Feykir - 11.09.1996, Blaðsíða 4

4FEYKIR 29/1996
„Ég hef alltaf haft gaman
af því að versla"
Spjallað við Sigurpál Árnason í Lundi,
sem af mörgum er talinn frumbygginn í Varmahlíð
Það er komið vor í Varmahlíö og árið er 1942. Enn geysar
stríó úti í heimi en þaó er bara friósældin og kyrrðin í
Varmahlíó, og þaö er meira aö segja bara búið aó byggja
eitt hús í hlíóinni austan undir Reykjarhólnum. Kominn er
fyrsti hlutinn af Varmahlíðarhúsinu. Þaö er fátt á þessum
tíma sem bendir til þess aö í Varmahlíð eigi eftir aó mynd-
ast þorp á næstu áratugum. Bílaumferðin sem fór um
þjóöbrautina þá var ekki nema lítió brot af því sem hún er
í dag, enda bílaeign landsmanna lítil. Þaó var aö vísu búiö
aö virkja heita vatnið sem rann upp úr jöröinni efst í pláss-
inu og gera þvottalaug, og þangaó kom fólkið úr sveitinni
meö fatnaðinn til þvotta. En þetta vor stendur til aö fara aö
nýta vatnió til annarra hluta en þvotta og upphitunar eina
hússins í Varmahlíó. Ungur maóur, fæddur og uppalinn í
Hegranesinu og nýútskrifaóur úr garóyrkjuskóla ríksins aó
Reykjum í Ölfusi, hefur fengió leyfi til aó reisa fyrsta
gróöurhúsió í Varmahlíð. Húsió reisir hann vitaskuld
skammt frá lauginni, til aó ekki þurfí aó leiða vatniö í
leiðslum langar leióir.
Þessi ungi maður var Sigur-
páll Amason sem gjaman hefur
verið kenndur við Lund í
Varmahlíð. Margir vilja meina
að Sigurpáll sé frumbygginn í
Varmahlíð, og hann er altént sé
sem reisti fyrsta gróðurhúsið í
héraðinu. „Við emm að minnsta
kosti þau einu sem emm eftir af
því fólki sem kom hingað fyrsL
Hinir em fluttir í burtu eða famir
ofan í jörðina“, segir Hildur
Kristjánsdóttir kona Sigurpáls í
Lundi. Þau kynntust í Hvera-
gerði meðan Sigurpáll var í garð-
yrkjuskólanum og fóm saman í
Varmahlíð til að byggja þar
gróðrarstöð. Hildur er ffá Skaft-
árdal á Síðu. Og búskapurinn
byrjaði þetta fyrsta sumar í tjaldi
í Varmahlíð og einnig höfðu þau
herbergi niður í Húsey, sem þau
sváfu í flestar nætur, en vinnu-
dagurinn var langur. Þetta þætti í
dag undarleg byrjun á hjúskap,
að búa að megninu til í tjaldi
fyrstu mánuðina á framtíðardval-
arstaðnum, eins og þau Sigurpáll
og Hildur gerðu.
Forvitnilegt að kynnast
einhverju nýju
Þar sem blaðamaður Feykis
er sestur inn í stofu hjá þeim
heióurshjónum að Fumlundi 6 í
Varmahlíó berst talið fyrst að
uppmna Sigurpáls en hann er
fæddur og uppalinn að Ketu í
Hegranesi. Auk hefóbundinna
bústarfa og tveggja ára vem í
Hólaskóla stundar hann akstur
sem ungur maður í Nesinu, þar á
meðal mjólkurkeyrslu. Það lá
því beint við þegar hann fór suð-
ur nýorðinn tvítugur, að fara í
meiraprófið. Sigurpáll segir að
það hafi ýmislegt komið til
greina hjá sér, en það orðið ofan
á að hann færi til náms í garð-
yrkju. „Það voru líka nokkrir fé-
lagar mínir að fara að Reykjum
og mér fannst forvitnilegt að
komast eitthvað í burtu og kynn-
ast einhverju nýju“, segir Sigur-
páll. Að loknu tveggja ára námi
að Reykjum, vann hann í eitt ár
við garðyrkju syðra, á Reykja-
koti í nágrenni skólans og í
Reykjahlíð í MosfellssveiL
„Já, þá datt mér í hug að
byggja mér sjálfur gróðurhús og
fara að vinna sjálfstætt. Það hlyti
aö vera miklu skemmtilegra en
vinna alltaf hjá öörum. Þama
byrjaði maður með tvær hendur
tómar, byrjaði á því að slá víxil
fyrir efninu í húsið, og vinnan
var mikil. Eg vann líka heilmikið
með gróðurhúsaræktinni fyrstu
árin“, sagði Sigurpáll. ,Já hann
fór meira að segja fótgangandi út
í Glaumbæ meðan verið var að
byggja húsið þar“, skýtur Hildur
inn í. ,Já þetta var nú aðallega að
vetrinum sem ég vann út í frá.
Fyrsta veturinn í Varmahlíð
bjuggum við í Varmahlíðarhús-
inu og þá var verið að byggja
prestbústaðinn í Glaumbæ. Eg
þekkti smiðinn ágætlega sem
byggði það, Ólaf Eiríksson.
Ólafur var Hornfirðingur frá
Hvalnesi í Lóni og byggði sér
nýbýlið Hegrabjarg eftir að hann
settist að hérna í Skagafirði.
Hann byggði mörg hús héma í
héraðinu sem reyndust vel. Sum-
arið eftir byggðum við okkur
síðan íbúðarhús, sem reyndar
stendur enn efst í þorpinu, Norð-
urbrún 5 í dag, en var fyrst kall-
Varmahlíð í dag séð frá norðri. Efst og ber við Mælifellshnjúk félagsheimilið Miðgarður
sem Sigurpáll í Lundi beitti sér mjög fyrir að byggt yrði á sínum tíma.
Sigurpáll og HOdur við núverandi heimili sitt, þríðja húsið sem þau
hafa byggt í Varmahlíð, Furulund 6.
aður Lundur“.
Með margt í takinu og
varð að sleppa einhverju
Sigurpáll byggir á næstu
ámm tvö gróðuihús til viðbótar.
Fyrsta húsið var um 100 fermetr-
ar að stærð, eitt hús svipaðrar
stærðar bætist við og annað sem
er helmingi stærra. Ræktunin
verður fjölbreyttari. Agúrkur
bætast við tómataræktunina, og
einnig blómarækt. Þar að auki
em þau Sigurpáll og Hildur með
talsvert af matjurtum ræktuðum
utanhúss, sem Sigurpáll segir að
ekki hafi verið til hér um slóðir.
A þessum ámm er síldarævintýr-
ið í algleymingi á Siglufirði og
bærinn fúllur af fólki og athafna-
lífi. Þetta var aðalmarkaðsvæðið
fyrir afúrðimar og gekk ágætlega
að selja framleiósluna.
En fljótlega bættist fleira við
hjá Sigurpáli. Eftir að fólki fjölg-
aði í Varmahlíð og umferðin
jókst þama um sá hann þörf fyr-
ir verslun og fór að versla með
ýmsan vaming. „Þegar ég var
búinn að vera 15 ár í garðrækt-
inni, var ég kominn með svo
margt í takið að það varó að láta
eitthvað, svo ég seldi gróðrar-
stöðina. Eg hafði eignast jörð og
var farinn að búa auk þess að
versla“, segir Sigurpáll. Hann
keypti Ibishól í Seyluhreppi sem
er skammt frá Brekku. Mest var
Sigurpáll þar með á fjóróa
hundrað fjár, en reyndar eftir að
Kristján sonur hans hafði gengið
til liðs við hann í búskapnum. I-
búðarhús hefúr ekki staðið lengi
á Ibishóli. Gamall torfbær var
jafhaður við jörðu þcgar Sigur-
páll keypti jörðina.
Það var síðan á árinu 1957
sem Sigurpáll og Hildur flytja
ásamt þremur bömum sínum,
sem þá vom fædd en þau urðu
fimm, í nýjan Lund, sem þau
byggðu niður við þjóðveginn.
Þar byrjar Sigurpáll að versla
fyrir alvöru. „Þetta var mikil
verslun á þessum árum. Við
versluóum með allt mögulegt,
nýlenduvömr, fatnað o.s.frv.“,
segir Sigurpáll og ljómar, enda
segist hann alltaf hafa haft gam-
an af því að versla. Það em þó
orðin allmörg ár frá því að versl-
unin í Lundi var lögð niður og
húsnæðið um skeið leigt fyrir
útibú Búnaðarbankans. En í
mörg ár eftir að Sigurpáll hætti
að hafa opna verslun, hafði hann
með höndum viðskipti við
bændur sem hann verslaði vió
lengi. Keypti af þeim ull en seldi
þeim fóður og áburð.
Byggjum skólann fyrir
gróðann
Já ég var 16 ár í hreppsnefnd-
inni. Eg var líka í ýmsu öðm en
ætli maður fari nokkuð að telja
upp viróingarstöðumar", segir
Sigurpáll og kímir, og okkur
Hildi kemur saman um að það
verði sjálfsagt gert síðar við sér-
stakt tækifæri. En einhvem tíma
hafði blaðamaður heyrt af því að
Sigurpáll hafi manna harðast
beitt sér fyrir byggingu félags-
heimilisins Miðgarðs. Þá hefði
aðalágreiningsefnið verið hvort
ætti að vera á undan í forgangs-
röðinni bygging skóla eða fé-
lagsheimilis. Fannst mörgum
það steik rök hjá Sigurpáli þegar
hann sagði í hita leiksins á fundi.
„Við skulum bara drífa í því að
reisa félagsheimili og byggja svo
skóla fyrir gróðann af því“.
„Já ég beitti mér kannski
einna mest fyrir því að félags-
heimilið væri byggt og var fram-
kvæmdastjóri með byggingunni
meðan hún stóð yfir. Það vom
skiptar skoðanir um þetta mál,