Ljóðormur - 01.06.1990, Qupperneq 50

48 Eysteinn Þorvaldsson
Prósaljóð eftir Helgu heitir Hjónabandssœla. í því mælir hjóna-
bandsþreytt kona á aðfangadegi 40. hjúskaparafmælisins; reiöin og
ógcðið á eiginmanninum blossa upp enda er kariskepnan ekki
frýnileg. Konan heyrir „hvemig hann rymur og kjamsar", hvemig
hann „sleikir finguma. Klístraða fingur með nöguðum nög!um.“
Hún tekur skítuga nærbrók hans og sokkahrúgu og kveikir í því í
þvottahúsinu með einum af „uppáhaids kveikjurunum hans, sem
hann fékk frá bæjarstjóminni fyrir vel unnin störf.“ Um nónina er
konunni endanlega nóg boðið:
Hann hrýtur, rymur, gnísrir tönnum. Dregur sængina
betur yfir mittið, sem hefur þykknað síðustu ár.
Hægt og hljóðlega stend ég á fætur.
Ég geng út í kalda nóttina. Lít ekki um öxl.
Geng bara áfram í átt að nýjum degi.
í þessu efni hafa kynslóðimar líklega fjarlægst hver aðra ótæpilega.
Oddný Kristjánsdóttir unir glöð við sitt: „Hversdagslífið á litlum bæ
/ er Ijúft þegar sólin skín“ segir í kvæði hennar Að gefnu tilefni. Og
gæfa hcnnar er m.a. fólgin f því „Að hugsa um blómin / að búa til
mat, ... /að hella upp á könnuna, / horfa á fjöUin og hlýöa á ámiö-
inn.“
Og einn er sá í hópi kariskálda sem ekki hvikar frá staðfastri ást og
ágæti hjónabands: „Ég hét þér í upphafi tryggð og trú, / táUaus var
ást og hugsun sú.“ segir öldungurinn Ingvar Agnarsson f kvæðinu
Leiðin, og ennfremur: „Saman við gengum í sæld og þraut, / saman
á langri arvibraut." Gamla kynslóðin heldur tryggð við hefðbundna
hjónabandshugsjón, en nú er annar uppi. Konumar í þessum hópi
vikja raunar ótrúlega lítið að þessu efni enda margar þeirra kom-
ungar og blessunarlega fjarri slíkum vandamálum. Aðstæður kvenna
í ljóðum Guðlaugar Maríu em ekki bcinlínis bundnar hjónabandi
en mann grunar að ein af forscndum ömurleikans sé karlfuglinn
þótt hann sjáist ekki. Hann birtist hinsvegar í ljóðinu Geta þessi
augu logið? eftir Gísla Gíslason: „Grúttimbraður með / glóðarauga /
og varalit á kinn. / Uppí rúmi.“ Hann horfir rauðspmngnum augum
á elskuna sína þegar hún spyr hvar hann hafi verið um nóttina og
segist hafa verið með strákunum að spila. í nýrealísku ljóði eftir Þór
Stefánsson er mælandinn allur af vilja gerður „þótt ástinni hafi eg að
/ sjálfsögöu glatað // f húsakaupum eins og aðrir.“ Stefán Steinsson
yrkir smcllið skopkvæöi sem heitir Hjónabandið. Þar er því líkt við
straumþungt jökulvatn þar sem menn svamla í jakahröngli. Sumir
bjargast viö illan leik á hundasundi til lands en hafa tilhneigingu til
aö hoppa út í aftur; sumir reka bara tæmar I vatniö og þora ekki
lengra. En þeim „sem hafa vit á þvf að ganga yfir brúna“ líöur
auövitað skást. Hinn kornungi Kristján Þórður Hrafnsson hefur
glöggt auga fyrir hinu harmræna og hann á um þetta efni býsna
trúverðug mannlifsljóð, t.d. Nokkrum árum siðar og annað sem
heitir einfaldlega Ljóð. Þar er sama mótífið og f áðurncfndu ljóði
Gísla en hér er allt dramatískt og geigvænum harmi hlaðið. Karlinn
kemur heim undir morgun örvita og yfirþyrmdur „og hún sér að
hann er að hrapa / neðar og neðar.“ Og lokaerindiö er svona:
Hún horfir biðjandi á hann
með vonbrigði ótalinna ára
í andlitinu
umkomulausari