúa, bestu þakkir fyrir mikið
og blessunarrlkt Btarf á liðnum
árum, og betur að Eyjunni okkar
auðnaðist að eignast sem flesta
jalnlngja hnns, í framtíðinni.
Að lokum óska ég Hannesi
þes«, að þá yflrlýkur með honum
og gömlu konunni, að hann hnigi
að velli í fagurri byltu,
Vestmannaeyjum 21. nóv. 1932.
þorst. Jónsson.
Bændastríðið.
Búandmenn í Eyjum hafa um
nokkurt skelð sókt fast að ná
undir sig aftur nokkru af landl
því, er þeir .afsðluðu sér 1927
og atorkumenn Eyjanna hafa nú
með tllstilli umboðsmanns tekið
til læktunar. þykir þeim lllt að
Stóihöföi fái ekki að búa vlð
1000 óra óræktina a. m. k. sína
tíð og að Kinnin, Fjöllin 0. fl.
sé iagt undir hendur iðjumann-
anna. þeir hafa að því leyti
fengið núv. Atvinnumálaráðh. í
lið með sér að hann hefur tekið
upp nýjar stjórnarvenjur þeirra
vegna með því að senda menn
tll þesa að „sðmja við“ þessa
herskáu menn.
Almenningi þessa bæjar tii
fróðleiks — því hann varðar
þetta mál melra en ókunnuga
grunar — birti ég hér nokkur
skjöl, sem lúta að því að ég tel
ekki að eins siðferðilegan heldur
einnig lagalegan rétt almennlngs-
megin, en ekkl þessara fáu
„bænda“ (að nafnbót),
Á undan skiftunum undirrituðu
bændur svohljóðandi yflrlýsing :
„Vér undirritaðir ábúendur
jarða í Vestmannaeyjum erum
því samþykkir — og óskum
þess — að útskifting lands
fari fram hér 1 Eyjum þannig
að hverri jörð sé úthlutað víst
svœði til afnoía. Svæði þetta
sé oss heimllt að hagnýta eftír
vild og rækta efíir því sem
geta vor leyfir.^endurgjaldslaust
meðan vér höfum jörð í ábúð.
Stærð þess sé 7 ha. af sæmi-
lega rækthæfu og því nær
samgrónu landi, Auk þess fái
hver jörð, þar sem svo hagar
tii, um 2 ha af grýttu eða
gróðurlitlu lakar rækthæfu
landi“.
þetta var gert tii þess að
leggja ekkl úl í neiná óvissu um
þatta. Að mæling og skifling