Reykjavík - 18.08.2012, Blaðsíða 18

916. ágúst 2012 AfmælisvAkA AkureyrAr16. ÁGÚST 2012 FMÆLISV K KUREYR R
einir 40 metrar á milli æskuheimilis hennar
og míns. Hún er talsvert yngri en ég þannig
að ég tók ekkert eftir henni fyrr en hún var
orðin fullorðin. Fjölskylduna þekkti ég þó
af afspurn og feður okkar kenndu saman
við Gaggann og hafa eflaust gengið ein­
hverntíman saman til rjúpna. Í örstuttu máli
þá byrjuðum við fljótlega að búa, eignuðu­
mst strák, fluttum til Reykjavíkur, þar sem
Arnbjörg nam lögfræði, snérum síðan aftur
til Akureyrar, eignuðumst stelpu og lifum
núna saman öll fjögur í blíðu og stríðu.“
Hamingja í sambandinu?
„Já þetta er búin að vera mjög hamingjurík
sambúð. Ávöxturinn tvö falleg og efnileg
börn, sem er ekki svo afleit uppskera. Okkar
bakgrunnur er líkur. Við ólumst upp við
svipuð gildi og höfum kannski þess vegna
býsna líka sýn á lífið og tilveruna. Hins
vegar erum við tveir einstaklingar og það
hefur að sjálfsögðu gustað í okkar húsum
eins og flestra annara. Enda sagði amma
Einars Áskels eitthvað á þá leið að ef það
væru alltaf jól, fengi maður nú ansi fljótt
leið á þeim.“
Akureyri breyttist á einum áratug
Hvernig finnst þér samanburðurinn á búsetu
í Reykjavík og á Akureyri?
„Mér leið vel í Reykjavík. Við bjuggum vestur
í bæ og vorum í göngufæri við miðborgina
sem er alltaf að verða fallegri og fallegri. Ég
hef tvisvar flutt til Akureyrar eftir langdval­
ir að heiman. Það var ólík reynsla. Fyrra
skiptið 1992 flutti ég frá Osló sem var þá að
breytast í iðandi fjölmenningarlega heims­
borg. Mér féll ekki bærinn sem tók á móti
mér. Fannst hann allt of líkur þeim sem ég
yfirgaf. Kannski var ég enn of fjörugur til
að við ættum samleið. Mér reyndist a.m.k.
auðvelt að flytja burtu. Aftur sneri ég til
Akureyrar árið 2003, nú með fjölskyldu. Að
þessu sinni tók á móti okkur ný og mikið
skemmtilegri Akureyri. Bær sem iðaði af
lífi og gat boðið upp á alls kyns afþreyingu,
þ.á.m. fjölda nýrra veitingastaða. Tilkoma
Háskólans á Akureyri hefur vafalaust skipt
gríðarlega miklu fyrir bæjarlífið. Maður tók
líka eftir því að samtímis sem upp byggðust
ný hverfi fengu gömul hús í niðurníðslu
yfirhalningu og urðu bæjarprýði. Ástand
húsakostsins er ágætis mælistika á gengi
bæja og menningarstig. Það er til dæm­
is gaman að sjá hvernig Siglufjörður er
breytast úr ólánlegum deyjandi smábæ í
skínandi perlu.“
Hefurðu verið „fjölskyldukall“ allt frá því að
leiðir ykkar Arnbjargar lágu fyrst saman?
„Ég var það nú alveg örugglega ekki fyrstu
vikurnar að minnsta kosti. Ég var orðinn
nokkuð stálpaður þegar við kynntumst;
kominn á fertugsaldur og orðinn ansi
þreyttur á því að reyna að hlaupa af mér
hornin. Við eignuðumst fljótlega krakka
eins og ég nefndi áðan og fjölskyldan varð
brátt sá félagsskapur sem mér leið best í.
Ég átti góða og nokkuð kraftmikla vini og
við áttum það allir sameiginlegt að full­
orðnast frekar seint. Ætli megi ekki segja að
Raggi Sót hafi verið leiðtogi í þeim söfnuði.
Mér þykir enn mjög vænt um þá með öllum
þeirra kostum og göllum en ætli það hafi
ekki verið okkur öllum hollt að halda hver
sína leið og hittast ögn sjaldnar.“
Ræðum Skriðjöklana örlítið síðar. En kom
aldrei neitt annað til greina en flytja aftur
norður að námi loknu?
„Út frá sjónarmiði vinnunnar hefði ugglaust
verið skynsamlegra að búa áfram í Reykja­
vík. En þar sem við erum bæði fæddir og
uppaldir Akureyringar og eigum hér stóran
hluta af okkar frændgarði, togaði bærinn
alltaf í okkur. Við sjáum svo sannarlega
ekki eftir því að hafa flutt heim. Akureyri
er smátt og smátt að breytast í einskonar
“Bonsai–borg.” Hér er nánast allt til alls á
sama tíma og kostir smábæjarins eru aug­
ljósir.“
Varkárni mikilvæg í arkítektúr
Þú hefur teiknað ýmis hús og víða – hver eru
skemmtilegstu verkefnin?
„Úff, því er ekki svo auðvelt að svara. Oft
verða skemmtilegust þau verkefni sem mað­
ur heldur í upphafi að séu óspennandi og
hafi upp á lítið að bjóða fyrir sköpunar­
þörfina. Svo er alltaf gaman þegar maður
upplifir það að verkkaupinn hefur metnað
til að vanda sig. Útfærsla hugmyndarinnar
og eftirfylgni ræður í mörgum tilfellum
úrslitum um hvort byggingin verður góð.“
Jón Hjaltason söguritari Akureyrar talar oft
um mikilvægi þess að hafa byggð hér lágreista
og í samræmi við hefðbundna bæjarmynd. Hver
er sýn þín í því?
„Ég veit reyndar ekki hvort við Jón erum
sammála um hvað telst hátt hús, en ef með
hefðbundinni bæjarmynd er átt við hina
sígildu evrópsku borg sem byggir á bland­
aðri, þéttri og nokkuð lágreistri byggð, þá
er ég sammála því. Það má hins vegar aldrei
loka augunum fyrir nýjum hugmyndum
og uppgötvunum. Margt verður til þess að
borgir breytast, t.d. krafan um bjartari og
stærri íbúðir, brunavarnir, heilbrigðismál
og blessaður einkabíllinn. Áður sáu borg­
arbrunarnir um að hreinsa sviðið þannig að
menn gátu hafist handa oft frá byrjunarreit.
Nú eru borgirnar okkar varanlegri og því
þurfum við eflaust að sýna meiri varkárni.“
Nú er nokkuð ljóst að arkitekt ber nokkra
ábyrgð á þeirri byggð sem til hönnunar er,
finnurðu til ábyrgðarinnar sem fylgir því valdi?
„Þeirri ábyrgð er nú sem betur fer dreift.
Allt sem byggt er tekur mið af aðal– og
deiliskipulagi sem er einskonar samfé­
lagssáttmáli oftast unninn af yfirvöld­
um. Almenningi er tryggður aðgangur að
þeirri vinnu. Þá eru það hugmyndir og
áform verkkaupa, fjárhagsleg geta hans,
byggingarefni, veðurfar, landslag, verk­
fræði og svona mætti lengi telja. Innan
þessa ramma liggur svo frelsi arkitektsins.
Það getur verið býsna snúið að fullnægja
öllum þessum þáttum en oft er það nú svo
að ströngustu skilmálarnir leiða til bestu
lausnanna. Frelsið getur verið snúinn félagi
og smám saman lærist manni að líta ekki
á þessar kröfur sem takmarkanir heldur
hjálpartæki. Arkitektúr er samvinnuverk­
efni margra aðila þar sem arkitektinn leikur
að sjálfsögðu lykilhlutverk. En arkitekt sem
stendur framan við velheppnað hús og segir:
„þetta gerði ég einn“; hann er annað hvort
að ljúga eða er býsna einfaldur.“
Auðmýkt eykst með aldri
Reynirðu að umgangast vald þitt með auð-
mýkt?
„Ég lít ekki á þetta sem vald en ég reyni að
nálgast hvert verkefni með auðmýkt. Hún
eykst reyndar sennilega með aldrinum. Mér
er það ljóst að aldrei verða allir ánægðir
með útkomuna og stundum verða talsvert
margir meira að segja óánægðir. Við því er
ekkert annað ráð en að vanda sig og gera
það sem manni þykir rétt hverju sinni. Ég
kippi mér ekki lengur upp við það þó að
menn séu stundum stóryrtir um húsin mín.
Það getur hins vegar farið í taugarnar á mér
þegar fólk notar stór orð og dæmir hálf­
klárað verk sem það hefur litlar forsendur
til að meta af einhverju viti. Hvað er líka
svona hættulegt við það þótt við séum
ekki sammála um alla skapaða hluti. Man
annars einhver eftir dægurlagi sem fer ekki
í taugarnar á fjölda manns. Á slíkt lag ekki
rétt á spilun í almenningsútvarpi?“
Hrifnastur af Eyrinni
En hver finnst þér fallegasti bæjarhlutinn?
„Á Akureyri eru mörg falleg hverfi bæði
gömul og ný. Það er mikilvægt að við varð­
veitum yfirbragð þeirra. Almennt ríkir nú­
orðið skilningur á varðveislugildi gömlu
timburhúsana í mið– og innbænum en við
þurfum líka að gæta að því sem nýrra er.
Það er t.d. búið að skemma fjöldann allan
af fallegum steinhúsum hér í bænum með
því að að troða á þau óviðeigandi þökum,
bæta póstum í glugga o.s.frv. Röltu t.d. upp
í Holtagötu og skoðaðu húsin þar. Þessi
merkilegu fúnkishús hafa flest ef ekki öll
orðið eyðileggingu að bráð. Ég hef ekki
orðið var við alvarlegar athugasemdir við
þetta frá húsafriðunarnefnd. Þú setur ein­
faldlega ekki bratt efnismikið risþak á slík
hús frekar en þú setur Toyota stuðara á
Volksvagen bjöllu. Það þarf deiliskipulag
fyrir eldri hverfin sem dregur fram sérkenni
þeirra og styrkleika. Þá þarf að uppfræða
fólk og auðvelda því þannig að taka réttar
ákvarðanir, þegar farið er út í framkvæmdir.
En svo ég svari spurningunni þá er Eyrin
mitt uppáhaldshverfi. Ég vil sjá menn gera
átak í endurreisn hennar líkt og gert var í
Innbænum. Ég er sannfærður um það að ef
vel er á spilum haldið og einhverja aurar
eru lagðir í það, verður Eyrin eitt helsta
stolt bæjarins.“
Nú á 150 ára afmæli bæjarins setja sumir íbúar
sig í tilvistarstellingar að hætti Sartre, finnst
þér við hafa gengið til góðs í þessum bæ?
„Já, í stærstu dráttum fer heimurinn batn­
andi. Það á svo sannarlega við um Akureyri
líka. Hér er sem betur fer lítil fátækt, börn
Maður gekk í Iðunnarskóm, Duffys
gallabuxum og Hekluúlpu. Árin liðu
nokkuð áhyggjulaus með soðinni ýsu á
mánudegi, medisterpylsum á miðviku-
degi og kótelettum eða KEA lambalæri
á sunnudögum. Allt úr kjötborðinu hjá
Hermanni Huijbens í kjörbúð kaupfé-
lagsins í Byggðavegi.
ENNÞÁ FÆ ÉG vægan hroll þegar ég heyri nýstúdenta og júbílanta skólans syngja Gaudeamus igitur. Þá rifjast
upp þessi sjálfsupphafning sem mér fannst stundum einkenna skólabraginn í MA.
Framhald á næstu opnu »