Hagskýrslur um kosningar - 01.01.1991, Blaðsíða 5

Formáli
Kosningaskýrslur voru fyrst gefnar út hér á landi árið 1882 og
tóku þær til alþingiskosninga árið 1880 og aukakosninga árið
1881. Árið 1912 var í Lcmdshagsskýrslum birt skýrsla
Klemensar Jónssonar um allar almennar þingkosningar árin
1874-1911. Eftir þetta tóku við kosningaskýrslur Hag-
stofunnar og náðu hinar fyrstu til alþingiskosninga árin
1908-1914. Hagstofan hefur frá upphafi gefið út skýrslur
sínar um alþingiskosningar, forsetakosningar og þjóðar-
atkvæðagreiðslur í röðinni Hagskýrslur Islands og hefur þar
birst 31 rit um þessar kosningar. Þá hefur Hagstofan tekið
saman skýrslur um sveitarstjórnarkosningar frá árinu 1930
og lengst af birt í Hagtíðindum. En frá og með sveitar-
stjórnarkosningum 1990 eru þær gefnar út sérstaklega sem
hluti af Hagskýrslum Islands.
Árið 1988 gaf Hagstofan út í tveimur bindum allar skýrslur
sem gerðar höfðu verið unt kosningar til alþingis og
sveitarstjórna, forsetakjör og þjóðaratkvæðagreiðslur
tímabilið 1874-1987. Þessar skýrslur voru alls 43 að tölu, en
síðan hafa komið út skýrslur um forsetakjörið 1988,
sveitarstjórnarkosningar 1990 og nú alþingiskosningar 1991.
Þess má geta að á þeim hartnær 47 árum, sem liðu frá stofnun
lýðveldisins til síðustu alþingiskosninga, hefur verið kosið
15 sinnum til Alþingis. Fyrstu alþingiskosningarnar eftir
stofnun lýðveldisins fóru fram á árinu 1946 og frá því hafa að
meðaltali liðið 3 ár og 2 mánuðir milli alþingiskosninga.
Sú skýrsla, sem hér birtist um alþingiskosningarnar 1991,
er 46. kosningaskýrslan frá upphafi. Skýrslur um alþingis-
kosningar hafa breyst talsvert í áranna rás þótt skýrsluefnið
hafi verið hið sama. Hafa breytingamar ráðist fyrst og fremst
af breytingum á kosningalögum og kjördæmaskipan. Skýrslur
um alþingiskosningar breyttust vemlega með þeirri skýrslu
sem tók til kosninganna 1987, og stafaði það af breytingum
á stjómskipunarlögum árið 1984 og á kosningalögum það ár
og árið 1987. Meginbreytingin var sú að hinar flóknu reglur
um úthlutun þingsæta, sem fyrst vom í gildi í kosningunum
1987, gerðu það nauðsynlegt að fram kæmi í kosningaskýrslu
hvernig þingsætum væri ráðstafað og endanleg úrslit fengin.
Þessu er og fylgt í þeirri skýrslu sent hér birtist, og er hún með
svipuðu sniði og skýrslan um kosningarnar 1987.
Heimildir þær um alþingiskosningarnar 20. apríl 1991,
sem þessi skýrsla byggist á, eru eftirfarandi:
1. Tölur um kjósendur á kjörskrá og greidd atkvæði eru
eftirskýrslumundirkjörstjóma,semþærgeraáeyðublöð
og Hagstofan lætur í té.
2. Upplýsingar um framboðslista, þ.m.t. nöfn, starfsheiti
og heimilisföng frambjóðenda, em eftir auglýsingum
yfirkjörstjórna þar að lútandi, en þær hafa verið
samræmdar. Þar sem upplýsingaratriði hefur vantað í
auglýsingu hefur þeim verið bætt í eftir öðrum
heimildum, svo sem.eftir upplýsingum frambjóðenda
eða starfsmanna framboðsaðila. Fullt heimilisfang er
ritað ef það er í strjálbýli, en annars er aðeins getið
þéttbýlisstaðar.
3. Tölur um kosningaúrslit og úthlutun þingsæta eru
fengnarúrskýrslumyfirkjörstjórnatillandskjörstjómar
og úr skýrslum landskjörstjórnar til Hagstofunnar, en
hún hefur sjálf skipulagt framsetningu efnisins.
Á Hagstofunni hefur Guðni Baldursson séð um gagna-
söfnun, úrvinnslu og gerð þessarar skýrslu, en Sigurborg
Steingrímsdóttir annast umbrot ritsins.
Hagstofu fslands í desember 1993
Hallgrímur Snorrason