Skessuhorn - 30.01.2013, Blaðsíða 23

23MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 2013
Þótt ekki séu mörg böll in í fé lags heim­
il inu Dala búð yfir árið, þá gegn ir hús­
ið veiga miklu hlut verki í sam fé lag inu
í Döl um, m.a. í tengsl um við Auð ar­
skóla sem er á næstu lóð. Í Dala búð er
mötu neyti skól ans og hús næð ið nýt ist
á gæt lega fyr ir nem end ur bæði í leik­
og grunn skóla deild. Pét ur Ósk ars son
frá Leið ólfs stöð um hef ur gegnt starfi
hús varð ar við Dala búð og Auð ar skóla
á þriðja ár. Blaða mað ur Skessu horns
var bú inn að mæla sér mót við Pét­
ur í spjall um miðja síð ustu viku og
hitti þá reynd ar fyrst fyr ir tvo smiði
sem voru að klæða og ein angra Dala­
búð að utan. Smið irn ir voru í morg­
un kaffi og talið barst m.a. að heilsu­
fari smiðs ins sem slas að ist í göng­
un um á Fells strönd í haust og á enn
langt í land með að ná sér eft ir kross­
banda slit í því ó happi. Pét ur bætt ist í
hóp inn í þann mund sem þetta bar á
góma og snéri þessu upp í það að ekki
væri ó lík legt að draug ur inn Sól heima­
móri hafi ver ið þarna á ferð, sem og í
fleiri ó höpp um sem orð ið hafa á svæð­
inu seinni árin, eink um þau sem hent
hafi Lax dæli. Pét ur seg ist sann færð ur
um til veru Sól heima móra, en reynd­
ar var það sjó mennska frá ver stöðv­
um á Snæ fells nesi í 33 ver tíð ir sem var
helsta um ræðu efn ið í sam tal inu við
Pét ur Ósk ars son hús vörð. Hann hef­
ur yfir marg hátt aðri starfs reynslu að
ráða, en kannski ekki þeirri sem best
nýt ist í starf hús varð ar ins.
Ekki á bryggj unni
í hálf an mán uð
Pét ur kom með móð ur sinni, Sig­
rúnu Jó hann es dótt ur, fimm ára gam­
all úr Skaga firði á Leið ólfs staði í Lax­
ár dal, þar sem hann ólst upp. „Þeg ar
ég var um tví tugt, vet ur inn 1970, fór
ég á ver tíð í Ó lafs vík. Það var byrj un in
á mín um langa sjó manns ferli. Þenn­
an fyrsta vet ur var ég á báti sem hét
Svan ur. Síð an var ég á Sæljón inu frá
Rifi í fjölda ver tíða. Mér fannst sjó­
mennsk an og ver tíð ar líf ið rosa lega
skemmtilegt.Við vor um alltaf á net­
um og þessi ver tíð ar ár voru gríð ar­
legt æv in týri fannst mér. Afla brögð­
in mik il, en það var nátt úr lega eng­
in hemja hvern ig far ið var með hrá­
efn ið. Það var eng in hugs un á bak við
þetta, bara veitt og veitt og fisk in um
aus ið upp. Það var róið á öll um tím­
um, líka um pásk ana og yfir hrygn ing­
ar tím ann. Þá var það þannig að lifr in
og svilin flæddu um borð in í að gerð­
inni, en menn vildu samt ekki við ur­
kenna að þetta væru hrygn ing ar svæð­
in. Síð ar var þetta stopp að af, veið ar
yfir páska og á hrygn ing ar tíma."
Pét ur seg ir að þetta hafi al veg mátt
breyt ast, þótt kvóta kerf ið væri ekki
til bóta á öll um svið um. „ Seinna eft­
ir árin á Sæljón inu var ég t.d. eina
rosa ver tíð í Ó lafs vík. Þá vor um við
með 14 tross ur í sjó, tólf net í hverri
trossu, sem var nátt úr lega alltof mik­
ið. Bát arn ir voru að koma með 20­
30 tonn að bryggju eft ir dag inn. Það
var á þess ari ver tíð sem ég komst ekki
upp á bryggju í hálf an mán uð. Það var
róið svo stíft. Það hafð ist eng an veg­
inn und an að vinna fisk inn þótt unn­
ið væri sól ar hring um sam an í vinnsl­
un um, sér stak lega í sölt un inni. Á þess­
ari ver tíð var fisk in um keyrt í haug á
tún við höfn ina í Ó lafs vík. Eitt hvað af
hon um nýtt ist í skreið en stór hluti fór
í gú anó."
Misst um öll net in í sjó inn
Pét ur var alltaf kokk ur þeg ar hann
var til sjós og seg ist hafa kunn að mjög
vel við sig í starfi mat sveins ins. „Þótt
ég hafi ekk ert lært í þetta starf gekk
mér mjög vel og var alltaf hrós að fyr ir
góð an mat. Ég var líka há seti á dekki
og við lönd uð um fisk in um sjálf ir. Ég
fékk kost inn send an um borð, þannig
að þess vegna þurfti ég ekki að fara
frá borði og ég gerði það ekki í þess­
ari hálfs mán að ar törn. Sem bet ur fer
viðr aði bet ur á þess ari ver tíð í Ó lafs vík
en þarna nokkru áður þeg ar ég var á
Sæljón inu frá Rifi og gerði afar slæmt
veð ur. Þá var ég einn fram í lúk ar á
heim sigl ing unni. Veðr ið var svo slæmt
að kassa aft an við stýr is hús ið, þar sem
öll net in og fær in voru, tók út í heilu
lagi. Á sól ó elda vél inni var ein hell an
sýnu stærst. Í lát un um hent ist hún upp
und ir loft og kom á hvolfi nið ur á elda­
vél ina. Þetta er al veg dagsatt eins og
Bjarni bróð ir myndi segja," seg ir Pét­
ur og hlær. Hann seg ir Fær ey inga hafa
ver ið marga um borð í bát un um á ver­
tíð un um í Ó lafs vík og Rifi. „Þeir voru
mjög þægi leg ir og góð ir. Komu gjarn­
an með skerpu kjöt með sér á haustin.
Geymdu það und ir dýn unni hjá sér og
voru svo að fá sér flís og flís. Þeir buðu
mér að smakka, en mér fannst skerpu­
kjöt ið af skap lega vont."
Eins og skrif stofu starf
Ver tíð ar ár in á Snæ fells nes inu vann
Pét ur gjarn an í landi að sumr inu
og fram an af við bú skap inn heima
á Leið ólfs stöð um. Árið 1979 flutti
hann til Stykk is hólms á samt þá ver­
andi konu sinni Erlu Þórð ar dótt ur frá
Godda stöð um og þrem ur börn um af
fimm sem þau áttu sam an. „Ég átti lít­
ið hús í Búð ar dal sem ég seldi og er
nú svona partí hús við Gilla staða rétt­
ina heima í Lax ár daln um," seg ir Pét­
ur og hlær. „Við byggð um okk ur hús í
Hólm in um og á þess um tíma var skel­
veið in að byrja. Ég hélt á fram á sjón­
um og var á hverri skel ver tíð frá byrj­
un al veg þang að til þeim var hætt árið
2003. Það var mik ill mun ur að vera á
skel inni eða bol fisk in um. Á skel inni
mátti bara veiða á kveð ið magn á dag
og þetta var al veg lúx us. Það var far­
ið á sjó um sjöleit ið á morgn ana og oft
kom ið að um há deg ið, aldrei seinna en
klukk an fjög ur á dag inn. Þetta var eig­
in lega eins og skrif stofu vinna. En svo
fór þetta út í of veiði. Bát arn ir stækk­
uðu og um borð voru sett ir tveir plóg­
ar til að auka af köstin við veið arn ar."
Á búkollu í
Arn kötlu daln um
Það var eins og Pét ur hefði alltaf lag á
því að kom ast í upp grip og hann reyndi
það á fram eft ir að skel veið ar voru fyr­
ir bí í Breiða firð in um. Þá átti að reyna
fyr ir sér í stór iðj unni á Grund ar tanga
og hann flutt ist til Akra ness. „Ég var
þar ekki lengi, ekki nema árið. Mér
lík aði eng an veg inn í ál ver inu, fannst
hit inn alltof mik ill og þessi vinna
átti eng an veg inn við mig. Ég komst
að sem steypu bíl stjóri hjá Loftorku í
Borg ar nesi og var þar í svo lít inn tíma.
Frétti svo af því að Ingi leif ur Jóns son
væri að byrja á góðu verki, Arn kötlu­
dals veg in um, sem nú heit ir um Þrösk­
ulda. Þar vann ég við að keyra búkollu
í tvö ár og nú ver andi kona mín, Ása
Mar ía Hauks dótt ir frá Drangs nesi,
fékk ráðs konu starf hjá vinnu flokkn­
um. Þetta var mjög góð vinna og tími
Pet er Lang þýsk ur list mál ari, sem
dval ið hef ur í Snæ fells bæ síð an í
maí á síð asta ári, opn aði 25. nóv­
em ber sl. sýn ingu á hluta verka
sinna í Átt haga stof unni í Ó lafs­
vík. Sýn ing unni lauk með veg­
legu hófi síð ast lið inn fimmtu­
dag og var það mjög vel sótt og
góð stemn ing. Sig urð ur Hösk­
ulds son spil aði á gít ar og söng
og Kirkjukór Ó lafs vík ur söng tvö
þýsk lög. Krist inn Jón as son bæj­
ar stóri hélt tölu á samt Sig fúsi Al­
mars syni og Bar böru Fleck in ger
sem kynnti list mál ar ann. Fram
kom í ræðu Krist ins að vera Pet­
ers Lang hér á landi hefði vak­
ið at hygli í Þýska landi og næsta
sum ar munu þrjár þýsk ar sjón­
varp stöðv ar koma á svæð ið til að
fjalla um veru list mál ar ans í Snæ­
fells bæ.
Pet er Lang sagði að það sem
heill aði hann mest á Ís landi hafi
ekki ver ið nátt úru feg urð lands ins
held ur fólk ið sjálft. Hann hefði
hvergi á ferð sinni um heim­
inn feng ið svona hlýj ar mót tök­
ur og fynd ist hann svo vel kom­
inn og ör ugg ur. Sýn ing Pet ers
hét Land krabbi og því var m.a.
boð ið upp á krabba súpu í veisl­
unni, en hana eld aði Theó dóra
Ein ars dótt ir. af
Vel var mætt í loka hóf Land krabba.
Sýn ing unni Land krabba
lok ið í Átt haga stofu
Bar bara Fleck in ger kynnti Pet er Lang í loka hóf inu.
Sól heima móri læt ur enn á sér kræla
-Eða svo seg ir að minnsta kosti Pét ur Ósk ars son hús vörð ur í Dala búð
við vega gerð ina hjá Ingi leifi," seg ir
Pét ur en þeg ar því verk efni var lok ið
fékk hann hús varð ar starf ið í Búð ar dal
og flutt ist aft ur á heima slóð ir.
Sem ur vel við Móra
Pét ur seg ist hafa gríð ar lega gam an
af þjóð leg um fróð leik og m.a. les ið
um Sól heima móra og fleiri drauga
og fylgj ur sem herj að hafa á Dala­
og Stranda menn um tíð ina. Þar seg­
ir að Sól heima móri hafi ver ið vak inn
upp vest ur und ir Rifi og eins og oft
um drauga gerð ist það í kjöl far ást ar­
mála, ung ur mað ur fékk ekki stúlku
sem hann vildi. Hann er kennd ur við
bæ inn Skrið nesenni Stranda meg­
in við Hrúta fjörð. Móri fylgdi fólk­
inu þeg ar það flutti skömmu síð ar í
Sól heima í Lax ár dal, en það gerð­
ist á átj ándu öld. Sagt er að hann
hafi síð an ver ið á flakki milli þess­
ara svæði, en lát ið lít ið á sér kræla
í seinni tíð. „Ég er samt sann færð­
ur um að Móri hef ur kom ið við sögu
í ýms um ó höpp um hér að und an­
förnu. Til að mynda sagð ist Bjarni
bróð ir minn hafa séð eitt hvað á veg­
in um þeg ar hann velti drátt ar vél­
inni um árið. En okk ur Móra hef­
ur samið vel. Hann hef ur aldrei gert
neitt á minn hlut; sjö, níu, þrett án,
og kannski er það fyr ir það að ég trúi
á til veru hans," seg ir Pét ur bros­
andi að end ingu. Hann gaf sér tíma
til þessa spjalls inn á milli þess sem
hann var að leið beina nem end um
Auð ar skóla til verka í fé lags heim­
il inu. Þenn an sama dag ætl aði líka
þorra blóts nefnd in að mæta og und­
ir búa blót ið sem hald ið var í Dala­
búð um liðna helgi.
þá
Pét ur var á sjó í 33 ver tíð ir, m.a. lengi á Sæljón inu frá Rifi sem hér sést í mið ið við
bryggju í Stykk is hólmi 1977 á samt Smára SH og Þórs nesi II SH.
Ljós mynd: Krist inn Bene dikts son.
Pét ur Ósk ars son hús vörð ur fyr ir utan Dala búð, sem nú er ver ið að ein angra og klæða að utan.
Það er margt sem hús vörð ur inn þarf
að gera, hér er hann að ganga frá
glugga tjöld un um.