Fréttir - Eyjafréttir - 24.02.2000, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 24. febrúar 2000
Fréttir
13
Guðjón Hjörleifsson skrifar um skuldir bæjarsjóðs:
í 14. sæti af 32
sveitarfélögum
með yfir 1000 íbúa
Fjármái á
f immtudegi
Eftir Bjarka Brynjarsson
Verð
hlutabréfa
Ágætu
Eyjamenn
Ég ætla í þessu
blaði og næstu
blöðum Frétta að
fjalla nokkuð um
um fjárhagsstöðu
Vestmannaeyja-
bæjar. I þessu
blaði mun gera
grein fyrir skuld-
um pr. íbúa í samanburði við önnur
sveitarfélög sem em með yfir 1000
íbúa.
Síðan mun ég gera grein fyrir þeim
framkvæmdum og fjárfestingum sem
Vestmannaeyjabær hefur farið í frá
því að Sjálfstæðismenn tóku við árið
1990.
Að lokum mun ég gera grein fyrir
þeirri miklu tekjusveiflu sem getur
orðið í samfélagi okkar Eyjamanna,
þar sem undirstaða atvinnulífs er
sjávarútvegur og ljóst að tekjur geta
sveiflast mikið á milli ára þar sem
margfeldisáhrif hans ná til flestra þátta
atvinnu- og mannlífs.
Vestmannaeyjabær í 14. sæti í
skuldastöðu pr. íbúa.
I töflu sem unnin er úr árbók Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga árið
1999 um fjárhagsstöðu sveitarfélaga
ofl. í árslok 1998 kemur fram að
skuldir Bæjarsjóðs Vestmannaeyja em
kr. 193.000.- pr. ibúa og er Vest-
mannaeyjabær í 14. sæti af þeim 32
sveitarfélögum sem em með yfir 1000
íbúa.
Sérstaða Eyjanna í uppbyggingu
þjónustu
Það má endalaust deila um hvort
skuldir séu miklar eða litlar, en það
þarf að meta hver staða sveitar-
félagsins sé í uppbyggingu á þeirri
þjónustu sem til staðar er í sveit-
arfélaginu.
Vestmannaeyjabær er vegna land-
fræðilegrar legu í þeirri stöðu að við
þurfum einir að byggja upp alla okkar
þjónustu. Það er mjög algengt í dag
að sveitarfélög hafa sameinast um
uppbyggingu eða útboð á ýmissi
þjónustu sem veita þarf í viðkomandi
sveitarfélögum.
Þjónustustig fyrir 5.500 - 6.000
manna sveitarfélag
Vestmanaeyjabær hefur staðið mjög
myndarlega að allri uppbyggingu og
þjónustu við íbúana, samanborið við
önnur sveitarfélög hér á landi.
Við sem stjómum þessu bæjarfélagi
teljum að þjónustustig sé það hátt hjá
okkur, að við gætum verið með 5.500
til 6.000 manna samfélag án þess að
það kostaði bæjarfélagið miklar
framkvæmdir í viðbót. Á sama tíma
hefur Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
Þannig er röðin
í sveitarfélögum með yfir 1000 íbúa eru Vestmannaeyjar í 14. sæti
yfir skuldugustu sveitarfélögin. Sitja Vestmannaeyjar mitt á milli
Reykjanesbæjar og Garðabæjar með skuldir upp á 193 þúsund
krónur á íbúa sem eru um helmingi minni skuldir á íbúa en í
Vesturbyggð sem er á toppnum með 383 þúsund krónur á íbúa.
1. Vesturbyggð
2. Ólafsfjörður
3. Skagafj.
4. ísafjörður
5. Hafnarfjörður
6. Bolungavík
7. Stykkishólmur
8. Snæfellsbær
9. Kópavogur
10. Sandgerði
11. Mosfellsbær
12. Húsavík
13. Reykjanesbær
14. Vestmannaeyjar
15. Garðabær
16. Gerðahreppur
17. Akranes
18. Fjarðarbyggð
19. Hveragerðisbær
20. Dalvíkurbyggð
21. Svfél. Hornafj.
22. Borgarbyggð
23. Siglufjörður
24. Reykjavík
25. Árborg
26. Austur-hérað
27. Bessastaðahr.
28. Húnaþing V.
29. Seltjarnarnes
30. Grindavík
31. Akureyri
32. Ölfus
383.000
355.500
323.100
311.600
297.000
281.400
256.000
245.800
244.000
234.600
223.200
208.800
204.400
193.000
183.200
180.300
178.200
169.500
169.200
162.300
153.100
149.000
143.500
141.200
136.000
124.500
121.000
113.000
112.200
86.400
53.600
39.900
Vesturbyggð, Ólafsfjörður, Skagafjörður, ísafjörður, Snæfellsbær
og Vestmannaeyjabær fengu harðort bréf en léttari áminningu
fengu Hafnarfjörður, Stykkishólmur, Reykjanesbær og Akranes.
Önnur sveitarfélög sem fengu bréf eru með undir 1000 íbúum.
borgarstjóri sagt í fjölmiðlum að hver
nýr íbúi í Reykjavík kosti borgina um
700.000.-krónur eigi að viðhalda því
þjónustustigi sem fyrir er.
Lokaorð
I bréfi Eftirlitsnefndar um fjármál
sveitarfélaga kemur ffam að viðmiðun
er tekin af árunum 1996 - 1998 (vægi
1996 20%, 1997 30% og 1998 50%)
er því ekki óeðilegt að við lendum þar
inni í úttekt þeirra þar sem sam-
eiginlegar tekjur bæjarsóðs hafa
minnkað töluvert á þessum viðmið-
unarárum.
Rekstur Vestmannaeyjabæjar og
stofnana hans er í góðu jafnvægi og
það er ljóst að ef spara á frekar í
rekstrinum, þá kemur það nær
eingöngu niður á skertri þjónustu og
fækkun starfsfólks bæjarins, því
launakostnaður er mjög stór hluti af
rekstri Vestmannaeyjabæjar.
Til samanburðar má geta þess að
meðaltekjur bæjarsjóðs af útsvari á
verðlagi dagsins í dag uppreiknað með
launavísitölu þá eru meðalútsvars-
tekjur 1994-1996 liðlega 745
milljónir á móti liðlega 639 milljónum
og er mismunurinn rúmar 106
milljónir á ári og munar um minna
fyrir rekstur bæjarins.
Virðingarfyllst
Guðjón Hjörleifxsonbæj arstj óri
Talsverðar umræður eru nú í gangi
um verð hlutabréfa og horfur á
hlutabréfamarkaði. Finnst mörgum að
hlutabréf hafi hækkað úr hófi og nú sé
verð hlutabréfa almennt orðið of hátt.
Nokkuð ber á því að fólk staldri við
og spyrji hvort verð hlutabréfa geti
hækkað endalaust, hvort hækkun eins
fyrirtækis eða hóps fyrirtækja leiði
ekki beint til lækkunar á öðrum,
o.s.frv.
Hér gætir nokkurs misskilnings og
því rétt að útskýra í stuttu máli hvað
ræður verðmyndun á hlutabréfa-
markaði. Nokkrir þættir hafa áhrif á
gengi hlutabréfa og koma þar til bæði
innri og ytri þættir. Sem innri þætti vil
ég nefna beint verðmat fyrirtækja t.d.
með greiningu á sjóðstreymi þar sem
tekið er tillit til framtíðarvaxtar. Ytri
þættir lúta að framtíðarvæntingum
ákveðinna sviða t.d. geta fjárfestar
haft almenna trú á líftæloiifyrirtækjum
og gengi þeirra hækkar vegna mikillar
eftirspumar.
Annar ytri þáttur er samkeppni
hlutabréfa við aðra fjárfestingarkosti
t.d. skuldabréf. Til lengri tíma litið
getur verð hlutabréfa hins vegar ekki
hækkað nema til komi batnandi
rekstur fyrirtækja með tækninýj-
ungum og hagræðingu.
Á síðustu dögum hafa fjölmiðlar
beint sjónum sínum að verðlækkunum
á innlendum hlutabréfamarkaði og
jafnvel talað um hrun á markaðinum.
Ekkert virðist þó benda til þess að
umtalsverðar Iækkanir verði til lengri
tíma. Hlutabréfaverð hefur hækkað
gríðarlega mikið á síðustu vikum og
ljóst að til þarf að koma einhver
leiðrétting á verði þeirra.
Fyrirtæki em að skila ársuppgjömm
um þessar mundir og er almennt búist
við góðum niðurstöðum. Sömu sögu
er reyndar að segja á erlendum
mörkuðum, reyndar em erlendir
markaðir mun næmari fyrir utanað-
komandi áhrifum svo sem vaxta-
breytingum heldur en íslenski mark-
aðurinn. Hefur íslenski markaðurinn
haldið áfram að hækka þrátt fyrir
hækkandi vexti, en vaxtahækkanir
leiða að öðm jöfnu til versnandi
afkomu fyrirtækja.
Það er því full ástæða til áfram-
haldandi bjartsýni á innlenda hluta-
bréfamarkaðinum. Smærri fjárfestar
skyldu þó huga vel að áhættudreifmgu
í eignasöfnum sínum, fjárfesta í
hlutabréfasjóðum, traustum skulda-
bréfum og erlendum hlutabréfa-
sjóðum. Reynslan hefur sýnt að þeir
sem þannig haga Ijárfestingum sínum
hai'a náð betri ávöxtun til langs tíma
heldur en þeir sem veðja öllu á einn
hest.
Bjarki A. Brynjarsson
Forstöðumaður
Kaupþings hf. á Suðurlandi
Ármann Höskuldsson skrifar:
Af fjölbreytni
tegundanna
Það hefur lengi
fylgt manninum
mikil árátta til
söfnunar. Þannig
varð til fyrsti
vísir náttúm-
minjasafna á
öndverðri síðustu
öld. Einnig hafa
oft á tíðum
myndast mikil
söfn í einkaeigu sem hafa að geyma
lífvemr og aðrar minjar úr náttúmnni.
Fyrr á öldinni þótti mikill fengur að
svona söfnum og þykir jafnvel enn.
Þannig hafa fyrrverandi einkasöfn oft
orðið til þess að byggðafélög hafa
tekið sig til og stofnað náttúm-
gripasöfn utan um fyrrverandi einka-
söfn sem þau hafa verið arfleidd að.
Safnáráttu fylgir gjaman sá siður að
þeim mun sjaldgæfari sem hluturinn
er því eftirsóttari verður hann. Þetta
hefur leitt til þess að að sumar
tegundir dýra hafa komist á skrá yfir
dýr í útrýmingarhættu. I öðmm
tilvikum hefur þetta leitt til þess að
fundarstaðir náttúmgripa hafa eyði-
lagst eða stórlega skemmst.
Þannig fór fyrir geirfuglinum sáluga
að hann þótti eftirsóttur til matar og
var einkar auðveld bráð þar sem hann
var ekki fleygur. Þegar veiðar á
honum hófust fyrir alvöm var hann
drepinn íhundmðum þúsunda eintaka,
uns honum hafði fækkað svo að ekki
þótti lengur vert að gera út á
geirfuglaveiðar lengur. En þá tók við
annað og ekki betra, en það var að
fuglinn var orðinn svo sjaldséður, að
söfnumm þótti fengur að hafa hann í
söfnum sfnum.
Þannig mun nokkuð ljóst vera að
síðustu geirfuglamir sem vom drepnir,
vom þeir sem féllu fyrir hendi safnara
og útsendara þeirra. íslendingum
hefur lengi verið núið því um nasir að
hafa fellt þann síðasta er sögur fóm af
og þekkja sjálfsagt flestir þá sögu. En
ástæða þessarar umræðu, um söfnun
og sjaldgæfi, er sú að senn fer að vora
hér í Eyjum og farfuglar streyma inn á
sumarstöðvar sínar til að fjölga sér og
töfra okkur Eyjamenn með söng
sínum.
Nú nokkur sumur í röð hefur borið
á sjaldgæfum tegundum hér við Eyjar.
Hér minnist ég sérstaklega hvíta
hrossagauksins sem hér sást og unga
hans sem líka vom hvítir. Sérstakt var
það að þessi gaukur kom hér alla vega
tvö sumur í röð og gat af sér afkvæmi.
Vonandi kemur hann líka aftur í
sumar og þá líka ungar hans og geti af
sér fleiri hvíta gauka. Það væri
skemmtilegt ef við hér í Eyjum gætum
státað af stofni hvítra hrossagauka eftir
nokkur sumur. En forsendur þess em
að einkasafnarar hefti söfnunargleði
sfna og leyfí þeim að fjölga sér í friði.
Þannig eigum við náttúmlega að láta
okkar annars fyrirmyndar náttúm-
gripasafn sjá um að safna þeim sýn-
ishomum sem við teljum nauðsynlegt
að eiga, en leyfa hinum lifa eðlilegu
lífshlaupi í náttúmnni. Kannski kemur
þá upp eitthvað sem undirstrikar enn
frekar sérstöðu Vestmannaeyja, eins
og hvítir hrossagaukar.
Höfundur erforstöðwnaður
Náttúrustofii Suðurlands í
Vestmannaeyjum.