Skessuhorn - 03.10.2012, Side 21

21MIÐVIKUDAGUR 3. OKTÓBER 2012
Ljós mæðra skól ann þeg ar heim var kom ið og
sótti um inn göngu í skól ann þeg ar við vor­
um flutt á Sel foss 1970. Ég gerði mér ferð til
Reykja vík ur til að skoða skól ann og fór þess
á leit að geta stund að nám ið án þess að vera
á vist og þannig far ið heim til fjöl skyld unn­
ar aust ur um helg ar, en skól inn var heima vist­
ar skóli. Þessu hafn aði for stöðu kona skól ans
með öllu. Í skól an um væri bara ein stefna og
ætti ég að gjöra svo vel að vera á vist með öðr­
um nem end um all an vet ur inn. Þannig að ekk­
ert varð úr þess um náms plön um, því mið ur,“
grein ir Stein unn frá.
Val inn skóla stjóri úr
hópi sjö um sækj enda
Vor ið 1972 kom upp ný staða hjá þeim hjón­
um. Guð mund ur skóla stjóri að hætta og staða
skóla stjóra að svo búnu aug lýst laus til um­
sókn ar. Þá hafði Guð mund ur stýrt Bænda­
skól an um í rúm an ald ar fjórð ung. „Um sókn­
ar frest ur var til 31. maí að mig minn ir. Það
má segja að í byrj un maí hafi kom ið upp heil­
mik il um ræða hjá okk ur Stein unni um hvað
ætti að gera. Þrýst ing ur kom héð an og það­
an til mín um að sækja um stöð una. Við fór­
um vand lega yfir þetta en úr varð að ég lagði
inn um sókn. Öfl ug ir ein stak ling ar voru með­
al um sækj enda, alls sjö með mér. Þetta voru
Agn ar Guðna son, Jó hann es Ei ríks son, Gunn­
ar Bjarna son, Jón Við ar Jón munds son, Ó laf­
ur R. Dýr munds son og Stef án Að al steins­
son. Stef án var til dæm is öfl ug ur fræði mað ur
á þeim tíma, hafði kennt á Hvann eyri og ver­
ið mjög vin sæll og gert mjög góða hluti. Ég
man að starfs menn hér sem þá voru skor uðu á
hann að sækja um,“ seg ir Magn ús.
Á þess um tíma var land bún að ar ráð herra
Hall dór E. Sig urðs son, þing mað ur Vest lend­
inga og fyrr um sveit ar stjóri í Borg ar nesi.
Hans hlut verk var að skipa í stöð una. „Ég
man að það tók nokkurn tíma fyr ir Hall dór
að ráða í stöð una. Geng ið var frá ráðn ingu í
lok júlí og var ég ráð inn. Við sama til efni skip­
aði Hall dór Ólaf Dýr munds son sem deild ar­
stjóra bú vís inda deild ar. Þetta vakti nokkra at­
hygli. Hall dór var geysi mik ill Hvann eyr ing­
ur í sér og var á fram um að gera eitt hvað fyr ir
stað inn sem slík an. Ég held að þessi ráð stöf­
un Hall dórs, sem var nokk uð ó vænt, hafi ver­
ið eins kon ar upp haf að því að efla fram halds­
nám við skól ann og þar með nám í land bún­
að ar fræð um á Ís landi. Einnig hlut að ist Hall­
dór til um að leggja fé í nýja skóla bygg ingu á
staðn um, nú ver andi Ás garð, sem stað ið hafði
hálf byggð um nokk urra ára skeið, en Hall dór
var einnig fjár mála ráð herra á þess um árum,"
seg ir Magn ús.
Í ýmis horn að líta
sem skóla stjóra hjón
Haust ið 1972 flutt ust því Magn ús og Stein­
unn á samt börn um bú ferl um á Hvann eyri
í skóla stjóra bú stað inn, Magn ús 30 ára og
Stein unn 28 ára. Þau voru því orð in skóla­
stjóra hjón sem á þess um tíma hljóm aði ansi
virðu leg ur tit ill í margra eyr um og ef laust
nokk uð fram andi fyr ir hjón in ungu. Blaða­
mað ur spyr hvern ig þetta verk efni hafi lagst í
þau. „Það var smá kvíði í mér,“ seg ir Stein unn
sem þekkti vel til að stæðna heim il is halds fyrr­
um skóla stjóra hjóna. „Við viss um raun ar ekki
al veg hverju við mynd um mæta og hvern ig
okk ur yrði tek ið. Þetta var hins veg ar ögrandi
verk efni að taka fyr ir og við á kváð um þetta. Í
sept em ber byrj un kom um við hing að á Hvann­
eyri sem skóla stjóra hjón. Elsti nem andi skól­
ans var þá ári yngri en Magn ús og svo voru
nokkr ir nem end ur einu ári yngri en ég. Þetta
var nokk uð sér kenni legt allt sam an,“ bæt ir
Stein unn við. Og á fram var er ils samt í skóla­
stjóra bú staðn um. „Lit ið var á skóla stjóra hjón
á þess um tíma sem hús bænd ur á Hvann eyri.
Þeirra hlut verk var að hafa nán ast yf ir um sjón
með öllu er varð aði stað inn svo sem að taka
á móti öll um gest um. Sím stöð in var þarna á
sín um stað inni á svefn her berg is gangi. Marg­
ir sem áttu er indi við mig hittu mig iðu lega
á skrif stof unni minni og þurftu þá að fara í
gegn um heim il ið, til dæm is þeir sem fóru fyrst
í sím ann áður en þeir ræddu við mig þurftu að
ganga í gegn um eld hús ið okk ar. Svo kom fyr­
ir að þeg ar eng inn fannst á skrif stof unni þá var
geng ið inn í stof una og kall að hvort ein hver
væri heima. Þetta var greini lega venja frá tíð
Guð mund ar og Ragn hild ar,“ seg ir Stein unn,
en skóla stjóra bú stað ur inn var opin í gegn,
hurð ir sitt í hvor um enda í búð ar inn ar.
Magn ús seg ir að þau hjón in hafi ein sett sér
að standa sem best að verk efn inu og fram­
fylgja regl um skól ans eft ir bestu getu þeg­
ar þau tóku við skóla stjóra kefl inu. Magn­
ús við ur kenn ir að sú stefna hafi geng ið mis­
jafn lega.. „Ég reyndi að halda uppi aga eft­
ir megni. Bann að var að drekka vín í skól an­
um, ekki fara á ball og ekki vera á bíl í skól­
an um. Þarna voru regl ur sem voru til stað ar
en ég ein setti mér að fara eft ir þeim. Þar að
auki voru marg ir nem end ur við skól ann und­
ir lög aldri og vor um við með vit uð um að ef
eitt hvað kæmi fyr ir væri það á á byrgð skól­
ans og þar af leið andi okk ar. Nem end ur í Bú­
vís inda deild vildu ekki lúta sama aga og nem­
end ur í bænda deild, þeir voru eldri. Ég fékk
stund um svona smá send ing ar og glós ur út af
þess ari stefnu, var kall að ur sem dæmi fang els­
is stjór inn af sum um,“ seg ir Magn ús. „Mönn­
um fannst hann ganga frek lega til verks og
kom fyr ir að nem end um var vís að úr skóla.
Sem bet ur fer var sam stillt ur hóp ur kenn ara
við skól ann sem stóð með Magn úsi í þessu,“
seg ir Stein unn.
Grunn ur lagð ur að
byggð á Hvann eyri
Á fyrra skóla stjórn ar tíma bili Magn ús ar
byggð ist Hvann eyr ar þorp enn frek ar upp.
Þau segja að til tölu lega fljótt eft ir að þau
komu á Hvann eyri hafi hug ur starfs fólks
skól ans stað ið til þess að koma sér upp var­
an legri bú setu á staðn um. „Þeg ar við kom­
um bjuggu all ir í leigu hús næði sem var í eigu
skól ans. Ég taldi hyggi legt að starfs fólk skól­
ans ætti þess kost að eiga sjálft sitt hús, og
þannig festa stað inn eig in lega í sessi. Hall dór
E. Sig urðs son var land bún að ar ráð herra þeg ar
þess ari hug mynd skaut upp, á ár un um 1974­
1978. Það verð ur úr að við lögð um fram hug­
mynd sem við kynnt um fyr ir ráð herra. Hún
hljóð aði þannig að skipu lagð ar yrðu lóð ir í
mýr inni sunn an við skóla hús in sem fólk gæti
sótt um. Í samn ingn um við lóða út hlut un yrði
kaup rétt ar á kvæði þannig að rík ið keypti eign­
ir þeg ar við kom andi hætti störf um fyr ir skól­
ann. Þetta var sam þykkt af ráð herra og nýttu
marg ir starfs menn skól ans sér þetta boð og
byggðu hér hús. Við á kváð um að gera þetta
einnig til að gefa for dæmi. Það er ekki hægt
að ætl ast til þess að fá starfs menn til að festa
pen inga á Hvann eyri nema skóla stjóra hjón­
in myndu gera það. Við á kváð um því að festa
heim ili hér,“ seg ir Magn ús en þau byggðu sér
hús að Ás vegi 7 aust an við skóla hús in og seg­
ir Stein unn að sá ráð hag ur hafi ver ið hreint út
sagt stór kost leg ur. „Þá má segja að stað setn­
ing húss ins hafi ver ið eina á kvörð un in sem
ég spurði eng an um nema kon una mína. Sex
aðr ir starfs menn skól ans nýttu sér þetta fyr ir­
komu lag. „Í fram hald inu var byggð ur barna­
skóli á staðn um og þá reisti Rann sókna stofn­
un land bún að ar ins hér til rauna stofu og í búð­
ar hús næði. Því má segja að vegna þess að
kjarni starfs fólks festi ræt ur á Hvann eyri þá
hafi mynd ast byggða kjarni hér á átt unda ára­
tugn um,“ bæt ir Magn ús við en all ar göt ur síð­
an hef ur Hvann eyri vax ið hægt og bít andi og
eiga þar nú lög heim ili 246 í bú ar.
Átta ára hlé frá skóla stjórn
Magn ús hætti sem skóla stjóri Bænda skól ans
vor ið 1984. Hann seg ir nokkr ar á stæð ur hafi
leg ið að baki því að hann hætti, en þá hafði
hann stýrt skól an um í tólf ár. „Haust ið 1983
veikt ist ég og lenti á spít ala. Um svip að leyti
á kveð ur Jón Við ar Jón munds son að hætta
sem kenn ari við skól ann og ger ast ráðu naut­
ur hjá Bún að ar fé lagi Ís lands. Kenn ara stað an
var aug lýst og brá ég á það ráð að sækja sjálf ur
um stöð una. Á þess um tíma punkti var ég bú­
inn að vera skóla stjóri í tólf ár og fannst vera
kom inn tími til að söðla um. Nú lang aði mig
að prófa að kenna,“ seg ir Magn ús. Hann fékk
kenn ara stöð una en skóla stjóri varð Sveinn
Hall gríms son. „ Þetta þótti frek ar ó venju legt,
að skóla stjóri sækti um kenn ara stöðu í eig­
in skóla. Ég veit að einn á gæt ur mað ur, hót­
fynd inn mjög, mælti svo við þessi tíð indi að
vont væri fyr ir Svein Hall gríms son að vera
með lík í lest inni,“ seg ir Magn ús og bros ir.
Kennaremb ætt inu sinnti hann til árs ins 1990
þeg ar hann tók við sem for stöðu mað ur Hag­
þjón ustu land bún að ar ins sem þá var stofn uð
á Hvann eyri.
Magn ús gat einnig sinnt öðr um hugð ar­
efn um þeg ar hann hætti sem skóla stjóri. Til
dæm is var hann kjör inn í hrepps nefnd Anda­
kíls hrepps árið 1986 og gegndi sveit ar stjórn­
ar störf um fram til árs ins 1998, þeg ar hrepp­
ur inn sam ein að ist öðr um sveit ar fé lög um
sunn an Hvít ár í Borg ar fjarð ar sveit og þar af
odd viti eitt kjör tíma bil. Einnig vann Magn ús
að gerð út tekt ar á stöðu loð dýra rækt ar á Ís­
landi á samt Jóni G. Guð björns syni hjá Fram­
leiðni sjóði land bún að ar ins á þess um árum,
en grein in gekk þá í gegn um mikl ar krögg­
ur. Hann ferð að ist um allt land vegna út­
tekt ar inn ar og hafi verk ið verið erfitt og tek­
ið á. Auk þessa gegndi Magn ús hin um ýmsu
trún að ar störf um fyr ir bænda hreyf ing una og
stjórn völd er tengd ust land bún að ar mál um á
þess um árum. Minni tími gafst þá til fræði­
mennsku. „Það má segja að til raun mín til
að verða fræði mað ur mistókst en ég hafði
á huga á að sinna þeim störf um meira eft ir að
ég hætti sem skóla stjóri. Ég var alltaf beð inn
um að vera í hin um ýmsu nefnd um og ráð um,
boð sem ég sagði oft ast já við. Kannski helg ast
þetta af því að ég er í raun eng inn fræði mað­
ur,“ seg ir Magn ús ein læg ur í bragði.
Stein unn sest á skóla bekk
Árið 1979 gafst Stein unni tæki færi að setj ast
á skóla bekk, sem hún nýtti sér. „Guð mund ur
Sig urðs son skóla stjóri í Borg ar nesi hafði for­
göngu að koma á fót fram halds deild í Borg ar­
nesi um svip að leyti og Fjöl brauta skóli Vest­
ur lands á Akra nesi var stofn að ur, svo kall að­
an núll bekk, sem hugs að ur var sem und ir­
bún ings deild fyr ir Skag ann. Ég hafði hug á
að skrá mig í und ir bún ings nám og hitti Guð­
mund. Úr varð að ég tók nám ið og sat ég
tíma með krökk um sem voru 20 árum yngri
en ég, en þá var ég 35 ára. Þetta var góð ur
tími og voru krakk arn ir al veg ynd is leg ir við
mig,“ seg ir Stein unn. Hún grein ir frá því að
eft ir því hafi ver ið tek ið í nær sam fé lag inu að
skóla stjóra frú in á Hvann eyri væri sest á skóla­
bekk með ung ling um. Slíkt hafi ekki tíðkast
í þá daga og seg ir Stein unn að um þetta hafi
spunn ist nokk ur um ræða í sam fé lag inu, sem
þau hjón hafi lát ið í réttu rúmi liggja. Að
fram halds deild inni lok inni í Borg ar nesi fór
Stein unn á Akra nes í skóla og tók versl un ar­
próf. Hún hóf störf sem gjald keri hjá Bænda­
skól an um um nokk urt skeið eft ir próf ið en
söðl aði um og rak Hvít ár valla skál ann í þrjú
ár, frá 1986­1989. Eft ir rekstr ar ár á Hvít ár­
völl um hélt hún til náms í Há skóla Ís lands í
bóka safns­ og upp lýs inga fræð um og lauk BA
gráðu vor ið 1995. Með an á nám inu stóð hóf
hún að vinna sem bóka safns fræð ing ur á skóla­
bóka safni Bænda skól ans og þar starf aði hún
fram í júní á þessu ári. Árin á bóka safn inu hafi
ver ið góð ur tími og seg ir Stein unn að hún
hafi kynnst fjöl mörgu fólki í gegn um tíð ina,
nem end um og starfs fólki, enda bóka söfn jafn­
an mið punkt ur skóla halds í sér hverri mennta­
stofn un.
Snú ið aft ur að skóla stjórn
Sum ar ið 1992 urð ur breyt ing ar á skóla stjórn­
inni á Hvann eyri, sem Magn ús rifj ar upp. „Í
júní 1992 á kveð ur Sveinn Hall gríms son að
segja upp skóla stjóra starf inu.. Það má segja
að nokk uð hart hafi ver ið lagt að mér að taka
við skóla stjórn inni á nýj an leik og fór að end­
ingu að ég var ráð inn að nýju,“ seg ir Magn­
ús sem segja má að hafa ver ið hálf part inn
dreg inn upp úr lest inni. „ Helstu verk efni eft­
ir að ég tók við skóla stjórn á nýj an leik var
að und ir búa breyt ingu skól ans yfir í há skóla.
Í stað þess að skól inn væri Bænda skóli með
há skóla deild, þá var kom inn hreyf ing í þá átt
að gera skól ann að há skóla með bænda deild.
Nefnd var sett á lagg irn ar til að skoða þetta
mál í ráð herra tíð Guð mund ar Bjarna son ar,
1995­1999. Nið ur staða nefnd ar starfs voru ný
bú fræðslu lög sem sett voru árið 1999, en þá
gekk breyt ing in í garð. Land bún að ar há skól­
inn á Hvann eyri var því form lega stofn að­
ur 1999. Ekki gáfust mörg ár til að móta nýj­
an Land bún að ar há skóla því árið 2005 á kvað
Guðni Á gústs son að slá sam an Land bún að­
ar há skól an um, Garð yrkju skóla Ís lands og
Rann sókna stofn un land bún að ar ins. Til varð
Land bún að ar há skóli Ís lands, stofn að ur í árs­
byrj un 2005,“ seg ir Magn ús. Við stofn un nýja
skól ans lét Magn ús af störf um og nú ver andi
rekt or, Á gúst Sig urðs son tók við. Þá fékk
Í skólastjóratíð Magnúsar var lagður grunnur að byggingu þorps á Hvanneyri. Ljósm. Mats Wibe Lund.