Vísbending - 07.10.2013, Blaðsíða 3

V Í S B E N D I N G 3 8 T B L 2 0 1 3 3
aftur yfirþyrmandi. Verst er ástandið frá
október 2008 til október 2009. Núna er
þessi vísitala hins vegar komin í þrjá og er
svipuð og árin 2006-7. Meðal neikvæðustu
þáttanna eru lágt raungengi, lágt álverð og
svartsýni almennings.
Verðbólgan hefur hækkað m.v. 12
mánaða tímabil og er nú rúmlega 4%.
Framundan eru kjarasamningar þar sem
aðilar vinnumarkaðarins virðast vilja stefna
að þjóðarsátt en áhuginn virðist minni í
stjórnarráðinu. Óttinn við veikt bankakerfi
og óstöðugt stjórnarfar gerir það að verkum
að Ísland er ekki sá vettvangur tækifæra
fyrir erlenda fjárfesta sem það ætti að vera
við þessar aðstæður. Forsætisráðherra hefur
lýst vanþóknun á erlendum fjárfestingum
og telur að íslenskir peningar séu betri en
útlendir.
Í skýrslu Seðlabankans um fjármála-
stöðug leika segir: „Staða heimila heldur
áfram að batna. Lækkun á raungildi
heildar skulda, sem m.a. kemur fram í
sterkari eiginfjárstöðu og lægri greiðslu-
byrði, er sterk vísbending um að
árangur hafi náðst í fjárhagslegri endur-
skipulagningu heimila. Með áfram-
haldandi hækkun fasteignaverðs og frekari
endurskipulagningu skulda má gera ráð
fyrir að staða heimila haldi áfram að
batna hvað þessa þætti varðar. Þessu til
viðbótar hefur vinnumarkaðurinn sýnt
kröftugan bata á árinu 2013 sem er jákvætt
fyrir heimilin, en starfandi fólki hefur
fjölgað um 3.000 einstaklinga síðustu 12
mánuði, vinnutími lengst og atvinnuleysi
minnkað.“
Bankinn er ekki jafn bjartsýnn þegar
litið er á fyrirtækin: „Starfsumhverfi
íslenskra fyrirtækja hefur lítið batnað á
undanförnu ári. Enn ríkir töluvert mikil
óvissa á helstu útflutningsmörkuðum
Íslendinga, en efnahagsbati helstu
viðskiptalanda Íslands hefur verið
hægur. Meðalverð útflutningsafurða
í erlendum gjaldmiðlum hefur farið
lækkandi síðan í október 2012 eftir
nánast samfellda hækkun síðan snemma
árs 2010. Síðastliðna 12 mánuði hefur
útflutningsverð sjávarafurða lækkað um
6% auk þess sem heimsmarkaðsverð á áli
heldur áfram að lækka. Búist er við því
að verð sjávarafurða haldi áfram að lækka
á næstu árum en að viðsnúningur verði í
þróun álverðs.“
Á gulu
Á mynd 3 er sett fram greining á fjórum
mikilvægum þáttum í efnahagslífinu.
Rautt ljós merkir að brýnna aðgerða sé
þörf, gult ljós að ástandið sé óviðunandi en
grænt ljós sýnir að ástandið virðist jákvætt.
Þar sést að verðbólga er yfir markmiðum
en þó er hún ekki komin úr böndum.
Atvinnuástand er skárra en verið hefur. Það
er svipað og í mörgum nágrannalöndum.
Hvort tveggja er sett á gult ljós. Hagvöxtur
virðist nánast hafa stöðvast og er mun
hægari en í ýmsum öðrum löndum sem
fóru illa út úr hruninu. Hagvöxtur var
í síðasta mati á grænu ljósi en hefur nú
færst á gult. Ríkisfjármálin eru enn mjög
erfið. Enn er halli á ríkisreikningi árið
2013. Jafnframt er fyrirsjáanlegt að ríkið
muni þurfa að bæta miklu við eiginfé
Íbúðalánasjóðs. Jákvæðu fréttirnar eru
þær að lagt er upp með hallalaus fjárlög
og alger nauðsyn að ekki verði hvikað frá
því markmiði. Ríkisfjármálin hafa því færst
yfir á gult ljós af rauðu.
Væntingavísitalan hefur verið tiltölu-
lega lág undanfarna mánuði eftir
„væntingaskot“ fyrstu mánuðina eftir
að stjórnin tók við, en þá fór hún i 100.
Hagvísarnir sem hér eru skoðaðir benda til
þess að efnahagsaðstæður hér á landi hafi
Mynd 2: Hagvísar sem lýsa
hættuástandi 2002-13
Skalinn fer frá 0 í +19. Heimild: Seðlabanki Íslands, útreikningar Vísbendingar
Mynd 4: Skuldatryggingaálag ríkissjóðs
2008-2013
Heimild: Keldan.is
Mynd 3: Staða á lykilþáttum
framhald á bls. 4