Hagskýrslur um dómsmál - 01.01.1983, Síða 12

10
íyxii reglulegu dómþingi og aukadómþingi (f Reykjavíl< bæjarþingi)/'oru 81*^0 afgreidd á skemmri
tfma en mánuði (þ.e. frá þingsetningu til málalykta), 9% á 1-3 mánuðum, en afgangurinn drðst
allt ugp yfir 5 ár. Afgreiðsla rúmlega 800 mála tók lengri tfma en 1 ár. Mál fyrir sjo- og versl-
unardomi og landamerkjamál voru til jafnaðar mun ler.gur á leiðinni. — Málskostnaður er lagður
á stefnda í yfir 80% allra tilvika, þegar um mál fyrir reglulegu dómþingi og aukadómþingi (f
Reykjavik bæjarþingi) er að ræða, en f tæplega 70% af sjó- og verslunardómsmálum o. fl. f öðrum
tilvikum er málskostnaður oftast felldur niður, en stundum þo lagður á stefnanda sjálfan.Samkvæmt
skýrslunum hefur dómsmálaráðuneyti veitt gjafsókn f örfáum málum fyrir reglulegu dómþingi og
aukadómþingi (í Reykjavfk bæiarþingi), og sama á við um mál fyrir sjó- og verslunardómi o. fl.
Gagnaöflun a sfðara stigi máls kemur líka aðeins fyrir f sárafáum tilfellum. Flutningur mála fyrir
reglulegu dómþmgi og aukadómþingi (f Reykjavfk bæjarþingi) var munnlegur í 7% tilvika.en annars
skriflegurj og þá oftast vegna þess að stefndi sótti ekki þing. Fyrir sjó- og verslunardómiog ílanda-
merkjamálum voru 30% mala flutt munnlega_, en 70% skriflega, þar af 68% vegna þess að stefndi
sótti ekki þing, 3, 5% mála fyrir reglulegu dðmþingi og aukadómþingi (f Reykjavík bæjarþingi)voru
annaðhvort þannig vaxin, að ekki var gerð krafa um, að stefndi væri dæmdur til að greiða einhverja
tiltekna fjárhæð, eða fjárhæð dómkröfu var ótilgreind. 3, 2% mála var með dómKröfuindir 5þús-
und gkr., 21, 9% með dómkröfu yfir jí til 24 þúsund, en 74, 9% þar fyrir ofan, þar af 6, 0% með
halfa milljón gkr. eða meira. Af málum fyrir sjó- og verslunardómi o. fl. voru tæp 6%áidómkröfu
eða hún ótilgreind, en að öðru leyti voru þau mál með hlutfallslega hærri dómkröfu en þau fyrr
töldu. T. d. voru 60% sjó- og verslunardómsmála með kröfu upp á 100 þúsund gkr. eða meira, en
aðeins 33% hinna fyrr töldu mála. Árin 1975-77 voru á öllu landinu gerðar dómkröfur fyrirreglulegu
dómþingi og aukadómþingi (f Reykjavík bæjarþingi) að upphæð samtals 3894, 7 milljónir gkr.eða að
meðaltali 188 þús. gkr. a hvert mal, ^sem gerð var dómkrafa f. f Reykjavfk einni nemur heildar-
upphæðin 2886 millj. gkr, eða 175 þús. gkr. á mál. Fyrir sjó- og verslunardómi nemur þettaácllu
landinu 516 millj. gkr. eða 700 þús. gkr. á mál, enj Reykjavík eir.ni alls 420 millj. gkr. eða 855
þús. á mál. Mál þannig vaxin,__ að krafa er tilgreind f erlendum gjaldeyri, eru innifalin f töflu 13,
og er kröfuupphæð umreiknuð f fslenskar krónur samkvæmt meðalgengi þess árs, er málið er afgreitt.
_ f töflu 14^greinir barnsfaðernismál. Þau eru einkaréttarlegs eðlis og þvf höfð með einkamálum
í dómsmálask/rslum. Engu að sfður eru þau rekin að hætti opinberra mal ogkoma fReykjavfk fyrir
sakadóm, en ekki borgardómara. Fjöldi barnsfaðernismála er svipaður öll þrjú árin, 1975-77, en
þeim hefur farið fækkandi, voru 95 árin 1969-71 og 83 árin 1972/74 en eru 49 1975-77.AÍ49 mál-
um takast sættir f 15 málum, en 14^eru hafin án doms. 3 sýknudómar eru kveðnir upp og faðemi
daant f 9 tilvikum. f 9 málum eru úrslitin látin velta á fyllingareiði. (f einu máli í Reykjavík voru
varnaraðilar tveir, og var annar sýknaður, en hinum dæmt faðerni). Þriðjungur málanna er af-
greiddur áskemmritfma en 6 mánuðum. Þá er og upplýst um málskostnað og rannsókn á blóðflokk-
um. — 6 mál til vefengingar á faðerni voru afgreidd á tfmabilinu, 5 þeirra t Reykjavík. Þau eru
ekki talin með f töflunni um barnsfaðernismál, en nánari grein er gerð fyrir þeim og afdrifum þária
neðanmáls við töflu 14% — Svökölluð "vl-mál" vegna faðemis barna, sem kennd eru varnarliðs-
mönnum, eru f dómsmálaskýrslum meðtalin f bamsfaðernismáium, enda þótt þau séumkkuð sérsta®
að efni og meðferð.
f töflu 15 greinir fógetamál og ýmis sérstök mál, sem rfsa við uppboðs- eða/kiptameðferð o.
fl. Um 3/4 allra málanna f töflu 15 voru f Reykjavik. Um helmingur þeirra var úrskurðaður að kíifu
sóknaraðila, en flest hinna voru hafin.
Yfirliti um starfsemi sáttanefnda,^ semvar f töflu 16 f dómsmálaskýrslum 1966-74, er sleppt f
þessu hefti, enda er þáttur þeirra f dómsmálakerfinu orðinn þýðingarlítill og hefur farið stöðugt
minnkandi. Árin 1972-74 kom þannig ekkert mál fyrir sáttanefnd f 18 af 26 lögsagnarumdæmum/g
f öllum umdæmum utan Reykjavíkur voru málin aðeins 24 þessi þrjú ár.
__ Tafla 16 geymir nú þaa- ugplýsingar um þinglýsingar veðbréfa.afsala og annarra skjala, svo og
aflýsingar, sem embættinlétuité.ennokkuðvantará.aðfull skilhafi veriðgerð um þessi efni. Vfsast
til athugasemda neðanmáls viðtöfluna um þa^hvaða upplýsingar komu fra hverju embætti um sig
fyrirhvert ár. Beraðnota tölurjressar með mikilli varúð.Samkvæmt hennihafa 1975-77 verið þing-
lyst rúmlega 130 þúsund veðbref að upphæð 202,2 milljarðar gkr. ,rúm 18 þúsund afsöl að upphæð 56,1
milljarðar gkr. og 70 þúsund önnur skjöl.Afiýst veðbréf voru rúmlega 60 þúsund að tölu.
Tafia 17 fjallar um ýmsar réttargerðir, sem koma ekki fram f öðrum töfium.Tafiansýnir fjölda
réttargeiða eftir tegund og eftir umdæmum. Á þrem ámm hafa verið haldin tæpjega400 uppboð í
landinu, 3/4 þeirra utan Reykjavíkur. Þeim fjölgaði nokkuð á tfmabilinu, en þó voru þau um 20%
færri en á árunum 1972-74. Nær öll uppboðin, eða rúmlega 91%, voru nauðungaruppboð. Fógeta-
gerðir voru um 56_þúsund talsins, þar af tæplega 3/4 f Reykiavík. Lögtök voru þar langstasrsti
ílokkurinn, einkum a opinberum gjöldum, alls um 45 þúsund og voru 3/5 þeirra aerð með arangri,
hin ánárangurs. Fjöldi lögtaka hélst nasr óbreyttur árin 1975 og 1976, en þeim fækkaðinokkuðl977.
Fjámámum fjölgaði hins vegar talsvert á tfmabilinu^ en þau voru næststasrsti flokkur fógetagerða,
og voru að langmestu leyti samkvæmt dómi. Fram fóru tasplega 4 þúsund skipti, aðallega á dánar-
buum, en um 300 vegna__gjaldþrota. Notarialgerðir voru rumlega 210 þúsund, en 99%þeirra voru
víxilafsagnir. Um 70% vixilafsagnanna átr.u serstað f Reykjavík.
Ýmissa annarra réttargeiða er getið í töfiu 17, og er ástæða til að rasða sérstaklega um tölu
hjónavfgslna og tölu leyfa til skilnaðar að borði og sæng. Hjónavígslw/eru þar taldar vera 755, en
leyfi jtil skilnaðar að borði og sæng 996. Sambærifegar tölur f þeirri skýrslugerð Hagstofu.sem tengd
er þjóðskrá og fjallar um breytingar mannfjöldans eru þessi ár 692 og 960, eða heldur lægri(hjóna-
vígslur 8,4%fterri og skilnaðir að borði og sasng 3, 6% færri). Kemur þessi mismunur vel neim við
það, að f áðumefndri skýrslugerð Hagstofu eru ekki taldarmeðhjónavfgslur eða skilnaðir aðborði og
sæng, ef bæði hjónin eru erlend. — Vakin skal athygli ji, að tölur tilkynninga til sakaskrár f töflu
17 fyrir embætti utan Reykjavíkur, voru reiknaðar ner á Hagstofu við urvinnslu úr seðlum til saka-
skrár, sjá upphaf 3. kafla hér að framan.