Monitor - 12.12.2013, Blaðsíða 18

18 Monitor fimmtudagur 12. desember 2013
Fyrir hverja er bókin STRÁKAR og hvernig kom til að
þið Kristín ákváðuð að skrifa hana?
Ég fékk óvænta símhringingu frá Kristínu þar sem hún
kynnti hugmyndina að strákabók fyrir mér. STRÁKAR er
eins og nafnið gefur til kynna bók fyrir stráka.Við höfum
verið mikið spurð fyrir hvaða aldur bókin er og það er
erfitt að segja vegna þess að það fer mikið eftir þroska
einstaklingsins. Bókin er líka góð fyrir foreldra stráka.
Hafið þið fengið góð viðbrögð?
Svo sannarlega, betri en ég þorði að vona. Ég gleðst
sérstaklega mikið yfir því þegar ég heyri af strákum sem
eru farnir að panta bókina í jólagjöf. Þá líður mér eins og
við höfum gert eitthvað rétt.
Hvað er það erfiðasta við að gefa út bók?
Ætli það erfiðasta við að gera svona bók fyrir mig
persónulega sé ekki að kynna hana en það hafa allir gott
af því að fara aðeins út úr sínum þægindahring og ég lít
bara á þetta sem skemmtilega áskorun. Það skemmtileg-
asta var án vafa að fá fyrsta eintakið í hendurnar.
Í PISA-könnuninni sem birt var fyrir skemmstu kom
fram að 30% íslenskra drengja geta ekki lesið sér til
gagns. Bent er á þróun í þessa átt í bókinni, kom þetta
þér á óvart?
Ég get ekki sagt að þetta komi mér á óvart en þær eru
vissulega mjög alvarlegar og nú þarf að vinna markvisst
að því að vinda ofan af þessum vanda. Það er nú yfirleitt
þannig að maður nær bestum árangri í því sem maður
hefur áhuga á og ánægju af. Held að það væri góð byrjun
að gera lestur meira spennandi fyrir stráka og kynna fyrir
þeim bækur sem gætu vakið áhuga þeirra.
Af hverju er þörf á sérstakri „stelpu“-bók og annarri
„stráka“-bók og hvað með þá sem finna sig ekki innan
slíkra skilgreininga?
Auðvitað er mjög margt sem sameinar unglinga, bæði
stelpur og stráka en kynin eru t.d. líkamlega ólík og í
bókinni okkar er mikið komið inná kynþroska, líkamlega
heilsu, útlit ofl. Til þess að þrengja efnið byrjaði Kristín
á sínum tíma að skrifa bækur fyrir stelpur. Bókin okkar
er sambærileg þeirri bók nema nú með áherslu á stráka.
Það væri örugglega hægt að koma þessu efni á framfæri
án þess að kynjaskipta því en þá yrði niðurstaðan líka
öðruvísi. Það er aldrei að vita nema við stefnum í þá átt
einn daginn. Þeir sem skilgreina sig óháð kyni ættu samt
að geta fundið ýmislegt áhugavert í bókinni okkar.
Af hverju eru bara karlmenn nefndir sem fyrirmyndir í
bókinni?
Okkur fannst mikilvægt að hafa mikið af flottum og
fjölbreyttum fyrirmyndum í bókinni, aðallega til þess
að sýna strákum að það er fullt af öðrum strákum að
gera frábæra hluti og vonandi virkar þeirra árangur sem
hvatning á aðra stráka.Við ákváðum að hafa bara stráka
sem fyrirmyndir af því að þetta er strákabók og við
vildum taka það þema alla leið.
Í bókinni segir: „Vissulega eyða strákar minni tíma í að
tala um tilfinningar sínar en stelpur...,“ (bls.99) Er þetta
ekki mikil staðalímynd og alhæfing?
Í bókinni er farið vel yfir stöðu stráka í íslensku
samfélagi í dag. Þar er notast við tölfræði og rannsóknir
sem gefa ákveðna mynd af því hvernig þessi hópur fetar
sig í samfélaginu. Það hefur sýnt sig að strákar tala
öðruvísi um tilfinningar sínar og ekki í jafn miklum mæli
og stelpur. Það er þó alls ekki algilt en þegar þessir tveir
samfélagshópar, unglingsstelpur og unglingsstrákar, eru
bornir saman þá sýna meðaltöl þessar niðurstöður.Vegna
þessa reynum við í bókinni að hvetja stráka til þess að
láta ekki staðalmyndir hafa áhrif á hegðun sína né koma
í veg fyrir að þeir tjái sig. Við reynum að hvetja þá til
þess að gera sitt besta, taka ákvarðanir sem henta þeim
sjálfum, ræða opinskátt um líðan sína, leita sér aðstoðar
og meta gaumgæfilega hvaða leiðir þeir þurfi að fara til
þess að hafa jákvæð áhrif á sjálfsmynd sína.
Í síðustu viku bar mikið á grein sem ekki var hægt að
skilja öðruvísi en svo að allir karlmenn ógnuðu öryggi
kvenfólks á einhverjum tímapunkti. Ert þú sammála
þeirri fullyrðingu?
Nei, ég er það svo sannarlega ekki, í raun finnst mér
orðræða eins og þessi afskaplega leiðinleg og auðvitað
hefur svona áróður ekki jákvæð áhrif á sjálfsmynd
stráka.Vissulega var verið að reyna að vekja athygli á
kynbundnu ofbeldi en ég tel þetta ekki vera rétta leið.
Karlmenn eru ekki ofbeldismenn. Ofbeldismenn eru
ofbeldismenn. Okkur þótti mikilvægt að fjalla um ofbeldi
í bókinni okkar. Bæði vegna þeirrar sorglegu staðreyndar
að það eru til strákar á Íslandi í dag sem verða fyrir of-
beldi og einnig vegna þess að strákar geta verið gerendur
í ofbeldismálum.
Lærðir þú mikið af skrifunum?
Já, ég lærði ýmsilegt, t.d. að typpi séu frekar hol og sam-
sett af þremur rörum sem liggja eftir þeim endilöngum,
það þótti mér afar áhugavert. En auðvitað var þetta mikil
reynsla að skrifa sína fyrstu bók og ég var og er alltaf
að læra eitthvað nýtt bæði um efni bókarinnar og síðan
um allt ferlið. En ég hef haft frábæran kennara í henni
Kristínu og hún hefur leitt mig í gegnum þetta.
Munt þú skrifa fleiri bækur?
Ég veit það ekki, verður að spyrja mig aftur eftir jól. En
án spaugs þá er ég er alltaf að opin fyrir nýjum verkefn-
um og áskorunum. Hvort sem það verður ný bók eða bara
eitthvað allt annað.
bjarni
Fyrstu sex: 120980
Lag á heilanum: Það er
lagið Up með Steinari.
Hrikalega grípandi lag
og virkilega spennandi
tónlistarmaður þar á ferð.
jólalegasta smákakan: Mér
finnst jólin fyrst vera að
koma þegar mamma býður
mér upp á Sörur.
Uppáhalds Disney-persóna:
Ég hef frá blautu barnsbeini
verið mikill Andrésar Andar-
maður og þegar ég var
yngri þá kom sjaldan sá
morgunmatur sem ekki var
lesið gott Andrésblað yfir.
Bjarni Fritzson og Kristín tómasdóttir taka þátt í jóla-
bókaflóðinu með bókinni StrÁKAr. Monitor ræddi við
Bjarna um skrifin, stöðu íslenskra stráka og staðalímyndir.
Farið yfir
stöðu stráka
Mynd/Golli