Ný dagsbrún - 01.04.1973, Blaðsíða 2

2
NY DAGSBRON
APRÍL 1973
NY DAGSBRUN
Utgefandi: Sósialistafélag Reykjavíkur
AbyrgSarmaður: Guðni Guðnason.
Ritstjóm og afgreiðsla: Tryggvagötu 10 - Reykjavík
Sími 17510 • Pósthólf 314
Verð blaðsins er kr. 20.00 eintakið
Setning: Prentiðjan Skipholti 9
Prentun: Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
W
Ur Atlantshafsbandalaginu!
Samstaða með kúguðum
þjóðum!
í leiðara Morgunblaðsins 17. febrúar síðastliðinn segir svo:
„Alþjóðahyggjan hefur mótað utanríkisstefnu Sjálfstæðis-
flokksins frá upphafi. 1 samræmi við þessa alþjóðahyggju
beitti Sjálfstæðisflokkurinn sér fyrir því, að Island gerðist að-
ili að Atlantshafsbandalaginu 1949 ---Jafnan síðan hef-
ur Sjálfstæðisflokkurinn verið í fararbroddi þeirra þjóðfélags-
afla sem beitt hafa sér fyrir þátttöku í samstarfi þjóðanna
á ýmsum sviðum, á vettvangi Norðurlandaráðs, viðskiptasam-
starfi í EFTA og samningum við Efnahagsbandalag Evrópu.“
Að jafnaði er ekki liægt að taka Morgunblaðið trúanlegt
þegar það lýsir stefnu flokks síns og stéttareðli hans. Þar
verður oftast að lesa milli línanna. Að þessu sinni er þó ó-
hætt að taka blaðið bókstaflega. Hvert orð í tilvitnuðum um-
mælum er satt og rétt.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ætíð verið trúr alþjóðahyggju
sinni. Það hefur aldrei hvarflað að honum né Morgunblaðinu
að standa annars staðar en heimsvaldasinna megin gegn kúg-
uðum þjóðum og arðrændri alþýðu vegna þess að „þjóðfélags-
öfl“ þau, sem flokkurinn er „í fararbroddi fyrir“ er auðvalds-
stéttin. Alþjóðahyggja Sjálfstæðisflokksins er alþjóðahyggja
auðvaldsins.
Island er auðvaldsríki sem hefur — undir forustu aðalflokks
horgaranna, Sjálfstæðisflokksins — skipað sér heimsvalda-
sinna megin í alþjóðapólitík. Þ að er ástæðan fyrir því að Is-
land gekk í Atlantshafsbandalagið og samdi um bandarískar
herstöðvar í landinu.
Þýðir þetta að sósíalistar (marxistar) eigi ekki að berjast
gegn stefnu ráðandi stéttar í utanríkismálum með þeim rök-
stuðningi að engu verði um þokað á því sviði meðan hún
hefur völdin?
Slíkt væri fjarstæða. Það væri „að bíða eftir byltingunni“,
hlíta forustu borgaranna og afneita alþjóðahyggju verkalýðs-
ins.
Sósíalistar ætla sér ekki þá dul að breyta stéttarlegri af-
stöðu borgaranna. En skylda þeirra er að breyta afstöðu
verkalýðs og annarra vinnandi stétta, losa þær undan áhrifum
borgaranna í þessu máli sem öðrum og móta stefnuna út frá
stéttarhagsmunum og alþjóðahyggju verkalýðsins. Þess vegna
hlýtur kjörorðið að vera: Úr hernaðarbandalagi heimsvalda-
sinna! Samstaða með kúguðum og arðrændum þjóðum heims!
Þetta var stefna Sósíalistaflokksins og stéttvísasta hluta
verkalýðsins þegar Atlantshafsbandalagið var í uppsiglingu.
Andstaðan gegn aðild Islands var að meginstofni meðal verka-
manna í Reykjavík. Aðildin var samþykkt 30. marz 1949
„under red riot“, eins og það leit út í augum bandarískra
heimsvaldasinna (sbr. New York Times daginn eftir).
En Sósíalistaflokkurinn brást forustuhlutverkinu og afhenti
það hinum smáborgaralegu Samtökum hernámsandstæðinga,
sem ekki voru í beinum tengslum við verkalýðsbaráttuna. Slík
samtök eru eigi að síður sjálfsögð og óhjákvæmileg. En her-
skaparstefna borgarastéttarinnar er stéttarlegt mál og andstæð-
an gegn henni hlýtur fyrst og fremst að koma frá sósíaliskri
verkalýðshreyfingu. En andstaðan nær til ýmissa millistéttar-
hópa Þá andstöðu þarf af skipuleggja. Það verður ekki gert
nema með einhvers konar samfylkingarsamtökum.
Málpípur núverandi ríkisstjórnar hafa borið mikið mál í
það, að með henni hafi orðið alger stefnubreyting í utanríkis-
málum. Sér er nú hver stefnubreytingin! 1 stjórnarsamningn-
um er beinlínis tekið fram, að „núgildandi skipan“ skuli
lialdast“,“ að því er varðar aðild að Atlantshafsbandalaginu.
Og jafnvel þó að stjórnin hefði ákveSiS að segja upp her-
stöðvasamningnum frá 1951, væri það engin „alger stefnubreyt-
ing“, heldur aðeins breyting á þátttöku Islands í Atlantshafs-
bandalaginu, sem út af fyrir sig væri áfangi á réttri leið. Eft-
ir sem áður væri landið pólitískt og hernaðarlega í samfélagi
heimsvaldasinna.
En stjórnin hefur ekkert ákveðið um þetta. I stjórnarsamn-
ingum segir aðeins að „varnarsamningurinn“ við Bandaríkin
MARX-LENINISMINN -
ALMENN MEGINATRIÐI 1.
KommúnistaávarpiÖ
Höfuðatriði fræðikenningar sósíalismans
(marx-leninismans) eins og þau hafa þróazt í
rannsókn og starfi heimshreyfingar kommún-
ismans eru fyrst mótuð og skýrð í ritum frum-
kvöðlanna Marx og Engels og helztu eftirmanna
þeirra svo sem Lenins, Stalins og fleiri. Rit
þessi er sjálfgefið að leggja til grundvallar í
námi, enda þótt til séu ágæt yfirlitsrit á flestum
málum. Þau rit sem hér eru talin fjalla um höf-
uðatriði kenninga marx-leninismans um þróun
þjóðfélagsins, stéttanna, stéttabaráttuna, lenin-
ismann og heimsvaldastefnuna. í síðari þáttum
verður fjallað um díalektiska efnishyggju, þjóð-
hagfræðina, verkalýðsflokkinn og byltinguna.
Auðvitað fléttast þessi atriði fræðikenningarinn-
ar öll saman, og meira eða minna fjallað um
þau í einu og sama riti, en þessi flokkun er tal-
in heppilegust til að auðvelda skilning á verk-
efninu.
Kommúnistaávarpið er talið hér fyrst. Það er
ekki aðeins elzt þeirra rita sem hér eru talin,
það markar einnig upphaf hins vísindalega sósí-
alisma. Samt er ekki ráðlegt að hefja nám á
því að lesa það. Ávarpið er ákaflega yfirgrips-
mikið að efni og er í mjög samþjöppuðu formi.
Það er því hætt við að margt fari framhjá al-
gerum byrjanda í þessum fræðum. Bezta byrj-
endabókin er án efa Þróun sósíaiismans eftir
Engels. Þar er á snjallan og Ijósan hátt lýst
þeirri þróun þjóðfélags og sósíaliskra hug-
mynda, sem marxisminn er sprottinn úr. Það
er því nokkurskonar lykill bæði að Kommún-
istaávarpinu og síðari marxiskum ritum.
Þess skal getið að efnisútdráttur úr þeim rit-
um, sem aðgengileg eru á íslenzku er hafður
í stytzta lagi. Þeim mun lengra máli verður var-
ið til þess að lýsa þeim ritum, sem síður eru
aðgengileg íslenzkum lesendum. Svo er t. d. um
,Anti-Dúhring" eftir Engels. Sú bók er heldur
ekki byrjendabók og skyldi hún lesin síðust
þeirra rita um almenn meginatriði marx-lenin-
ismans, sem hér eru talin.
MARX og ENGELS: Ávarp Kommúnistaflokks-
ins (Kommúnistaávarpið. Á íslenzku í þremur
útgáfum: 1924, 1949 og loks í Urvalsritum Marx
og Engels).
Kommúnistaávarpið var samið fyrir og sam-
þykkt af II. þingi Kommúnistabandalagsins
1847, sem stefnuskrá þess. Svo er að sjá af
bréfi frá Engels til Marx í nóv. það ár, að Eng-
els hafi samið fyrsta uppkast að ávarpinu.
Hann lýsir sig mótfallinn spurningakvers-
formi, sem fyrst hafi komið til orða og segir:
„Ég byrja: Hvað er kommúnismi?------Og svo
beint til öreigastéttarinnar — sögulegan upp-
runa hennar, að hverju leyti hún er frábrugðin
fyrri vinnustéttum, þróun andstæðunnar milli
öreiga og borgara, kreppur, afleiðingar----
Og að lokum baráttuaðferð flokks kommún-
ista.“
Það er auðséð að hér er ávarpið að mótast
eins og við þekkjum það, hvernig sem sam-
starfi höfundanna hefur verið háttað.
Ávarpið var fyrst prentað í febrúar 1848 og
varð þannig samferða Febrúarbyltingunni í
Frakklandi. Verkalýðurinn (öreigastéttin) var
að koma fram sem sjálfstætt byltingarafl í
fyrsta skipti í sögunni (Júníbardaginn í París
og Chartistahreyfingin á Englandi).
Kommúnistaávarpið markar tímamót í sögu
sósíalismans og verkalýðshreyfingarinnar.
Fyrir daga Ávarpsins var sósíalisminn annað
hvort útópiskur, það er að segja, ímyndaðar
áætlanir um fyrirmyndaþjóðfélag jafnaðar og
réttlætis, eða leynisamsæristilraunir. En með
Ávarpinu fær verkalýðsbaráttan vísindalega,
byltingarsama fræðikenningu til að byggja á.
Ávarpið samsamaði vísindalegan sósíalisma og
almenna verkalýðsbaráttu.
Kommúnistaávarpið er áreiðanlega víðlesn-
asta og þekktasta rit marxismans. Áhrif þess
á stéttabaráttu verkalýðsins verða hvorki
mæld né vegin.
Kommúnistaávarpið skiptist í fjóra aðal-
kafla. 1 fyrsta kaflanum er gerð stutt grein
fyrir þróun borgarastéttarinnar og sögulegu
hlutverki hennar, og hinum ósættandi mót-
setningum milli borgara og öreiga. Höfundam-
ir sýna fram á að öreigabyltingin er söguleg
nauðsyn. 1 öðrum kafla, um öreiga og komm-
únista, er rökstudd nauðsyn þess að til sé bylt-
ingarflokkur (kommúnistar) til „að skipu-
leggja öreigalýðinn á stéttagmndvelli, steypa
valdi borgarastéttarinnar og framkvæma póli-
tíska valdatöku öreigalýðsins." 1 þriðja kafla
er lýst afstöðu kommúnista til aliskonar aftur-
haldssamra og smáborgaralegra afbrigða af
„sósíalisma" sem á gangi vora á dögum Febrú-
arbyltingarinnar. 1 fjórða og síðasta kafla er
gerð grein fyrir afstöðu kommúnista til ým-
issa þáverandi stjórnarandstöðuflokka.
Kommúnistaávarpið er nú 125 ára gamalt.
Þrátt fyrir það era allar meginreglur þess í
fullu gildi. Þrátt fyrir það verður að hafa í
huga sögulegar aðstæður þess tíma sem það er
ritað -á. -Þá var einveldistími, borgarabyltingin
hvergi nærri um garð gengin og því er ýmsum
„borgaralegum Iýðræðisflokkum" heitinn
stuðningur" kommúnista. Þá er og ýmislegt í
Ávarpinu óljóst, og lítt skilgreint svo sem um
lýðræðið og ríkið og valdatöku öreiganna.
Þetta er svo vegna þess að verkalýðshreyfingin
var þá enn ekki búin að fá reynslu byltinganna
1871, 1905 og 1917. Fræðikenning sósíalismans
er ekki hugsmíðar „heimsbjargvætta", heldur
„aðeins almenn tjáning á raunhæfum stað-
reyndum stéttabaráttu", eins og segir í ávarp-
inu sjálfu.
Ávarpið er flokksstefnuskrá „fræðileg og
raunhæf í senn", eins og höfundar segja í for-
mála fyrir síðari útgáfu. Það leiðir af sjálfu
sér að sumt af þvi sem var talið raunhæft fyr-
ir 125 árum er það ekki nú. „Hagnýting þess-
ara kenninga í framkvæmd er jafnan og alls-
staðar háð sögulegum aðstæðum", segja höf-
undar í sama formála. En almenn meginatriði
Ávarpsins eru fullgild enn í dag. „Kommún-
istar berjast fyrir markmiðum og hagsmunum
verkalýðsstéttarinnar á líðandi stund, en í
hreyfingu nútímans eru þeir um leið fulltrúar
hreyfingarinnar í framtíðinni." Þetta er frum-
regla stjórnlistar kommúnismans.
skuli „tekinn til endurskoSunar eSa uppsagnar í því skyni aS
varnarliðið hverfi frá Islandi í áföngum. Skal aS því stefnt, að
brottför liðsins eigi sér stað á kjörtímabilinu.“
Það má gera ráð fyrir því að endurskoðunarstarfið sé þeg-
ar hafið með vesturför utanríkisráðherrans og að hann hafi
í viðræðum við bandaríska ráðamenn „stefnt aS“ brottför
hersins.
Annað og meira en þetta hefur stjórnin ekki gefið fyrirheit
um. 1 stjórnarsamningnum stendur ekkert um það, hvað gera
skuli ef „endurskoðunin“ leiðir ekki til brottfarar herliðsins.
„Endurskoðun eSa uppsögn“ er frjálst val. Akvæði stjórnar-
samningsins er því hægt að „efna“ án þess að nokkur her-
maður fari úr landinu á kjörtímabilinu!
Vitanlega segir stjórnin ekki upp herstöðvasamningnum, né
gérir nokkra breytingu a honum án samþykkis bandarískra
ráðamanna, og hefur aldrei ætlað sér að gera. Hið loðna á-
kvæði stjórnarsamningsins er aðeins til þess ætlað að friða
þá mörgu kjósendur stjórnarflokkanna sem ekki hafa stétt-
arlega hagsmuni af hersetunni og eru henni andvígir.
Herstöðvasamningurinn er gerður á grundvelli aðildar Is-
lands að Atlantsliafsbandalaginu, en sjálfstæður samningur þá,
sem segja verður upp sérstaklega. Að því ber að vinna. En
a&alatriSi málsins er staSa Islands í alþjóSastjórnmálum. Þar
standa tvær stefnur, tvennskonar alþjóðaliyggja hvor gegn ann-
arri. Engin þriðja leið er til. R_ B.
Nýtt vítamfn
Vísindamenn við Lífefnafræði-
og Matvælatæknistofnunina í
Moskvu hafa fundið nýtt víta-
mín, sem er u-vítamín. Það hafa
verið gerðar margar tilraunir
með það, en það samanstendur
af aminósýrunni metionin, en
án hennar getur líkaminn ekki
verið. Efni þetta er í mörgum
fæðutegundum, en einkum í
osti.
Vítamín þetta hefur góð áhrif
á sjúklinga með magakvef og
magasár. Tilraunir hafa leitt í
Ijós, að u-vitamínið eykur mögu-
leikann á að lækna maga- og
þarmasjúkdóma. Frekari til-
raunir benda til, að vítamínið
komi að góðu gagni fyrir hjarta-
og æða og húðsjúkdómasjúkl-
inga. Það mun ekki líða á löngu
áður en hið nýja vítamín kem-
ur á markaðinn. Fyrsta verk-
smiðjan hefur þegar verið reist
í borginni Ufa.
Samkv. APN).