Bæjarins besta - 07.04.2011, Side 16

16 FIMMTUDAGUR 7. APRÍL 2011
Dýragarður eða þjóðgarður
Stakkur skrifar >
Stakkur hefur ritað
vikulega pistla í Bæjarins
besta í mörg ár. Skoðanir
hans á mönnum og mál-
efnum hafa oft verið um-
deildar og vakið umræður.
Þær þurfa alls ekki að
fara saman við skoðanir
útgefenda blaðsins. Þrátt
fyrir það bera ábyrgðar-
menn blaðsins ábyrgð á
skrifum Stakks á meðan
hann notar dulnefni sitt.
Komin er fram tillaga um að gera Barðastrandarsýslur að þjóðgarði.
Er það einkar athyglisverð nálgun á byggðavanda sem tengist sunn-
anverðum Vestfjörðum. Umtalsverð fækkun íbúa hefur orðið í
fjórðungnum, en hér fækkaði um 225 íbúa. Er það hlutfallslega
mesta fækkun í einstökum landshluta árið 2010 eða 3,1%. Til sam-
anburðar fækkaði um 153 íbúa á Austfjörðum og 77 á Suðurlandi.
Frá árinu 2006 hefur íbúum í fámennari byggðakjörnum og strjálbýli
fækkað um 1,1% á hverju ári. Hinn 1. janúar 2006 bjuggu aðeins
7,2% landsmanna í strjálbýli og byggðarlögum með færri en 200
íbúa. Hlutfallið var orðið 6,4% í byrjun þessa árs og hefur minnkað
talsvert. Í strjálbýli Íslands búa nú 16.475 menn sem svarar til 5,2%
heildar íbúafjölda Íslands. Fámennustu byggðakjarnar, með innan
við 200 íbúa, eru alls 32. Þar býr eingöngu 1,2% íbúa landsins. Upp-
lýsingar þessar er að finna í Hagtíðindum í síðustu viku. Fréttir af
íbúaþróun eru slæmar fyrir okkur Vestfirðinga.
Hinu má velta fyrir sér hvort skynsamlegt sé að mæta íbúafækkun
með því að gera þau byggðasvæði, sem fæstir kjósa til búsetu, að
þjóðgörðum. Það kann að hafa þau áhrif á marga að þar með sé verið
kveða upp dóm um framtíð búsetu. Hornstrandir voru gerðar að
friðlandi árið 1975, rúmum tveimur áratugum eftir að byggð lagð-
ist þar af. Enn hefur ekki verið stofnaður þar þjóðgarður, en þar
gilda strangari reglur en í friðlöndum. Hver verður framtíð þjóð-
garðs á Íslandi þegar fólk velur sér búsetu? Það er ekki gott að
segja, en óneitanlega líta menn til fyrsta þjóðgarðsins á Íslandi,
Þingvallaþjóðgarðs, þar sem örfáir búa nema lögheimilisfesti sé
þar með öllu aflögð. Sumarhúsin eru hins vegar mörg og eru eftir-
sótt af mörgum.
Þegar svo er komið að 76% þjóðarinnar býr í níu sveitarfélögum
sem öll eru með fleiri en 5.000 íbúa og rúmlega 63% þjóðarinnar
býr á höfuðborgarsvæðinu, í byggð sem er samfelld frá Hafnarfirði
til Mosfellsbæjar vaknar spurning um skilning þessa góða fólks á
stöðu og vanda okkar hinna sem erum orðin frekar fá. Á höfuðborg-
arsvæðinu búa víst 201.294 og alls 241.502 í sveitarfélögum með
meira en 5.000 íbúum. Ef til vill er það góð hugmynd að gera
þjóðgarða um okkur og þegar við yfirgefum loks svæðið verður
það að eins konar dýragarði fyrir refi, fugla og fiska hinum til
ánægju. Þangað til getum við lofað hinum að skoða okkur sem
enn viljum búa á Vestfjörðum. Á meðan þarf ekki annan dýragarð.
Vefleikhús á Ísafirði
Nýstárlegt leikverk verður frum-
sýnt á Ísafirði 15. apríl næstkom-
andi. Samtímis verður verkið
reyndar frumsýnt á þremur öðr-
um stöðum á landinu, sýnt í
beinni útsendingu í Bíó Paradís í
Reykjavík og streymt beint á net-
inu. Það er netleikhúsið Herbergi
408 sem stendur að baki verkefn-
inu, sem ber heitið Jöklar.
Framþróað
útvarpsleikhús
Steinunn Knútsdóttir leikstjóri
er annar stofnenda Herbergis
408, en leikhúsið er hugarfóstur
hennar og Hrafnhildar Hagalín
leikskálds. „Leikhúsið var stofn-
að árið 2008. Við Hrafnhildur
hittumst þá á leiklistarhátíð í
Madríd. Hugmyndin spratt í
rauninni upp úr því þegar við
vorum að ræða framtíð útvarps-
leikhúss eins og við þekkjum það,
hvaða möguleikar væru í því
fólgnir,“ útskýrir Steinunn, sem
er leikstjóri Jökla. Herbergi 408
var því stofnað með það fyrir
augum að þróa útvarpsleikhús-
formið áfram.
Frumraun leikhússins var sam-
nefnt verk, Herbergi 408, sem
frumsýnt var haustið 2009. „Það
var gagnvirkt hljóðverk, svolítið
í ætt við útvarpsleikhús. Verkið
er á netinu og það er hægt að hlusta
á það þar,“ bendir Steinunn á.
„Það er verk sem áhorfandinn
ferðast í gegnum, hann stýrir því
sjálfur hvaða leið hann fer, hvort
hann byrji á endanum, fylgi einni
persónu eða fylgi línulegri sögu
verksins,“ útskýrir Steinunn.
Verkið er að finna á síðunni
www.herbergi408.is, en þar segir
frá hjónunum Önnu og Einari og
dóttur þeirra, Sonju, sem lenda í
hringiðu óvæntra atburða eftir
að fjölskylduvinur lætur lífið og
ýmis leyndarmál koma upp á
yfirborðið. Hlustandinn getur
valið um að kynna sér heimasíður
hverrar persónu fyrir sig, valið
sér senu að hlusta á af korti yfir
verkið eða hlaðið niður útgáfu
leikstjórans til að hlusta á í heild
sinni. Þar er líka að finna mynd-
band frá opnunargjörningi leik-
hússins sem var lokahnykkur
verksins, en það var sýning í
beinni myndútsendingu á milli
Helsinki og Reykjavíkur þar sem
persónur verkisins eru yfirheyrð-
ar yfir hafið af finnskum rann-
sóknarlögreglumanni með áhorf-
endur á báðum stöðum.
Getulausar persónur
Verkið Jöklar gerist á fimm
stöðum samtímis. Ein persóna er
staðsett á Ísafirði, önnur á Akur-
eyri, sú þriðja á Seyðisfirði og sú
fjórða í Reykjavík. Fimmta per-
sónan blandast í leikinn þegar á
líður, en hún er staðsett utan land-
steinanna.
„Jöklar er frekar eðlilegt fram-
hald af okkar vinnu með Herbergi
408. Við erum þarna að segja
sögu í gegnum internetið en nú
leggjum við meiri áherslu á bein-
ar útsendingar og möguleika
netsins að tengja fjarlæga staði,“
útskýrir Steinunn. „Sagan gerist
í samskiptum fólks á netinu. Hún
fjallar um fjóra einstaklinga sem
allir eiga við ákveðið getuleysi
að stríða, hver á sinn hátt. Þessar
persónur lifa sínu lífi mikið á
veraldarvefnum og þangað sækja
þær afþreyingu, upplýsingu og
félagsskap. Ein þessara persóna
býður svo upp á ákveðna meðferð
á netinu, svona skype-meðferð,“
segir Steinunn frá.
Sú meðferð verður afdrifarík
fyrir persónurnar. „Á sama tíma
og þessar persónur eru að díla
við þann krankleika sinn sem
þetta getuleysi þeirra er, hafa þau
líka öll skapað sér ákveðið „alter
ego“ á vefnum. Þau lifa öll í ákveð-
inni lygi. Persónurnar kynnast í
þessari meðferð og byrja þannig
að hafa samskipti sín á milli.
Sögunni vindur svo þannig fram
að þau uppgötva lygi einnar
persónunnar, meðferðarfulltrú-
ans, og krefja hann um skýringar.
Þá blandast inn í söguna persóna
frá útlöndum sem loks afhjúpar
lygar allra persónanna, svo þær
leggjast í duftið og þurfa einhvern
veginn að standa skil á syndum
sínum,“ segir Steinunn.
Með klukkuna á lofti
Verkið Jöklar samanstendur af
fjórum leiksýningum í fullri
lengd. „Áhorfendur á Ísafirði eru
í sama rými og persónan sem
heitir Halldór. Hann hefur svo
samskipti við aðrar persónur leik-
verksins í gegnum netið. Áhorf-
andinn á Ísafirði veit hins vegar
aldrei meira um þær persónur á
hverjum tíma en Halldór sjálfur,
áhorfandinn er háður upplifunum
hans. Sögurnar eru hins vegar
nátengdar og segja auðvitað allar
sama hlutinn, en það er blæbrigða-
munur á milli staða,“ útskýrir
Steinunn.
Það gefur auga leið að upp-
setning á verki á borð við Jökla
kallar á gríðarmikið skipulag.
„Fólki gefst líka kostur á því að
horfa á sýninguna á netinu, og þá
fylgist það með öllum fjórum
stöðum í einu. Sýningunum fjór-
um er streymt á netið, í einn og
sama glugga, í beinni útsend-
ingu,“ útskýrir Steinunn, sem
segir það vissulega hafa útheimt
töluverða krafta að samstilla sýn-
ingarnar.
„Við höfum unnið mjög mikið
og lengi að þessu. Í fyrsta lagi er
það mikið atriði að handritið
gangi þannig saman að það sé
hægt að horfa á allar sýningar í
einu og það er skrifað þannig.
Öll verkin eru samstillt, þannig
að það er aldrei keppt um athygli
áhorfandans á netinu. Á meðan
tvær persónur tala saman á netinu
eru hinar tvær kannski að skrifa
texta eða hlusta á tónlist,“ út-
skýrir Steinunn.
Þegar blaðamaður Bæjarins
besta náði tali af henni stóðu
æfingar yfir í Reykjavík. „Núna
smáar
Til sölu eru 15" Teratrac Rad-
ial A/W sumardekk. Mjög lítið
notuð. Fjögur stk. á kr. 24
þús. Uppl. í síma 893 1065.
Til sölu er Opel Astra árg. 99,
ekinn 133 þús. km. Er í mjög
góðu standi. Tilboð óskast.
Uppl. í síma 863 3820.
Dash-flugvél frá Flugfé-
lagi Íslands hæfði svan á
flugi við flugtak frá Ísafjarð-
arflugvelli á sunnudag með
þeim afleiðingum að svan-
urinn féll særður til jarðar.
Var hann dauður er starfs-
menn Ísafjarðarflugvallar
komu að honum.
Flugvélin skemmdist ekki
og hélt áfram ferð sinni til
Reykjavíkur enda var um
afar nett högg að ræða. Að
sögn starfsmanns Flugfélags
Íslands á Ísafirði er það sem
betur fer afar sjaldan að svo
stórir fuglar rekist á flugvél-
ar.
Svanur varð
fyrir flugvél
Afar sjaldgæft er
að stórir fuglar verði
fyrir flugvélum.