Víkurfréttir - 27.07.2000, Qupperneq 10

Htjgt ii nekta i Suðupnesjum
uður I. Ottesen, garð-
yrkjufræðingur, er
mörgum Suðurnesja-
mönnum að góðu kunn, fyrir
rannsóknir sínar á garðrækt
við sjávarsíðuna. Hún starfar
nú á Mógilsá, rannsóknarstöð
skógræktar en komst fyrst í
kynni við garðrækt á Suður-
nesjum þegar hún vann hjá
Hallgrími Egilssyni á Gróðr-
arstöðinni Grímsstöðum í
Hveragerði, en hann var með
útibú í Keflavík.
Kom á óvart
Auður segir að garðaeigendur
við sjávarsíðuna hafi borið sig
misvel, þegar þeir komu til
Hallgríms. „Hjá sumum lifði
ekkert en hjá öðrum sem rækt-
uðu við sömu skilyrði, þreifst
allt þokkalega. Árið 1988 kann-
aði ég ástæðuna fyrir misgóðu
gengi garðaeigenda við sjávar-
síðuna og þar sem lítið var til af
heimildum varð ég að búa þær
til og gerði úttekt á garðrækt og
sögu bæjanna Stokkseyri, Þor-
lákshöfn, Grindavík og Kefla-
vík. Ég skilaði af mér ritgerð
sem bar m.a. lista yfir þær
plöntur sem þá þrifust á þessunt
stöðum. Listinn var stuttur á
Stokkseyri en töluvert langur í
Keflavík. Þessir listar vöktu eft-
irtekt því sambærilegt hafði
ekki verið gert áður. Ég hélt í
kjölfarið nokkra fyrirlestra með
Kristni Þorsteinssyni, garð-
yrkjumanni, og skrifaði um efn-
ið í garðyrkjurit.“
Garöar á Suðurnesjum
Þrautreyndir garðaeigendur búa
yfir dýrmætum upplýsingum
sem mikilvægt er að safría sam-
an og miðla til annarra. Vorið
1998 var
Auði falið
að gera
úttekt á
reynslu
garðaeig-
enda og
sögu
garðrækt-
ar á Suð-
umesjum,
fyrir sam-
tökin „Gróður fyrir fólk“ og
Mógilsá - rannsóknarstöð skóg-
ræktar. „Rannsóknin var kostuð
af umhverfisdeild bandaríska
hersins og var hluti af viðamik-
illi rannsókn jjessara aðila.
Þama gafst mér tækifæri til að
bera saman þróunina frá því
1989 og ég kynnti mér garð-
ræktarsögu Suðumesja enn bet-
ur en áður og skoðaði garða í
öllum bæjum á Suðumesjum."
Klónatilraunir á víði og birki
Auður hefur rannsakað fleira en
jurtategundir í görðum á Suður-
nesjum en í sumarbyrjun 1998
hófst klónatilraun af víði og
birki á vegum rannsóknarstöðv-
arinnar á Mógilsá. „I víðistil-
rauninni eru víðitegundir sem
nú em í notkun á íslandi, auk
fjölmargra nýrra tegunda frá
Álaska, alls 118 klónar. Einn til-
raunareiturinn er fyrir utan
Sandgerði og hinir innan girð-
ingar hjá hemum. Birkiklónam-
ir em 52 og em þeir frá ýmsum
stöðum af landinu. Einnig var
gróðursett í samanburðartilraun
greni, fura og birki. Þar er verið
að athuga hvemig plöntur spjara
sig úr mismunandi ræktunar-
bökkum, með mismunandi
áburðarskammta og einnig er
athuguð beinsáning með mis-
munandi aðferðum", segir Auð-
ur en gaman verður að fylgjast
með hver niðurstaða þessara til-
rauna verður.
Handbók um ræktun
trjágróðurs
Auður og eiginmaður hennar,
Páll Pétursson, gáfu út rit um
trjárækt á Suðumesjum í fyrra
sem var dreift í öll hús á Suður-
nesjunt. I ritinu em viðtöl við
reynda garðaeigendur og sér-
fræðigreinar urn ræktun.
„Ég var búin að viða að mér
miklu efni og vildi allt gera til
jress að það kæmi ræktendum á
Suðumesjum að gagni. Ég vildi
taka þessa áhættu á útgáfu frek-
ar en að skila af mér skýrslu
sem myndi kannski enda upp í
hillu. Ég fékk til liðs við mig
greinahöfunda, allt sérfræðinga,
á sínu sviði í
skógrækt og
umhverfismál-
um. Ég skrifaði
sjálf urn rækt-
un á Suður-
nesjum og tók
viðtöl við
reynda garða-
eigendur og
setti saman
lista með trjám
og mnnum eft-
ir þolni jreirra", segir Auður.
Að sögn Auðar var blaðinu vel
tekið og þau hjónin ákváðu þá
að gefa út gagnlegt og aðlað-
andi garðyrkjurit og í júní kom
annað blaðið út. „Við fömm
okkur hægt í byrjun en ráðger-
urn að gefa út vor-, sumar- og
jólablað á næsta ári“, segir Auð-
ur.
Eplatré þrífast á nesinu
Er eitthvað sem hefur komið
þér á óvart í skoðunarferðum
þínum?
„I Garði vex eplatré upp við
húsvegg fyrir algera tilviljun.
Það er fatítt að ávaxtatré vaxi í
görðum á Islandi en þau em
víða ræktuð í köldum garðskál-
um eða plastgróðurhúsum. Ég
hef þó fregnað af eplatrjám í
skýldum görðum á Akureyri,
Hvolsvelti, Múlakoti og í
Reykjavík. Því varð ég undr-
andi að sjá torkennilegt tré upp
við hús í Garði, og jtegar ég
gætti betur að þá var þama epla-
tré. Ég var þó vantrúuð og
bankaði til jress að forvitnast
um tréð. Húsfteyjan sagði mér
að jretta tré hefði vaxið þama
síðustu árin og aldrei kalið, né
blómstrað og henni þætti ekki
ólíklegt að það væri eplatré því
það var fyrir utan herbergi sonar
hennar og hann hafi átt það til
að spýta út um gluggan epla-
steinum og líklega hafi jretta tré
vaxið upp af einum steininum.
Þama óx eplatré upp fyrir algera
tilviljun og það er nokkuð víst
þama hefði enginn ráðlagt að
gróðursetja eplatré. En ntaður
getur lært margt af tilviljunum
og til að mynda þá vom kirkju-
garðar oft tilraunastaðir fyrir
gróður því aðstandendur vom
oft ekkert að velta fyrir sér
hvort tréð eða mnninn sem
gróðursettur var á leiði þrifist
eða ekki og þannig hefur bæst í
tegundarflómna. I dag er úrval-
ið mun fjölskrúðugra en á ámm
áður, og á Suðumesjum em
tveir sölustaðir garðplantna og
eigendur jreirra fást við þær að-
stæður sem garðeigendur glíma
við“, segir Auður og bætir við
að lerki þrífist einnig víða með
ágætum á Suðumesjum. „Það
var einróma álit fræðimanna
árið 1989 er ég leitaði mér upp-
lýsinga í ritgerðina, að lerki
þrifist ekki við sjávarsíðuna. Af
jtessu tvennu er ég hætt að
dæma plöntur óræktanlegar fyrr
en það er reynt."
Ræstingar í Miðhusum
Sandgerðisbær auglýsir laust til umsóknar
starf við ræstingar í Miðhúsum,
þjónustumiðstöð eldri borgara í Sandsgerði.
Nánari upplýsingar veitir íþrótta- og
tómstundafulltrúi í síma 423 7966.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á
bæjarskrifstofum Sandgerðisbæjar og
þangað skal skila umsóknum.
Umsóknarfrestur er til 3. ágúst n.k.
íþrótta- og tómstundafulltrúi
Sandgerðisbæjar
5 SANDGERÐISBÆR
10