Stormur - 06.08.1940, Síða 1

STORMUR
Ritstjóri: Magnús Magnússon
XVI. árg. Þriðjudaginn 6. ágúst 1940. 17. tölublað.
Pólitíska spillingin
Stærsta og að mörgu leyti valdamesta stjórnardeild okk-
ar er sú, sem fer með póstmálin. Hún er rekin svo slælega,
að nefnd k'aupsýslumanna hefir verið falið að koma fram með
tillögu til umbóta. Þetta hafa þeir gert, en árangurinn hefir
orðið sá sami og hjá amerísku verkfræðingunum, sem send-
ir voru til Rússlands, til þess að kenna kommúnistum iðn-
tækni og verklega hagsýni. Þessir verkfræðingar komust
skjótlega að þeirri niðurstöðu, að þetta væri vonlaust verk á
meðan kommúnistar færu þar með völd, og hafa nú fiestir
þeirra snúið heim aftur, án þess að nokkur árangur hafi orðið
af för þeirra.
En það sanna er, að enginn veit hvernig póstrekstrinum
yrði bezt fyrir komið, því að duglegir og hæfir menn hafa
aldrei haft hann-með höndum. Sú þjóð, sem þyrði að fela hann
einkafyrirtæki væri heiminum þarfur lærimeistari.
Wolmer lávarður, sem í nokkur ár var aðstoðar-póstmála-
stjóri hefir leyft sér að segja, að póstmálunum mundi betur
stjórnað, ef þau væri í höndum einkafyrirtækis. Hann hefir
skrifað bók um þetta og færir þar fram svo sterk rök fyrir
máli sínu, að þau verða ekki hrakin.
Póstreksturinn er einokaður. Þar eru engin lánaviðskifti.
Engar útistandandi skuldir. Hann á ekkert í hættunni. Hann
tekur gjald fyrir hvert lóð. Hann hefir óhemju tekjur. En
þrátt fyrir þetta hefir honum þó alla jafna tekist að skila
engum ágóða.
Póstmálaskrifstofan lagði ritsímann undir sig nokkru
fyrir aldamótin og síðan hefir verið um miljón punda ár-
legt tap á rekstri hans. I Ameríku er ritsíminn einkafyrirtæki.
Afgreiðslan er þar stórum betri og þó hefir hann gefið góðan
arð.
Árið 1911 tók póstmálaskrifstofan við rekstri talsímans.
Hér er ekki rúm til þess að greina frá hinum mörgu og miklu
mistökum, sem þar hafa orðið. En í fáum orðum er sannleik-
urinn sá, að starfrekstur, sem krefst mjög mikillar tækni og
verzlunarleikni var falinn starfsmönnum póstsins, sem skort-
ir þetta hvorutveggja mjög tilfinnanlega, og árangurinn hefir
líka orðið sá, að allt fer í handaskolum.
Starfsemi þeirrar stjórnardeildar, sem hefir utanríkis-
verzlunina með höndum, væri miklu betur komin hjá einka-
fyrirtæki. Starfsmenn þessarar deildar hafa mjög litla verzl-
unarreynslu og sumir enga. Þeir hafa fremur orðið kaupsýslu-
mönnum til trafala en hjálpar, eins og öllum, sem við viðskipti
hafa fengist, er kunnugt.
Starfsmaður í þessari deild spurði mig einu sinni: ,,Hvað
vildir þú að kæmi í staðinn fyrir hana, ef hún væri lögð nið-
ur?“ Þessari spurningu er mjög auðvelt að svara. I fyrsta lagi
mundi það vera hinn mesti fengur að losna við hana, þar sem
hún kostar 425,000 sterlingspund á ári og vasast í hlutum,
sem hún ber lítið skynbragð á. — 1 öðru lagði ætti hún að
vera falin stofnun, sem svaraði til „Commercial Museum“ í
Filadelfíu í Bandaríkjunum.
Þetta er einstök stofnun í sinni röð, og á engan .sinn líka
í Evrópu. Hún hefir veitt útflytjendum Ameríku geysimikla
hjáup. Það er stór stofnun með 120 starfsmenn. Byggingar
hennar og eignir eru metnar á 800,000 sterlingspund. Skot-
inn, William P. Wilson, var frumkvöðurinn að henni árið
1894.
Hér skulu nefnd nokkur þau verkefni, sem hún hefir með
höndum til aðstoðar amerískum útflytjendum :
1. Hún gefur út alþjóðlega viðskiftaskrá með nöfnum verzl-
unarfyrirtækja hvarvetna í heiminum, sem kaupa amer-
ískar vörur.
2. Hún gefur út tímarit, sem kemur út mánaðarlega: Com-
mercial Avierica. Það er gefið út í 40,000 eintökum, 20,-
000 á ensku og 20,000 á spænsku.
3. Hún hefir ókeypis sýningu á allskonar frmleiðslu, hrá-
efnum og iðnaðarvörum.
4. Hún kemur erlendum kaupsýslumönnum í samband 'dð
ameríska kaupsýslumenn.
5. Hún veitir amerískum kaupsýslumönnum fræðslu um við-
skipti annara þjóða.
6. Bókasafn hennar nemur 100,000 binda um ýmiskönar
kaupsýslu og verzlunarmálefni.
7. Hún lætur daglega halda fræðandi fyrirlestra í sal, sem
rúmar 500 áheyrendur.
8. Hún sendir skólunum sýnishorn af hráefnum og vörum.
9. Hún lætur halda fyrirlestra í barnaskólunum.
10. Hún sér skólunum fyrir skuggamyndum og kvikmyndum,
um útlenda verslunarsiði og háttu.
11. Hún sendir færa menn út um allan heim, til þess að afla
amerískum vörum markaða og koma á fót viðskiftasam-
böndum.
12. Hún hjálpar amerískum kaupsýslumönnum til þess að
velja sér erlenda umboðsmenn.
Þetta er svarið 'til skrifstofumannsins. Það er svona
stofnun, sem vér þurfum í staðinn fyrir þessa gagnslausu
stjórnardeild. Og vér værum búnir að koma henni á fót, ef
vér værum ekki þrælar skriffinnskunnar og þá mundum vér
ekki verða undir í samkeppninni við Ameríku á heimsmarkað-
inum.
Skriffinskan hefir líka orðið mikils ráðandi í Ameríku,
og þar eins og hér berst hún fyrir þjóðnýtingu og eyðilegg-
ingu einkaframtaksins. Afskifti ríkisins hafa aukið og lengt
kreppuna í Ameríku og þyngt svo skattabyrðina, að hún er
sögð engu léttari en hjá oss
Um aldamótin 1800 komust allar bækur og skjöl amer-
ísku stjórnarinnar fyrir í fimm stórum kistum og sjö minni.
Embættismenn hennar voru þá aðeins 54. Nú eru í Banda-
ríkjunúm 10 stórar stjórnardeildir, 134 skrifstofudeildir og
35 sjálfstæðar stjórnarskrifstofur. Starfsmannafjöldinn er
800,000 manns, og hefir meira en fjögur hundruð faldast síð-
án 1800 í hlutfalli við fólksfjöldann.
Hoover, fyrverandi forseti Bandaríkjanna, ofbauð þessi
skriffinska og reyndi til þess að draga úr henni, en tilraunir
hans mistókust. Hann komst að þeirri niðurstöðu, að það væri
ómögulegt að hafa hemil á henni eða bæta starfshættina á
meðan hið núverandi pólitíska stjórnarfar ríkti og væri bak-
hjallur skriffinskubáknsins. Duglegur kaupsýslumaður, Mar-
tin L. Dovey að nafni, sem var kosinn þingmaður, tók sér