Fréttir - Eyjafréttir - 12.12.2002, Side 8

8
Fréttir
Fimmtudagur 12. desember 2002
Fundur stéttarfélaganna um atvinnumál:
Grípa þarf til ráðstafana
Áfundi sem Drífandi stéttarfélag, Sveinafélag járniðnaðarmanna, Sjómannafélagið Jötunn og Verslunarmannafélag Vestmannaeyja héldu í síðustu viku um
atvinnuástand í Vestmannaeyjum voru frummælendur Aðalsteinn Baldursson formaður fiskvinnsludeildar Starfsgreinasambandsins sem fjallaði m.a. um
laka stöðu fiskverkafólks. Guðrún Erlingsdóttir formaður Verslunarmannafélags Vestmannaeyja tók fyrir hvað mikið fjármagn hefur farið til atvinnulífs í
Vestmannaeyjum. Stefán Orn Jónsson Skipalyftunni lýsti erfiðri stöðu járniðnaðar í landi og Ingi Sigurðsson bæjarstjóri fóryfir stöðuna frá sjónarhóli
bæjarstjórnar Vestmannaeyja. Á fundinn mættu milli 50 og 60 manns og voru líflegar umræður eftir framsögurnar þar sem margt athyglisvert kom fram.
Erum við ekki nógu dugleg að sækja í sjóðina?
spurði Guðrún Erlingsdóitir
UM 50 manns sóttu fund stéttarfélaganna sem haldinn var í Alþýðuhúsinu.
í framsögu Guðrúnar Erlings-
dóttur, bæjarfulltrúa og formanns
Verslunarmannafélags Vestmanna-
eyja, komu fram athyglisverðar
upplýsingar um það fjármagn sem
innlendar lánastofnanir hafa lánað
til atvinnulífs í Vestmannaeyjum.
Samtals eru það um II til 13
milljarðar. Guðrún byggði erindi sitt á
svörum sem hún íékk frá Sparisjóði
Vestmannaeyja, Islandsbanka, Líf-
eyrissjóði Vestmannaeyja, Eignar-
haldsfélagi Vestmannaeyja Fjárfest-
ingarfélagi Vestmannaeyja og Ný-
sköpunarsjóði atvinnulífsins.
„Það ijármagn sem lagt hefur verið
í atvinnulífið í Vestmanaeyjum skiptir
milljörðum," sagði Guðrún.
„Islandsbanki hefur mikilla hags-
muna að gæta, en hann hefur lagt á
milli 8 og 10 milljarða í atvinnulífið
hér og að sögn útibússtjóra ekki tapað
á þeim viðskiptum.
í ársskýrslu Sparisjóðsins fyrir 2001
kemur í Íjós að heildarútlán sjóðsins
eru tæplega 2,8 milljarðar, mest í
Vestmannaeyjum og fara 1,4 millj-
arðar til atvinnulífsins. Af hinurn 1,4
milljörðunum fer hluti til einstaklinga
í atvinnurekstri."
Næst nefndi Guðrún Nýsköpunar-
sjóð atvinnulífsins sem hefur lánað
106.133.000 króna til Eyja, þar af eru
fimm lán samtals 40 milljónir, hlutafé
í tveimur fyrirtækjum að upphæð
62.833.000 kr. og í þremur tilvikum
hefur sjóðurinn sett peninga í verkefni,
samtals 3.300.000 krónur
Eignarhaldsfélag Vestmannaeyja
hefur fjárfest fyrir 160.000.000 kr l'rá
stofnun félagsins um mitt ár 2001. Em
það kaupin á íslenskum matvælum.
Fjárfestingarfélag Suðurlands, sem
er vörsluaðili fyrir Fjárfestingafélag
Vestmannaeyja og framlag Nýsköp-
unarsjóðs atvinnulífsins, hóf starfsemi
í nóvember 1999 með 375 milljónir
kr. Um 100 milljónum er enn óráð-
stafað auk þess er Framtakssjóður
Austurlands með 130 milljónir til
ráðstöfunar. Báðir þessir sjóðir eru
vistaðir í Vestmannaeyjum. Engar
umsóknir frá Vestmannaeyjum hafa
verið samþykktar, en með einni
fjárfestingu sjóðsins varð til starf í
Eyjum í tvo mánuði að því er kom
fram hjá Guðrúnu.
„í lok september 2002 voru 19,3%
af eignum Lífeyrissjóðs Vestmanna-
eyja ávöxtuð í Eyjum eða 2,1
milljarðar, þar af voru 1,2 milljarðar
eyrnamerktir fyrirtækjum og einstak-
lingum í gegnum samninga sjóðsins
við Islandsbanka og Sparisjóðinn.
Sem dæmi um hlutaíjárkaup í fyrir-
tækjum og félögum í Eyjum má nefna
að Sparsjóðurinn hefur nýlega keypt
hlutafé í Eignarhaldsfélagi Vest-
mannaeyja, Útgerðarfélagi Vest-
mannaeyja og Fjárfestingarfélagi
Vestmannaeyja. Sparisjóðurinn lítur á
það sem byggðatengd verkefni og
tekur þátt í þeim þótt það sé ekki
meginhlutverk sjóðsins. Lífeyrissjóð-
urinn hefur íjárfest í fimm
hlutafélögum, þar af er einungis eitt
skráð í Kauphöll íslands, Vinnslustöð
Vestmannaeyja. Eignarhaldsfélag
Vestmannaeyja hefur fjárfest fyrir
u.þ.b. 160.000.000 í íslenskum mat-
vælum.
Samtals má því reikna með að þessi
fimm félög og sjóðir hafi fjárfest í
atvinnulífinu í Vestmannaeyjum á
milli 11 og 13 milljarða, auk fjárfest-
inga sem snúa að hér beint og óbeint
svo sem eins og tryggingafélög,
flutningastarfsemi, verslunarkeðjum
og fleiri sagði," Guðrún.
Hún sagði að talsverðir fjármunir
hafi verið settir í atvinnurekstur í
Eyjum og ljóst væri að ekki skorti
fjármagn. „Samt sem áðureiga margir
einstaklingar í atvinnurekstri og
fyrirtæki í erfiðleikum með að fá
fjármagn. Margar ástæður liggja þar
að baki og ætla ég að fara aðeins yftr
nokkrar afþeim ástæðum."
Rakti Guðrún þau skilyrði sem
íjármálastofnanir setja fyrir lánum til
félaga í atvinnurekstri og þar kom
fram að Fjárfestingarfélag Vest-
mannaeyja/ Suðurlands setur sér m.a.
eftirfarandi skilyrði:
Arðsemi sé viðunandi í Ijósi áhættu
og kostnaðar við skoðun og þátttöku.
Einnig fjárhagslegur styrkur sam-
starfsaðila, næg þekking, rekstrar-
reynsla, tæknileg geta, hæfni og við-
skiptatengsl eiga að vera til staðar.
Fjárfesting skal vel skilgreind og
afmörkuð frá öðrum rekstri, heildar-
fjármögnum verksins sé tryggð,
ýtarleg viðskiptaáætlun liggi fyrir,
ársreikningar síðustu þriggja ára ef
félag er starl'andi og áætlun um
hvemig unnt verði að innleysa þá tjár-
muni sem lagðir eru í verkefnið
Guðrún sagði að Fjárfestingarfélagið
hefði fengið 80 umsóknir frá byrjun
þar af þrjár sem komu frá eða tengdust
Vestmannaeyjum. Var þeim var öllum
hafnað þar sem þær uppfylltu ekki
almenn skilyrði sjóðsins.
„Einnig hafa þrjár fyrirspumir
borist vegna starfsemi sem tengist
Vestmannaeyjum. Af þeim 80
umsóknum hefur 21 verið hafnað. 42
var vísað frá, sjö eru í skoðun, tvær
samþykktar en ekkert varð úr íjár-
festingu og átta hafa verið sam-
þykktar," sagði Guðrún.
Um Nýsköpunarsjóð atvinnulffsins
sagði Guðrún að 21 umsókn hefði
komið frá Eyjum. Tíu vom sam-
þykktar, átta synjað, einni vísað frá og
tvær em í vinnslu. „Samþykktar
umsóknir frá Eyjum nema 3% af
heildarfjárfestingum og áhættulánum
sjóðsins," sagði Guðrún og spurði:
„Em Eyjamenn ekki nægjanlega
duglegir að sækja fé úr opinberum
lánasjóðum? Hvað með verkefna-
tengda styrki eins og Rannís, Iðn-
tæknistofnun, Evrópusambandið svo
eitthvað sé nefnt? Em þeir sjóðir
almennt með of háa ávöxtunarkröfu?
Er nægileg fræðsla og ráðgjöf til
staðar fyrir þá einstaklinga og
fyrirtæki sem vilja fara út í rekstur eða
breyta rekstri? Vantar Eyjamenn
meiri þekkingu á rekstri almennt til
þess að eiga möguleika á styrkjum og
áhættuijármagni? Svona mætti lengi
spyrja, ekki ætla ég að reyna að svara
þessu hér og nú. Eg skil þær hins
vegar eftir í umræðunni í þeirri von að
atvinnurekendur núverandi og til-
vonandi ásamt bæjaryftrvöldum Ieiti
svara við þeim,“ sagði Guðrún að
lokum.
Samaniekl: oimr@eyjafrettir.is
Fiskvinnslufólk olnbogabörn í kerfinu
-segir Aðalsteinn Baldursson bæjarfulltrúi frá Húsavík, formaður Verkalýðsfélags
Húsavíkur og formaður matvælasviðs Starfsgreinasambands Islands
Einn al' þeim sem mættu á fund
verkalýðsfélaganna á mánudags-
kvöldið í síðustu viku var Aðal-
stcinn Baldursson bæjarfulltrúi frá
Húsavík. Aðalsteinn er einnig for-
maður Verkalýðsfélags Húsavíkur
og formaður matvælasviðs Starfs-
greinasambands Isiands sem nýlega
birti tillögur sínar um breytingar á
fiskveiðistjórnunarkerfinu. Þar
kcmur margt athyglisvert fram en
ljóst með þessar tiliögur sem aðrar
sem komið hafa fram til breytinga á
fiskveiðistjórnunarkerfinu að seint
myndast sátt um þær.
Meðal þess sem Starfsgreinasam-
band íslands leggur til er að allur
fiskur sem veiddur er í íslenskri
landhelgi og fyrirhugað er að flytja
óunninn úr landi skuli selja í gegnum
íslenskan fiskmarkað. „Með þessari
hugmynd er verið að gera öllum kleift
að bjóða í fiskinn, jafnt þeim sem eru
í vinnslu hér á landi sem og erlendis.
Ennfremur viljum við að allur fiskur
sem á að flytja út verði vigtaður hér-
lendis, sagði Aðalsteinn.
Aðspurður hvort Starfsgreinasam-
bandið vilji losna við kvótakerfið
sagði hann það ekki vera. „Við erum
ekki á móti stýringu á veiðum en við
höfum áhyggjur af því hvemig eignar-
myndunin er orðin í sjávarútvegi þar
sem heilu byggðarlögin eru jafnvel
undir hælnum á sama aðilanum, hvort
hann heldur áfram að gera út eða
ákveður að selja. Það er ekkert skrýtið
að áttatíu til níutíu prósent þjóðarinnar
vilja sjá breytingar á kerfmu þegar
gerðar em kannanir," sagði Aðalsteinn
og bætti við að líklega væri alvarlegast
í þessu þegar stóm sjávarútvegs-
blokkimar em famir að kaupa upp
bankastofnanir og má segja að þeir
séu að kaupa upp ísland.“
Hann bætti við að minni útgerðar-
fyrirtæki finni fyrir því í dag að verri
fyrirgreiðsla er hjá þeim nú en áður.
Að mati Aðalsteins hefur byggða-
stefna ríkisstjómarinnar bmgðist. „Eg
varð fyrir miklum vonbrigðum þegar
ríkisstjómin hreinlega gafst upp og
ákvað að einbeita sér að því að mynda
sterka byggðakjama út á landi en um
leið var verið að segja að ekki ætti að
leggja neitt til minni staða sem ekki
urðu fyrir valinu. Þetta em að mínu
mati stór mistök og við eigum að
halda landinu í sem mestri byggð. Eg
líki þessu oft við stórt stöðuvatn og
þangað renna margir litlir lækir. Ef
lækimir þoma upp þá er aðeins tíma-
spursmál hvenær það sama gerist með
stöðuvatnið."
Aðalsteinn segist hafa fylgst með
málum í Vestmannaeyjum um langa
hríð og hann skynji að hér sé rekin
mjög hörð pólitík. „Hún skemmir
mikið fyrir Eyjunum og er alvarlegt
mein í samfélaginu. Það sem menn
þurfa að gera er að slíðra sverðin og
vinna saman að uppbyggingu Eyj-
anna. I Vestmannaeyjum em gríðar-
legir möguleikar.“
Aðalsteinn sagði að mikið ójafn-
vægi haft skapast milli sjó- og land-
vinnslu undanfarin ár og benti á
ísfélagið máli sínu til stuðnings. „Þeir
keyptu sér fljótandi frystihús og fluttu
vinnsluna þangað að mestu. Eins og
kerfið er í dag er fiskvinnslufólk oln-
bogaböm í þessu kerfi. Það þarf
pólitíska afstöðu til að breyta þessu og
pólitískan vilja meðal stjómvalda,"
sagði Aðalsteinn að lokum.