Aldan - 20.10.2015, Page 10

20. Október 2015ALDAN10
Er hafísvetur í nánd?
Ísjaka rak inn á Önundarfjörð 8.
október sl. Síðan þá hefur ísjakann
rekið inn Önundarfjörð og er nú
innan við Flateyri. Hann stendur
tvo til þrjá metra upp úr sjónum en
9/10 hlutar hans gætu verið undir
yfirborði sjávar vegna þess hve lítill
munur er á eðlisþyngd íss og sjávar.
Samkvæmt upplýsingum frá Veð-
urstofunni er hafís á Íslandsmiðum
algengastur á hafsvæðinu norðvestur
af landinu. Hafís við Íslandsstrendur
er að mestu leyti kominn úr vestan-
verðu Grænlandssundi. Magn hafíss
á Íslandsmiðum fer eftir ísmagni í
Grænlandssundi, ástandi sjávar í Ís-
landshafi, hita, seltu og lagskiptingu
efst í sjónum en einnig eftir almennri
lofthringrás í Íslandshafi, þrýstifari,
lægðagangi og hæðum yfir Græn-
landi og Atlantshafi.
Vorið 1965 var landfastur hafís fyrir
Norðurlandi allt austur til Vopnafjarðar
en árið 1979 var síðast landfastur hafís
hér. Engin von er til þess að Norður-
-Íshafið verða íslaust innan fárra ára.
Það er seigt í hafísnum og kuldinn og
vetrarmyrkrið gerir það að verkum að
ísmyndunin er ævinlega gríðarleg á
hafsvæðum norðurhjarans. Ferskleiki
sjávar, þ. e. lítil selta, í Norður-Íshaf-
inu á þarna líka mikinn hlut á máli
í ísmynduninni. Undanfarin ár hafa
ísfyrningar að loknu sumri verið minni
en áður var en ekkert í veðurfarinu
fylgir beinum línum og sveiflur eru
mjög ráðandi. Á einum eða öðrum
tímapunkti með hægfara sumarhlýnun
getur jafnvægi ísmyndunar og bráðn-
unar hins vegar raskast með þeirri af-
leiðingu að meðalástand íssins á norð-
urslóð verði annað og minna en þekkist
í dag. Þeir sem síst fagna landsins forna
fjanda eru væntanlega sjómenn, ekki
síst þeir sem sækja á grunnslóð.
Myndarlegur hafísjaki á Önundarfirði. bærinn Hvilft skammt innan Flateyrar í baksýn.
Fiskidagurinn mikli á Dalvík 2015:
Halldór Gunnarsson
vélstjóri heiðraður
Fiskidagurinn mikli fór fram á
Dalvík um aðra helgi ágústmánaðar
eins og mörg undanfarin ár. Á föstu-
dagskvöldinu er gestum og gangandi
boðið í fiskisúpu og þar keppast
íbúar við að toppa hvern annan.
Frá upphafi hefur fiskidagurinn
mikli heiðrað einstaklinga, starf-
semi eða fyrirtæki sem hafa skipt
sérstöku máli varðandi sjávarútveg
á Dalvík, og jafnvel víðar. Í ár heiðr-
aði Fiskidagurinn mikli Halldór
Gunnarsson vélstjóra á Björgúlfi
EA-312 frá Dalvík, sjómann sem
hefur munað verulega um fyrir
samfélagið á Dalvík, fyrir þá félaga
sína sem hafa verið með honum
til sjós, fyrir rekstur skipsins sem
hann hefur lengi helgað þekkingu
sína og krafta, og ekki síst fyrir þá
sem þurftu að taka á með honum við
einstaklega erfiðar aðstæður.
Halldór Gunnarsson hefur verið
farsæll sjómaður og vélstjóri, lengst
af á togaranum Björgúlfi. Hann hóf
ungur störf til sjós og menntaði sig
sem vélstjóri. Hann hefur reynst sam-
viskusamur og traustur sjómaður og
vélstjóri. Það er ekki á nokkurn hallað
þó fullyrt sé að Halldór, sem vélstjóri
Björgúlfs, eigi stóran þátt í því hve
farsæll rekstur þessa aldna skips hefur
verið á síðari árum. Ungur lenti Hall-
dór í sjóslysi þegar flutningaskipið
Suðurlandið fórst um jólin 1986.
Suðurlandið var statt um það bil miðja
vegu milli Íslands og Noregs, eða
tæpar 300 sjómílur austnorðaustur
af Langanesi þessa nótt, en laust
fyrir miðnætti þótti áhöfninni skipið
verða fyrir miklu höggi, það hallaði
mjög og sjór tók að flæða inn í það.
Sökk skipið svo hratt að skipverjum
vannst ekki tími til þess að klæða sig
í hlífðarföt, en þeir höfðu allir verið
spariklæddir í tilefni jólahátíðar um
borð. Halldór komst af ásamt fjórum
öðrum félögum sínum og líklegt er
að þessi mikla reynsla eigi þátt í því
hve traustur, útsjónasamur og farsæll
sjómaður hann hefur verið æ síðan.
Af þessu tilefni fékk Halldór afhent
heiðursskjal og einnig verðlaunagrip
sem hannaður er og smíðaður af Jó-
hannesi Hafsteinssyni, ættaður frá
Miðkoti á Dalvík. Þetta var gert að
viðstöddum þúsundum gesta Fiski-
dagsins mikla á Dalvík. Halldór er
sannarlega vel að þessum heiðri
kominn.
Halldór Gunnarsson með viðurkenninguna. Hjá honum stendur Guðný
ólafsdóttir kennari sem afhenti viðurkenninguna fyrir hönd þeirra sem
standa að þessum merka degi, Fiskideginum mikla.
Ráðið í ástand
lífríkis með því
að skoða eyrun
á þorski
Við rannsóknir á fiskum geta vísinda-
menn nýtt sér kvarnir til að aldurs-
og tegundagreina hann. Í öllum
beinfiskum eru steinar úr kalkefna-
samböndum í innra eyra þeirra sem
kallast kvarnir. Þær gegna margvís-
legu hlutverki, þ. á. m. er heyrnar- og
jafnvægisskyn fisksins í sjónum, en
hægt er að ráða ýmislegt fleira með
því að skoða þær. Fyrir nokkru voru
fjarlægðar kvarnir smáþorsks á rann-
sóknastofu Matís, m.a. til að athuga
ástand lífríkisins í hafinu umhverfis
Ísland.
Þessi „eyrnaskoðun“ var hluti af
AMSUM-vöktunarverkefninu, sem
Matís hefur tekið þátt í síðan 1989, en
markmið þess er að vakta breytingar
sem kunna að verða á styrk snefil-
efna í lífríki sjávar umhverfis Ísland
á ákveðnu tímabili og á milli ólíkra
haf- og strandsvæða. Hlutverk Matís í
verkefninu er umsjón með mælingum
á ýmsum ólífrænum snefilefnum og
klórlífrænum efnum í sandkola, þorski
og kræklingi sem safnað er umhverfis
landið.
Matís sér einnig um að koma
gögnum í gagnabanka Alþjóðahaf-
rannsóknaráðsins (ICES).
Hlutverk þorskins í lífkeðjunni er oft
æði merkilegt.