Alþýðuhelgin - 11.03.1950, Síða 6

82
ALÞÝÐUHELGIN
Sannmæli nokkur fróðra manna
Kvæði þetta er ort á 17. öld. Það
er víða eignað síra Bjarna Gissurar-
syni í Þingmúla, en þó mun það ekki
fullkomlega öruggt. Jón Sigurðsson
hefur raðað því með öðrum kvæðum
Bjarna í kvæðasafni sínu, en hefur
þó spurningarmerki við höfundar-
nafnið. Kvæðið er hér prentað eftir
áfskrift í JSig. 400, 4to.
Móðurjarðar málin blíð
margir náðu forðum tíð
fróðir menn að fegra bezt
og fundu þar til dæmin flest,
í stuttmælum inni að binda efnið
mest.
r
Því hef ég lagt í ijóðin smó,
lesari góður, kom og sjá:
háttu nokkra máls um mið,
svo megir þú líka kannast við
að vizkan þeirra veitt hafi oss hið
vænsta lið.
Sá er ekki helgur hver
halurinn, sem til kirkju fer,
líka er brigðul baugagátt,
þó beri á höfði línið smátt,
fundizt hafa í fögru skinni fiögðin
þrátr.
Gull, þó liggi í skarni, skín,
skin er oft þá er regnið dvín,
^ ^ ‘
Ég fann hana sitjandi á stól, í sama
kjólnum og hún hafði verið í um
daginn, föla og rauðeygða. Hún stóð
upp, þegar ég kom inn, og gekk til
móts við mið, hátíðleg á svip.
—- Herra minn, sagði hún, ég skal
gera allt sem þér skipið mér. Ég skal
fremja sjálfsmorð, éf þér óskið þess.
Hún var gullfalleg í þessu hetju-
hlutverki, ofurstadóttirin. Ég kyssti
hana; ég hafði öðlast rétt til þess.
Og brátt fann ég, að ég þurfti ekki
að æðrast.
Já, nú hef ég verið giftur í fimm
ár. Og ennþá harma ég það ekki.
Pétur Létoile þagnaði. Vinir hans
hlógu. Einn þeirra sagði: — Hjóna-
bandið er happdrætti; maður ætti
aldrei að velja númerið sjálfur, þau,
sem maður fær af tilviljun eru bezt.
Og annar klykkti út:
— Já, en þú mátt ekki gleyma því,
að Bakkus valdi konuna handa Pétri.
allur er ekki af gulli glans,
sem g'engur og hlær í augu manns,
angurtregi er undir hlátri erfingjans.
Eru ei veikir allir dátt
en þótt kunni að stynja hátt,
ríflega magur rokkinn(?) bar
rembilegur á herðarnar,
en æran lítið einatt vó eða ekki par.
Alger fæddur enginn sézt,
allir hafa sinn lukkubrest,
athugar margur ekki hvað
átti fyrr en missti það,
vandfenginn er vinur í nauð, hinn
vfsi kvað.
Tugirnir vinna tveir í pund,
taldir verða á mótgangsstund,
en sé fjörinu hætt við hel
hundrað ganga í lóðið vel.
Heimtist ekki í hendur gull úr hverri
skel.
Oft er gott það gamall kann,
gagn er ekki að spotta hann,
hygginn mælti: háð og spé
hverjum manni kemur á kné,
lofsæld margur langa hlaut fyrir
lítið fé.
Tíðum féll sá fangið bauð,
fann ég lambið varð að sauð,
hann er sæll, er sínu ann,
sá má hefna, er renna kann,
ungan læra en æ skal heiðra elli-
mann.
Bráður hugurinn barna sézt,
brauð er þeirra gamanið mest,
þann, sem aldrei sig forsá
sannlega vitran halda má,
vits er þörf þeim víða girnir veröld
sjá.
Fara þar eyrun allra bezt,
sem áður voru á höfði fest,
margfalt dagsins auga er,
eyru mörg hafa kóngarnir,
þar má vænta "úlfs, sem óður eyrun
sér.
Gjafirnar líta gjaldið á,
gott er þeim, sem -ekki þág,
ölmusa tæmir ekki sjóð,
ekki forsmáist messan góð,
ef þrír vita augljóst verður allri þjóð.
All-vesæll er ekki mann
en þó að veikin stríði á hann,
sæll er margur af sínu fé,
sumir af frænda maktinni,
af sonum hinn og sannra dyggða
söfnuði.
Hverf er gríma hausti á,
hollur er mönnum skaðinn þá,
manni gaman maðurinn er,
af máli verða kunnugir,
gefðu, maður (guðsson mælti), gefast
skal þér.
Eldur og sólar sýnin góð
sagði hin vitra landsins þjóð
væri hin bezta í veraldarrann
veitingin fyrir kvinnu og mann,
heitastur þeim eldur er, sem á
honum brann.
Óvitinn að öllu hlær,
illa um hrærðan steininn grær,
aldrei frýs lúns feiga vök, •
feitur uxi hefur nóga sök,
held ég satt að hæg séu jafnan
heimatök.
Óframs sökin aftans beið,
allur dagur að kvöldi leið,
hyggnir kölluðu heimskum vit
hug að festa á tómum lit,
svo er fé, sem fáendur sér færa í nyt.
Valtastan ég veit og finn
vinanna allra mammoninn,
eins og vindr og augnablik
elskhuga sínum bruggar svik,
finnst á milli frænda og vina fjörðr
og vik.
Laglega fara lítið má,
lítið er betra en ekki að fá,
lítill biti hins ljúfa manns,
lítil er vizka heimskingjans,
svín er eins þó sitji á grönum
silfurkrans.
Annars fiskinn enginn dró,
enginn drekkur þurran sjó,
öðrum hugað enginn hlaut,
ef vel gerðir sérhver naut,
aldrei langt frá eikar stofni, eplið
hraut.
Getuspök eru fíflin flest,
fíflheimskum er þögnin bezt,
flýtur upp þó fari í kaf,
fyrr en sykki bólar af,
einatt sker, að ekki lýgur almennt
skraf.
Enginn forðar feigum hal
né færir í hel þann lifa skal,
vondslega grær hið veila sár,
verðr að lúta halurinn smár,
sá ríki verðr að ráða meir, sem ritað
stár.