Morgunblaðið - 21.03.2013, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. MARS 2013
VIÐSKIPTI 7
Í mínum huga var hér klárlega
um hefndaraðgerðir að ræða af hálfu
FME, vegna þess að ég hafði notað
stjórnarskrárvarinn rétt minn til að
leggja brottvikningu FME fyrir
dómstóla. Jafnframt held ég að til-
gangurinn hafi verið að búa til fjöl-
miðlaþrýsting eftir að frávís-
unarkröfu þeirra var hafnað.
Það sem mér þótti sérstaklega
ámælisvert í fréttatilkynningu FME
var að þeir voru með ávirðingar þar,
sem þeir vissu að voru rangar. Þeir
höfðu fengið upplýsingar úr fjár-
málaráðuneytinu og frá Sérstökum
saksóknara, sem sýndu fram á það að
túlkun þeirra varðandi breytingar á
fjárfestingarstefnunni frá 2007 var
röng.
Með birtingunni var jafnframt
brotin á mér jafnræðisregla því á
sama tíma var birt mun efnisminni
frétt um fráhvarf annars fram-
kvæmdastjóra, sem þó var undir
sakamálarannsókn. Þetta staðfestir
umboðsmaður Alþingis í áliti sínu..
Þarna sá ég svart á hvítu, að
stjórnvaldið beitti fantabrögðum,
gegn betri vitund og það var aðal-
ástæða þess að ég kvartaði til um-
boðsmanns Alþingis.“
FME biðst ekki afsökunar
Ingólfur segir að FME hafi aldrei
haft samband við hann og aldrei hafi
nokkuð í þeirra rangfærslum verið
leiðrétt.
Héraðsdómur Reykjavíkur
dæmdi í máli Ingólfs þann 5. janúar
2012 þar sem Ingólfur fékk við-
urkenningu á því að FME hafði borið
hann röngum sökum, jafnframt því
sem í dómnum er staðfest að brotið
hafi verið á Ingólfi hvað varðar and-
mælarétt. (Sjá tilvitnanir í dóm Hér-
aðsdóms Reykjavíkur hér í opnunni –
innskot blaðamanns).
Ingólfur segir að það sé ekki síst
athyglisvert að í dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur komi fram að FME hafi
ekki verið með réttar upplýsingar í
höndum, þegar ákvörðun um einhliða
brottvikningu hans var tekin. „Dóm-
urinn segir að við ákvörðun FME
hafi ekki verið horft til upplýsinga í
leiðréttum skýrslum um fjárfest-
ingar lífeyrissjóðsins. Hið rétta í
þessu máli er að það kom fram villa í
eftirlitskerfi Landsbankans, sem
varðaði alla fimm lífeyrissjóðina sem
bankinn var með í eignastýringu og
enginn af stjórnarmönnum allra sjóð-
anna hafði hugmynd um, fyrr en eftir
hrunið.“
Hæstiréttur synjaði um áfrýjun
Ingólfur segir að FME hafi viljað
áfrýja dómi Héraðsdóms til Hæsta-
réttar, en Hæstiréttur synjaði beiðni
um áfrýjun í júní síðastliðnum. Þar
með hafi legið fyrir að dómur Hér-
aðsdóms Reykjavíkur var
endanlegur.
„Svo kom álit umboðsmanns Al-
þingis, þann 18. febrúar sl., þar sem
ítrekað er að FME hafi brotið á mér
réttarreglur og augljóst að fram-
ganga þeirra var mjög ámælisverð.
Ég fékk bréf frá FME 20. febrúar sl.,
sem var afar snubbótt, svo að ekki sé
meira sagt. Þeir staðfesta brotið og
tilkynna mér að þeir hafi fjarlægt
fréttina um mig af heimasíðu FME,
en þeir biðja mig ekki afsökunar á
einu eða neinu. Það er aldrei gert.
Fréttin var þá búin að vera á vef
FME í tæp tvö ár en stofnunin sá
ekki sóma sinn í að láta fjölmiðla vita
að hún hefði verið fjarlægð eða af
hvaða tilefni það var gert. Þetta bæt-
ir á engan hátt þann skaða sem frétt-
in olli mér.“
Óttuðust hermdaraðgerðir FME
Ingólfur kveðst hafa kallað til 15
vitni, þegar málflutningur var fyrir
héraðsdómi. Tvö möguleg vitni, ungir
menn sem starfi í fjármálageiranum,
hafi beðist undan því að bera vitni,
hreinlega vegna þess að þeir hafi ótt-
ast hermdaraðgerðir af hálfu FME
gegn þeim fyrirtækjum sem þeir
vinna hjá og þeim sjálfum, ef þeir
bæru vitni.
- Hver er þá staðan hjá þér núna
Ingólfur? Hvað ætlar þú að gera?
„Ég er í þeirri stöðu, að hafa
verið brennimerktur og einhliða rek-
inn úr starfi af FME. Ég hef orðið
fyrir miklum fjárhagslegum skaða og
málið hefur tekið mikið á alla fjöl-
skylduna. Þegar maður er kominn í
slíka stöðu, og ítrekað verið ranglega
bendlaður við lögbrot og saka-
málarannsóknir, þá er það einfald-
lega útilokað að útskýra það fyrir
fólki, hvað gerst hefur. Ég hef fengið
meira en nóg af valdníðslu af hálfu
FME. Þegar ekki einu sinni er beðist
afsökunar eða boðnar fram bætur
þegar valdi er misbeitt, þá er ég til-
neyddur til að höfða skaðabótamál.
Þó að fjártjónið fáist kannski bætt,
þá verður skaðinn á mannorðinu og
þjáningar fjölskyldunnar seint
bættar.
Ég tel mig mjög heppinn að hafa
fengið Jónas Fr. Jónsson sem lög-
mann minn, Við undirbúum nú
skaðabótamál gegn Fjármálaeftirlit-
inu. Það er kannski ekki skynsamlegt
að segja mikið meira að svo stöddu
um þessa ótrúlegu samskiptasögu við
þetta mikilvæga embætti, en við
spyrjum að leikslokum.“
Morgunblaðið/Kristinn
hendur FME
Valdníðsla „Ég hef fengið meira en nóg
af valdníðslu af hálfu FME. Þegar ekki
einu sinni er beðist afsökunar eða boðn-
ar fram bætur þegar valdi er misbeitt,
þá er ég tilneyddur til að höfða skaða-
bótamál,“ segir Ingólfur Guðmundsson.
Umboðsmaður Alþingis segir m.a. í
áliti sínu að orðalag fréttar Fjár-
málaeftirlitsins sem birtist á heim-
síðu FME þann 12. apríl 2011 sem
svar við fréttaflutningi Frétta-
blaðsins um brottvikningu Ingólfs-
hafi verið með þeim hætti að það
tengdibeiðni Ingólfs um aðgang að
gögnum við „rannsókn mála“
hjá sérstökum saksóknara. Slík-
ar tengingar hafi hvorki verið mál-
efnalegar né nauðsynlegar eða
gera grein fyrir forsendum synj-
unar Fjármálaeftirlitsins á þeirri
beiðni Ingólfs sem fjallað hafði ver-
ið um í áliti umboðsmanns Alþing-
is. „Framsetningin var ónákvæm og
gaf hvorki nægjanlega skýra né
glögga mynd af því máli sem um
var fjallað. Auk þess var hún til
þess fallin að vekja ákveðnar hug-
myndir um tengsl Ingólfs við rann-
sókn sakamála án þess að varpað
væri réttu ljósi á raunverulega
stöðu hans vegna þeirra. Fram-
setning fréttarinnar var því ekki í
samræmi við vandaða stjórn-
sýsluhætti, sbr. 1. mgr. 2. gr. laga
nr. 85/1997, um umboðsmann Al-
þingis,“ sgir orðrétt í álitinu.
Afdrifarík áhrif
Hér fara á eftir nokkrar tilvitnanir í
mismunandi kafla í áliti umboðs-
manns Alþingis í máli Ingólfs Guð-
mundssonar frá 18. febrúar sl.:
„Um er ræða einstakling sem hafði
um árabil starfað á fjármálamark-
aði og m.a. sinnt stjórnunar-
störfum þar. Afstaða Fjármálaeft-
irlitsins í þessu máli hans var því til
þess fallin að hafa veruleg áhrif á
atvinnuhagi hans og aflahæfi. Ing-
ólfur hafði nýtt sér stjórn-
arskrárbundinn rétt sinn til að bera
ákvörðun Fjármálaeftirlitsins undir
dómstóla og krefjast ógildingar
hennar í opinberum réttarhöldum.
Tilkynning Fjármálaeftirlitsins um
efni ákvörðunar þess í máli Ingólfs
var fyrst birt eftir að um níu mán-
uðir voru liðnir frá því að hún var
tekin og birt honum. Áðurnefnt
dómsmál hafði þá verið fyrir dóm-
stólum í um sex mánuði. Í ljósi
þessara atvika í máli Ingólfs þurfti
sérstaklega, áður en tekin var
ákvörðun um birtingu á grundvelli
9. gr. a laga nr. 87/1998, að leggja
mat á það hvort birting tilkynn-
ingar svo löngu eftir að ákvörðun
um hæfi Ingólfs var tekin væri þess
eðlis að hún gæti valdið hlutaðeig-
andi aðila tjóni sem ekki væri í eðli-
legu samræmi við það brot sem um
ræðir, eins og það er orðað í lok
lagagreinarinnar. Ég minni á að
Fjármálaeftirlitið hefur í skýringum
sínum fyrst og fremst vísað til
hagsmuna fjármálamarkaðarins af
því að fá upplýsingar um efni
ákvörðunarinnar og þá m.a. vegna
þess dómsmáls sem Ingólfur hafði
höfðað.
Með vísan til framangreinds, og
einkum með tilliti til þess tíma sem
liðið hafði frá því að ákvörðun um
hæfi Ingólfs var tekin og þess
hversu afdrifarík áhrif hún og op-
inber umfjöllun um hana gat haft á
atvinnuhagi Ingólfs, er það nið-
urstaða mín að ákvörðun Fjármála-
eftirlitsins um að birta umrædda
tilkynningu um mál hans 25. maí
2011 hafi ekki samrýmst áð-
urgreindum lokaorðum 1. mgr. 9.
gr. a laga nr. 87/1998.“
Ekki í samræmi
við jafnræðisreglu
„Ég tel rétt að árétta mikilvægi
þess að gætt sé samræmis við úr-
lausn mála sem þessara þar sem
slík opinber birting getur varðað
mikilsverða hagsmuni hlutaðeig-
andi aðila. Í lögum nr. 87/1998 er
auk þess sérstaklega mælt fyrir
um að Fjármálaeftirlitið skuli birta
þá stefnu sem það fylgir við
ákvörðun um að birta slíkar nið-
urstöður. Sá áskilnaður er settur til
að reyna að tryggja að öll eðlislík
mál séu meðhöndluð með sam-
bærilegum hætti og að starfsemi
eftirlitsins sé samræmd, eins og
nánar er rakið í athugasemdum að
baki 9. gr. a laga nr. 87/1998. Í
samræmi við það sem ég hef rakið
hér að framan er það niðurstaða
mín að sú ákvörðun Fjármálaeft-
irlitsins að gera þann mun sem áð-
ur er lýst á efni þeirra tilkynninga
sem það birti 25. apríl 2011 um nið-
urstöðu sína um hæfi tveggja
stjórnenda hafi ekki verið í sam-
ræmi þær kröfur sem leiða af jafn-
ræðisreglu stjórnsýsluréttarins,
sbr. 11. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/
1993.“
Brot á þagnarskyldu
„Ég hef hér að framan jafnframt
gert grein fyrir því að í ljósi þessa
verði að túlka heimildina í 9. gr. a í
lögum nr. 87/1998 með þeim hætti
að tekið sé eðlilegt tillit til þeirra
þagnarskyldureglna sem gilda
samkvæmt öðrum ákvæðum lag-
anna og öðrum reglum bæði skráð-
um og óskráðum. Ég tel að svo af-
dráttarlaus regla um birtingu á
nafni hlutaðeigandi aðila, eins og
fram kemur í 2. og 3. mgr. 3. gr.
gagnsæisreglnanna, fái ekki sam-
rýmst þeim reglum sem gilda um
meðferð á þagnarskyldum upplýs-
ingum hjá stjórnvaldi eins og Fjár-
málaeftirlitinu. Núverandi orðalag
9. gr. a í lögum nr. 87/1998 er ekki
svo afdráttarlaust að það geti vikið
umræddum þagnarskyldureglum
til hliðar. Ég minni þar á þær grund-
vallarreglur sem fram koma í 71. gr.
stjórnarskrárinnar um friðhelgi
einkalífs, heimilis og fjölskyldu, og
nauðsyn sérstakrar lagaheimildar
ef takmarka á þau réttindi. Þá
þurfa stjórnvöld einnig að gæta að
reglu 2. mgr. 70. gr. stjórnarskrár-
innar í störfum sínum. Tilmæli mín
til stjórnar Fjármálaeftirlitsins eru
því að 3. gr. gagnsæisstefnu stofn-
unarinnar verði tekin til endur-
skoðunar með hliðsjón af þeim
sjónarmiðum sem ég hef lýst í áliti
þessu og að gættum þeim sérstöku
og almennu reglum sem gilda um
meðferð þagnarskyldra upplýsinga
hjá stjórnvöldum.“
„Afstaða Fjármálaeftirlitsins í
þessu máli hans var því til þess
fallin að hafa veruleg áhrif á at-
vinnuhagi hans og aflahæfi.“
„Með vísan til framangreinds, og
einkum með tilliti til þess tíma sem
liðið hafði frá því að ákvörðun um
hæfi Ingólfs var tekin og þess
hversu afdrifarík áhrif hún og op-
inber umfjöllun um hana gat haft á
atvinnuhagi Ingólfs“.
Ekki vönduð stjórnsýsla
UMBOÐSMAÐUR ALÞINGIS
Bréfið sem Ingólfur fékk frá Fjármálaeftirlitinu þann 20. febrúar sl. var
svohljóðandi:
„Efni: Tilkynning fjarlægð af vef Fjármálaeftirlitsins.
Í tilefni af áliti Umboðsmanns Alþingis í máli nr. 6518/2011 upplýsir
Fjármálaeftirlitið að eftirfarandi tilkynning hefur verið fjarlægð af vef
Fjármálaeftirlitisins, www.fme.is.
Ákvörðun um hæfi framkvæmdastjóra Lífeyrissjóðs verkfræðinga til
að gegna starfinu, dags. 25. maí 2011.
Virðingarfyllst,
Fjármálaeftirlitið“.
Fjarlægðu tilkynninguna
HEIMASÍÐA FME