Sveitarstjórnarmál - 01.09.1974, Blaðsíða 5

PÁLL SIGURÐSSON, ráðuneytisstjóri:
NÝ LÖGGJÖF UM
HEILBRIGÐISÞJÓNUSTU
Á ÍSLANDI
Inngangur
Ný lög um heilbrigðisþjónustu tóku gíldi hinn
1. janúar 1974 á íslandi. í þessari grein er ætlun-
in að gera grein fyrir þessum lögum, en áður
en ákvæði laganna eru rakin, þykir rétt að gera
stutt yfirlit um þróun lieilbrigðisþjónustu á ís-
landi.
Fyrsti lærði læknirinn kom til íslands árið
1760, og var hann eini læknirinn á landinu
öllu til ársins 1766, að auk lians voru skipaðir
fjórðungslæknar á Norðurlandi og Vesturlandi,
og þriðji fjórðnngslæknirinn bættist við 1772.
Árið 1781 var Vesturlandi skipt í 2 læknishér-
uð, og árið 1799 er stofnað læknishérað á Suður-
landi. Vestmannaeyjar verða sérstakt læknishér-
að árið 1872, og hafa síðan ætíð verið sérstakt
læknishérað.
Urn 1850 var læknaskipun þannig, að 8 héraðs-
læknar voru starfandi að meðtöldum landlækni,
sem auk þess að vera landlæknir var héraðslæknir
í Gullbringusýslu, Kjósarsýslu og Borgarfjarðar-
sýslu.
Árið 1874 er merkt ár í íslandssögu, þá var
minnzt 1000 ára afmælis íslands byggðar og þá
fékk Alþingi íslendinga löggjafarvald og fjár-
forræði. Þá var læknaskipan þannig háttað, að
hún var óbreytt frá því er fyrr sagði, eða frá
1837, en hins vegar haiði fengizt leyfi 1867 fvrir
því, að 5 settir héraðslæknar væru kostaðir af
opinberu fé.
Þá voru 4500 manns á hvern lækni í landinu.
Árið 1866 hafði fyrsta sjúkraliús landsins tekið
til starfa í Reykjavík með urn 20 sjúkrarúmum,
en húsakynni voru alls óhæf, því að aðaldanssalur
Reykt íkinga var á neðri hæð hússins.
Næsta sjúkrahús, sem til starfa tók, var á Ak-
ureyri, haustið 1873, og hefur það starfað sam-
fleytt frá stofnun, og var þess aldarafmælis
minnzt að s.l. liausti.
Árið 1874 eru því sjúkrarúm í landinu öllu
um 30 eða 1 á hverja 2360 íbúa.
Það er fróðlegt að staldra við og athuga,
hvernig heilbrigðisástand var á íslandi fyrir
einni ökl eða árið 1874. Landsbúar eru j)á
taldir hafa verið 70787. Fæðingar voru tímabilið
1865 til 1874 34%c, manndauði 29%„, ungbarna-
dauða 243%0. Til samanburðar má geta þess, að
tímabilið 1871 til 1880 var ungbarnadauði og
manndauði í Noregi 31 %0 og 17%0, Svíþjóð 31 %0
18%o, og Danmörku 32%0 og 20%o, og Finnlandi
SVEITARSTJÓRNARMÁL