Hagtíðindi - 01.01.2000, Blaðsíða 49

2000 49
Nú liggja fyrir niðurstöður alþjóðlegs verðsamanburðar fyrir
árið 1997 sem sýna jafnvirðisgildi, hlutfallslegt verðlag og
magn landsframleiðslu á Íslandi og 19 öðrum Evrópuríkjum,
þ.e. 15 ríkjum ESB, Noregi, Sviss, Póllandi og Kýpur.
Til að sneiða hjá annmörkum þess að nota gengi til
umreiknings við samanburð á hagstærðum milli landa eru
notuð s.k. jafnvirðisgildi (PPP: Purchasing Power Parities)
Þau eru fengin með alþjóðlegum verðsamanburði þar sem
tekið er tillit til mismunandi verðlags í ríkjum og skráð gengi
hefur ekki bein áhrif á. Útreikningur á þeim byggist á
verðsamanburði á sömu eða sambærilegum vörum og
þjónustu og eru lýsingar á hlutum samræmdar eins og unnt
er á milli landa. Vörur sem eru bornar saman, verða helst að
vera dæmigerðar fyrir landið og viðkomandi vöruhóp. Í
hverju landi verður að vera til að minnsta kosti ein vörutegund
í öllum flokkum sem hægt er að telja dæmigerða og er til í
einu öðru ríki hið minnsta.
Á hverju ári eru gerðar verðkannanir og miðað er við að á
þriggja ára tímabili nái þær til allra þátta þjóðarfram-
leiðslunnar. Árlega eru nýjar niðurstöður úr könnunum sem
liggja fyrir teknar með í útreikninginn meðan niðurstöður
eldri kannana eru framreiknaðar með vísitölum. Kannanirnar
eru framkvæmdar á sama tíma í öllum ríkjunum og hefur
hagstofa ESB, Eurostat, yfirumsjón með þeim og allri
úrvinnslu gagna. Alls er safnað verði fyrir 219 flokka vöru og
þjónustu, þar af um 170 í einkaneyslu. Verði á vörum og
þjónustu er aðallega safnað í höfuðborgum landanna. Álitamál
við samanburð af þessu tagi eru mörg, en mikil vinna er lögð
í að fá marktækar niðurstöður og á það bæði við val á vörum
og úrvinnslu gagna. Mörg atriði mætti nefna, sem erfitt er að
bera saman milli ríkja, svo sem ýmsa þætti samneyslu,
heilbrigðisþjónustu og húsnæðiskostnað.
Niðurstöðurnar fyrir árið 1997 sýna jafnvirðisgildi,
hlutfallslegt verðlag og magn landsframleiðslu á Íslandi og
í 19 öðrum ríkjum. Að nota jafnvirðisgildin við alþjóðlegan
samanburð hagstærða dregur úr mismun landsframleiðslu á
mann á milli ríkra og fátækari landa, milli ríkja þar sem
verðlag er hátt og þar sem það er lægra. Meðal ríkjanna sem
taka þátt í verkefninu er breytingin mest hjá Pólverjum, þar
ríflega tvöfaldast landsframleiðsla á mann þegar jafnvirðis-
gildi eru notuð í stað gengis, en þeir eru eftir sem áður með
lægstu landsframleiðslu á mann af ríkjunum 20. Landsfram-
leiðsla á mann eykst í Belgíu, Grikklandi, Hollandi, Írlandi,
Ítalíu, Kýpur, Portúgal, Póllandi og á Spáni þegar jafnvirðis-
gildi eru notuð í stað gengis. Landsframleiðsla dregst hins
vegar saman á Íslandi, í Austurríki, Danmörku, Finnlandi,
Alþjóðlegur verðsamanburður og jafnvirðisgildi árið 1997
Purchasing Power Parities and related economic indicators 1997
Frakklandi, Hollandi, Lúxemborg, Noregi, Svíþjóð, Sviss og
Þýskalandi, þar sem verðlag er hærra að meðaltali en í ESB
ríkjum. Í Bretlandi er landsframleiðslan nánast sú sama hvort
heldur eru notuð jafnvirðisgildi eða gengi þar sem verðlag er
mjög nálægt meðaltali ESB ríkja.
Áður hafa birst niðurstöður fyrir hlutfallslegt verðlag
þjóðarframleiðslunnar í heild í Hagtíðindum í febrúar 1994,
janúar 1995, janúar 1996, janúar 1997, apríl 1998 og í apríl
1999. Sundurliðaðar niðurstöður fyrir verðlag á mat og
drykkjarvöru árið 1995 birtist í Hagtíðindum í febrúar 1997.
Niðurstöður í sömu sundurliðun og hér birtist, fyrir árin
1990, 1993 og 1994, er að finna í Hagtíðindum í nóvember
1996 og fyrir 1995 og 1996 í Hagtíðindum í febrúar 1999.
Hér eru birtar fjórar töflur með niðurstöðum fyrir árið
1997.
Jafnvirðisgildi fyrir verga landsframleiðslu árið 1997 í
mynt hvers ríkis miðað við ekur (ESB 15 ríki = 1.00).
Jafnvirðisgildin 1997 eru birt í gjaldmiðli hvers ríkis miðað
við ESB ríkin sem heild. Þau eru birt fyrir hvert þeirra 20
landa sem taka þátt í samanburðinum. Jafnvirðisgildi byggjast
á verðhlutföllum á sömu eða hliðstæðum vörum og þjónustu
í ríkjunum og hefur skráð gengi ekki áhrif á útreikninginn.
Þau eru notuð til að reikna magn- og verðvísitölur fyrir ríkin.
Hlutfallslegt verðlag vergrar landsframleiðslu 1997 (ESB
15 ríki = 100).
Vísitölurnar sýna hlutfallslegt verðlag í ýmsum ríkjum árið
1997. Hlutfallslegt verðlag eru hlutföllin milli jafnvirðisgilda
(PPP) og skráðs gengis.
Magnvísitala vergrar landsframleiðslu á mann 1997 (ESB
15 ríki = 100).
Töflurnar sýna magnvísitölur fyrir verga landsframleiðslu á
mann árið 1997 miðað við jafnvirðisgildin. Magnvísitölurnar
fást með því að umreikna landsframleiðslu miðað við skráð
gengi með jafnvirðisgildum. Tekið er tillit til íbúafjölda og
eru niðurstöðurnar settar í hlutfall við meðaltal landsfram-
leiðslu fyrir ESB ríkin (ESB 15 ríki =100).
Verg landsframleiðsla á mann miðað við skráð gengi
1997 (ESB 15 ríki = 100).
Töflurnar sýna verga landsframleiðslu á mann miðað við
skráð gengi árið 1997 og eru birtar sem vísitölur, (ESB 15 ríki
= 100).