Morgunblaðið - 12.07.2016, Side 18

18 UMRÆÐAN Minningar
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚLÍ 2016
✝ Jón Magnússonhæstaréttarlög-
maður fæddist 20.
mars 1928 í Reykja-
vík. Hann andaðist
á heimili sínu, Mörk
við Suður-
landsbraut, 3. júlí
2016.
Foreldrar hans
voru Magnús
Björnsson stýri-
maður og skipherra
f. 1896, d. 1960, og Dóra Magn-
úsdóttir húsfreyja, f. 1900, d.
1977. Systkini hans eru Elín
Helga, f. 1929, d. 1990, og Magn-
ús Theodór, f. 1935. Jón kvænt-
ist Laufeyju Sólmundsdóttur
þann 27. desember 1952. Laufey
fæddist á Stöðvarfirði 27. sept-
ember 1928. Foreldrar hennar
voru Sólmundur Kristján Sig-
urðsson útvegsbóndi, f. 1897, d.
1936, og Guðrún Auðunsdóttir
húsfreyja, f. 1897, d. 1951. Börn
Jóns og Laufeyjar eru: 1) Magn-
ús Björn sviðsstjóri, f. 1953,
maki Kristín Valgerður Árný
Sveinsdóttir, f. 1952. Börn
þeirra: a) Jón Steinar, f. 1982,
maki Anna Magnúsdóttir, f.
1985. Þeirra börn eru Magnús
Aðalbjörn, f. 2009, og Árbjört
Vetrarrós, f. 2011. b) Bergrún
Tinna, f. 1985, sambýlismaður
Heiðar Ingvi Eyjólfsson, f. 1984.
í Reykjavík. Hann varð stúdent
frá MR árið 1949 og lögfræð-
ingur (Cand. juris) frá HÍ árið
1955. Starfaði hjá SÞ í New
York 1950. Héraðsdómslög-
maður 1959 og hæstaréttarlög-
maður 1967. Fulltrúi bæjarfóg-
eta á Seyðisfirði og sýslumanns í
N-Múlasýslu. Lögfræðingur hjá
varnarliðinu á Keflavík-
urflugvelli 1955 til 1956. Fram-
kvæmdastjóri Sambands veit-
inga- og gistihúsaeigenda 1957
til 1970. Fulltrúi á lögmanns-
stofu Geirs Hallgrímssonar hrl.
og Eyjólfs Konráðs Jónssonar
hrl. frá 1956 til 1959. Rak lög-
mannsstofu í félagi við Eyjólf
Konráð, Hjört Torfason hrl.,
Sigurð Sigurðsson hrl. og Sigurð
Hafstein hrl. til 1975 og veitti
henni forstöðu. Hann var í stjórn
útgerðarfyrirtækja á Stöðvar-
firði og Breiðdalsvík 1968 til
1975. Í barnaverndarnefnd
Reykjavíkur 1970 til 1978 og for-
maður 1974 til 1978. Lögmaður
Landhelgisgæslu Íslands 1975 til
1995 og blaðafulltrúi Gæslunnar
í þorskastríðinu 1975 til 1976.
Jón var formaður skátadóms í
tugi ára. Stofnfélagi í félagi
fyrrverandi starfsmanna Gæsl-
unnar, Öldungaráðinu, og heið-
ursfélagi þess. Jón og Laufey
byggðu sér heimili að Einimel 12
í Reykjavík þar sem þau bjuggu
lengst af.
Útför Jóns fer fram frá Dóm-
kirkjunni í dag, 12. júlí 2016,
klukkan 15.
Dóttir þeirra er Ása
Valdís, f. 2015. c)
Sveinn Bergsteinn,
f. 1989. 2) Ellert
Már, byggingar-
verkfræðingur, f.
1956. Maki Hildur
Ríkarðsdóttir, f.
1957. Börn þeirra:
a) Sara Rós, f. 1989.
b) Ríkarður Már, f.
1992, unnusta Sig-
rún Tinna Giss-
urardóttir, f. 1990. 3) Ágúst Már,
íþróttafræðingur, f. 1960, maki
Guðný Rósa Þorvarðardóttir, f.
1963. Börn þeirra: a) Þorvarður
Arnar, f. 1990, maki Fabiola
Prince, f. 1993. b) Viktor Ingi, f.
1997. c) Inga Laufey, f. 2001. 4)
Sólmundur Már, viðskiptafræð-
ingur, f. 1965. Maki Halla Mar-
grét Jóhannesdóttir, f. 1965.
Börn þeirra: a) Jóhannes Kári, f.
1997. b) Laufey, f. 2002. c) Teit-
ur, f. 2004. 5) Björn Már, iðn-
rekstrarfræðingur, f. 1966. Maki
Melkorka Gunnarsdóttir, f.
1965. Börn þeirra: a) Katinka Ýr
f. 1994. b) Jón Gunnar, f. 1996. 6)
Guðrún Rós, hagfræðingur, f.
1968. Maki Jochen Kattoll, f.
1969. Börn þeirra: a) Selma Re-
bekka, f. 2002. b) Símon Patrick,
f. 2005. Dóttir Jochens er Dom-
inique Eberhardt, f. 1988
Jón ólst upp á Sólvallagötu 17
Pabba rósin rauða hýr
ráðvönd vertu alla tíð
sólargeisli góður hlýr
gagn þá gerir ár og síð
Þessar línur orti pabbi þegar
ég var lítil stúlka og hafa þær
fylgt mér í gegnum lífið. Eftir
andlát pabba eru þessar ljóð-
línur orðnar mér enn dýrmætari
en áður. Elsku pabbi, ég sakna
þín.
Guðrún Rós.
Í dag kveðjum við Jón Magn-
ússon, elskulegan tengdaföður
minn.
Vorið 1988 stóð ég fyrir fram-
an MR og var að fylgjast með
dimitteringu bróður míns. Það
var glatt á hjalla og mikil gleði
hjá unga fólkinu. Það sem vakti
þó mestu kátínu mína var að
fylgjast með einum pabbanum
sem var að taka upp fjörið á víd-
eó. Hann lagði sig allan í verk-
efnið, ætlaði ekki að missa af
neinu og hljóp út um allt með
vélina á lofti. Gleðin og galsinn
var svo mikill að ég gat ekki
annað en hlegið, hann var bara
svo ótrúlega fyndinn. Það sem
ég ekki vissi þá var að þetta var
tilvonandi tengdafaðir minn,
hann Jón Magnússon.
Við Björn kynntumst hálfu
ári seinna og felldum hugi sam-
an. Í tilhugalífi okkar Björns
lagði Jón sannarlega sitt af
mörkum. Hann átti það til að út-
búa girnilegan morgunverðar-
bakka og færði ungu turtildúf-
unum í rúmið. Þetta fannst mér
mjög smekklegt enda bakkinn
vel úti látinn og fallega skreytt-
ur.
Ekki leið á löngu þar til mér
var boðið að flytja heim á Ein-
imel þar sem Björn var eina
barnið. Það var ómetanlegt og
yndislegt að fá að búa hjá Jóni
og Laufeyju á námsárunum og
er ég þeim ævinlega þakklát.
Eftir að hafa búið í góðu yf-
irlæti á Einimel í þrjú ár flutt-
um við Björn „að heiman“. Við
keyptum okkur íbúð, fórum að
búa og eignuðumst tvö yndisleg
börn.
Jón og Laufey voru dugleg að
fá Katinku og Jón Gunnar lán-
uð, þau voru pöntuð með góðum
fyrirvara og yfirleitt var fullt
hús af börnum. Það er varla
hægt að hugsa sér betri afa og
ömmu.
Á sumrin fóru þau Jón og
Laufey austur í Vatnsskóga og
voru þar allan júlímánuð. Þau
buðu barnabörnunum að koma
og vera, því fleiri því betra.
Börnin mín muna enn þann dag
í dag eftir öllum ævintýrunum í
Vatnsskógum.
Alltaf var jafn gaman þegar
Einimelsgengið fór í sína árlegu
haustferð. Sumarbústaðir teknir
á leigu og farið í ratleiki, í heita
pottinn, eldaður góður matur,
haldnar leiksýningar, tónlistar-
atriði flutt og ýmis önnur
skemmtilegheit. Alltaf glatt á
hjalla.
Jón var afar stoltur af stóra
hópnum sínum, ánægður með
börn, tengda- og barnabörn.
Hann lagði mikla áherslu á að
halda hópnum saman og fannst
ekkert skemmtilegra en að vera
með sínum nánustu.
Jón var mikill matmaður og
sælkeri. Honum fannst ekki
leiðinlegt að vera boðinn í mat,
purusteik og hakkað buff með
lauk var í miklu uppáhaldi.
Stundum hringdi hann í mig og
bauð sjálfum sér í mat og pant-
aði hvítlaukslæri á la Melkorku.
Það er varla hægt að tala um
Jón án þess að hafa Laufeyju
með því þau voru sem eitt. Þrátt
fyrir að vera afar ólíkir persónu-
leikar þá voru þau samrýnd.
Þau gerðu mikið í sameiningu,
hugsuðu vel um hvort annað og
voru Team Jón og Laufey alveg
fram á síðasta dag.
Það eru margar minningar
sem streyma um huga minn og
mér finnst erfitt að kveðja. Jón
hefur stuðlað að svo mörgu góðu
og fallegu í mínu lífi sem ég er
honum ævinlega þakklát fyrir.
Takk fyrir allt, elsku Jón
minn, blessuð sé minning þín.
Melkorka
Gunnarsdóttir.
Jón Magnússon, eða afi Jón
eins og hann var jafnan kallaður
af barnabörnum sínum, var mik-
ill maður. Það er á tímum erfitt
að ná taki á þeirri staðreynd að
hann sé kominn yfir móðuna
miklu. Allt það góða sem hann
skilur eftir, allar minningarnar
sem hann skapaði í huga nákom-
inna, fyrir okkur er hann langt
því frá að vera horfinn. Jón
Magnússon er einfaldlega þann-
ig úr garði gerður að hann var
jafn áhrifamikill og hann var
stjórnsamur. Þessum áhrifum
kom hann ýmist fram með því
að ausa úr viskubrunni sínum í
ræðu eða með því að kenna
krökkunum í verki. Afi hafði dá-
læti af því að dvelja í Vatns-
skógum, austur í Skriðdalnum.
Eyddi hann þar sumrinu með
Laufeyju ömmu en bærinn er
rafmagnslaus og voru barna-
börnin oft fengin til þess að
vinna óhefðbundin húsverk sem
kannski tíðkast ekki mikið í nú-
tímasamfélagi. Reynsla sem afa
hefur þótt mikilvægt að við öðl-
uðumst.
Eitt sinn skáti ávallt skáti
segir einhvers staðar, en afi Jón
var hin fullkomna sönnun þess.
Hann átti ætíð til aragrúa af
böndum, flautum, teygjum og
límböndum sem hann geymdi
ávallt á vísum stað ef ske kynni
að það kæmi að góðum notum.
Mér skilst að einhverntímann
hafi hann verið staddur á hóteli
erlendis þegar rafmagnið fór af
og varð hann hrókur alls fagn-
aðar þegar hann gekk á milli
hótelherbergja til þess að dreifa
kertum sem hann hafði af ein-
hverjum ástæðum meðferðis.
Þegar ég fór sjálfur að ferðast
út í hinn stóra heim útbjó hann
fyrir mig svipað ferðakitt og
brýndi fyrir mér hvernig tjá
skyldi helstu neyðarmerki
Morse-stafrófsins. Kom þar m.a.
eitt heilræði hans að gagni þeg-
ar ég lenti í árás í miðborg Nai-
robi og glataði bæði veski og
síma en hann hafði brýnt fyrir
mér að hafa alltaf reiðufé í öðr-
um sokknum þegar á vafasama
staði væri komið. Þetta varð
mér til bjargar þar sem ég gat
með þessum eina seðli stokkið
inn í leigubíl og greitt fyrir far
heim. Afi gat farið frá því að
vera virðulegur lögmaður yfir í
það að fíflast í krökkunum í ná-
grenninu. Eitt sinn var honum
boðið í veislu til fjölskyldunnar á
aðfangadegi og ákvað að ryðjast
inn með hrópum og köllum,
íklæddur jólasveinabúningi.
Hann var kominn langt inn í
stofu hjá nágrönnum okkar þar
sem þau sátu til borðs þegar
hann áttaði sig á því að hann
væri í röngu húsi.
Þegar við Fabiola kynntumst
fannst henni eftirtektarvert
hversu fljótur hann var að sýna
henni alla þá hlýju og umhyggju
sem hann sýnir ástvinum sínum.
Afi var aldrei feiminn við það að
láta fólkið í kringum sig finna
fyrir því hversu vænt honum
þótti um samveru þess enda hef-
ur okkur ætíð liðið vel í kringum
ömmu og afa. Þrátt fyrir mikinn
söknuð veit ég að afi hræddist
það ekki að mæta skapara sín-
um en þeir sem eftir standa,
fylltir áhrifum frá þessum góð-
Jón Magnússon
Í sameiginlegri
yfirlýsingu varn-
armálaráðuneytis
Bandaríkjanna
og utanríkisráðu-
neytis Íslands um
skuldbindingu
ríkjanna um nán-
ara varnarsam-
starf kennir
margra grasa. En
það sem helst
stendur upp úr er að Banda-
ríkjamenn sjá greinilega eftir
brotthvarfi hers síns úr land-
inu árið 2006. Þeir eru með
þessari yfirlýsingu og öðrum
aðgerðum að styrkja stöðu
sína á ný og í raun auðvelda
endurkomu Bandaríkjahers
þegar næsta tækifæri kemur.
Það gæti komið fyrr en menn
kynnu að ætla.
Þess má hér geta í framhjá-
haldi að Íslendingar hafa ver-
ið duglegir að skrifa undir
varnarsamstarfssamninga við
nágrannaríkin síðastliðna
áratugi, þar sem megin-
áherslan er á að aðrir en Ís-
lendingar axli ábyrgð á vörn-
um landsins.
En hvað ætla Íslendingar
að leggja fram sem sinn skerf
til varna landsins? Á að fjölga
varðskipum til að mæta aukn-
um hættum á Norður Atl-
antshafi og í sérsveit lögregl-
unnar til að takast á við aukna
hryðjuverkahættu? Eða er
það óþarfi og mun aldrei neitt
gerast á Íslandi?
Ég get ekki
séð neitt
áþreifanlegt í
þessari yfirlýs-
ingu nema það
að það eigi að
fjölga íslensku
skrifstofufólki
sem á að tala
við Bandaríkja-
menn og aðrar
NATÓ-þjóðir.
Jú, kannski er
það áþreif-
anlegt að Ís-
lendingar skuldbindi sig að
viðhalda og reka „…varn-
araðstöðu og -búnað, meðal
annars rekstur íslenska loft-
varnakerfisins (IADS), um að
veita gistiríkisstuðning vegna
annarra aðgerðaþarfa, eins
og loftrýmisgæsluverkefna
Atlantshafsbandalagsins…
og vegna sameiginlegra áætl-
anagerða og varnaræfinga
fyrir bandalagið.“ Með öðrum
orðum á að láta í té húsnæði
sem Atlantshafsbandalagið
borgar fyrir og sjá um rat-
sjárkerfið sem Íslendingar
þurfa hvort sem er að reka
vegna borgaralegs flugs. Þar
fá Íslendingar líka vel greitt
fyrir „framlag sitt“.
Það er ein setning sem ég
hnaut um: „Utanríkisráðu-
neyti Íslands samþykkir
áætlanir varnarmálaráðu-
neytis Bandaríkjanna um
varnir Íslands þar sem hern-
aðarlegum úrræðum er
beitt.“ Þetta er ótrúleg setn-
ing. Þetta segir að Íslend-
ingar hafa ekkert að segja
um varnir landsins á ófrið-
artímum, við verðum á að
treysta á að Bandaríkjamenn
beri hag landsins fyrir brjósti
sér. Þetta er eins og að láta
nágranna sinn gæta öryggi
húss síns í stað þess að gera
það sjálfur með viðeigandi ör-
yggisaðgerðum.
Ég tel að það sé nauðsyn-
legt að Varnarmálastofnun
verði endurreist og þar verði
innandyra hernaðarsérfræð-
ingar sem leggi öllum stund-
um mat á hættur þær sem
kunna að beinast að Íslandi
og þeir taki beinan þátt í
áætlunum varnarmálaráðu-
neytis Bandaríkjanna um
varnir landsins.Það er alvöru
varnarsamstarf.
Ég vil ganga enn lengra en
þetta og hafa áþreifanlegar
og varanlegar varnir á Ís-
landi með stofnun íslensks
heimavarnarliðs sem starfar
1-2 mánuði á ári en foringjar
þess á ársgrundvelli. Þar með
taka Íslendingar í fyrsta sinn
á áþreifanlegan hátt í vörnum
landsins og endurkoma
Bandaríkjahers þar með
óþörf.
Eftir Birgi
Loftsson
Birgir Loftsson
» Íslendingar láta
enn og aftur
Bandaríkin sjá um
varnir landsins.
Greinarhöfundur er
þessu ósammála.
Höfundur er sagnfræðingur.
Varnir Íslands enn í hönd-
um Bandaríkjamanna
Enn og aftur
er kjörinn for-
seti lýðveldisins
án þess að njóta
stuðnings meiri-
hluta þjóð-
arinnar.
Ástæða þess
er sú að dug-
lausir eða illa
þenkjandi þing-
menn sem
kjörnir hafa verið til setu á
löggjafarsamkundu þjóð-
arinnar, Alþingi, hafa ekki
haft manndóm í sér til að
breyta lögum um kosningu
forseta, þrátt fyrir margar
ábendingar þar um, þannig
að rétt kjörinn forseti
landsins skuli hafa að
minnsta kosti rúman helm-
ing greiddra atkvæða á bak
við sig.
Niðurstöður síðustu for-
setakosninga sýna að nauð-
syn beri til að breyta lög-
unum um kjör forseta í þá
veru að réttkjörinn forseti
lýðveldisins skuli hafa að
minnsta kosti rúman helm-
ing greiddra atkvæða á bak
við sig.
Nýkjörinn forseti lands-
ins getur ekki státað af því
að vera með meirihluta
þjóðarinnar á bak við sig.
Það hefur verið talinn
grundvöllur lýðræðis að op-
inberir fulltrúar þjóðarinnar
hafi meirihluta þegnanna á
bak við sig en sitji ekki í
skjóli minnihlutans.
Með vísan til síðasta for-
setakjörs er mikil óvissa um
það hvort nýkjörinn forseti
hefði hlotið þá upphefð ef
kosið hefði verið á milli
þeirra tveggja í efstu sæt-
um kosninganna. Þar af
leiðandi er erfitt að segja að
nýkjörinn for-
seti sé forseti
þjóðarinnar
með tæp 40%
greiddra at-
kvæða.
Litið er til
ósannindav-
aðals í fjöl-
miðlum varð-
andi ímyndað
fylgi frambjóð-
enda sem feng-
ið var með
skipulögðum
aðgerðum sem kallaðar eru
skoðanakannanir. Skoð-
anakannanirnar byggjast á
því að leitað er svara hjá
0,3% af sérvöldum þegnum
landsins með símhring-
ingum. Á sama tíma er
rúmlega helmingur símnot-
enda sem banna slíkar
hringingar og því eru um-
ræddar skoðanakannanir
byggðar á upplýsingum frá
u.þ.b. 0,135% þjóðarinnar
eða ómarktækar að öllu
leyti.
Skoðanakannanir á öllum
sviðum eru lítils eða einskis
virði eins og niðurstöður
umræddra kosninga sýna. Á
hina hlið málsins ber einnig
að líta að þær röngu, ef
ekki fölsuðu, upplýsingar
sem dreift er og sagðar
vera samkvæmt skoð-
anakönnun eru í mörgum
tilvikum leiðandi fyrir þær
persónur sem hafa tilhneig-
ingu til að fylgja þeim sem
sagðir eru á toppnum. Eru
mörg dæmi um slíka fylgi-
spekt í sambandi við hóp-
íþróttir eins og knatt-
spyrnu.
Er það stór spurning
hvort duglausir þingmenn
sjái sóma sinn í að sinna
þeim störfum er þeim er
ætlað að vinna, þ.e. setning
samskiptareglna fyrir þegn-
ana, lög, og hætti þeim ósið
að vera sífellt á atkvæða-
veiðum með bulli sínu um
pólitíska andstæðinga sína
af því að sjónvarpað er frá
þingfundum. Eitt af þeim
störfum sem þingmenn ættu
að sjá sóma sinn í að koma í
framkvæmd er breyting á
lögum um kjör forseta
þannig að ljóst sé að forseti
sé lýðræðislega kjörinn með
meira en helming greiddra
atkvæða á bak við sig.
Athuga skal sérstaklega
að rétt kjörinn forseti þurfi
að hafa rúmlega 50%
greiddra atkvæða og þar
með talin auð og ógild at-
kvæði. Með því móti, að
skila auðu eða ógildu at-
kvæði, geta þeir sem eru á
móti frambjóðendum eða
vilja hvorugan frambjóð-
anda styðja fellt kjör beggja
þeirra sem í framboði eru ef
lítill munur er á atkvæðum
frambjóðenda og hvorugur
fær meira en 50%.
Það ætti að loka fyrir
sjónvarp frá þingfundum og
skoða hvort þingmenn snúi
sér ekki að þeim störfum er
þingmönnum er ætlað að
framkvæma, þ.e. að leggja
línurnar er varða samskipti
þegnanna innbyrðis og er
kallað „lög“.
Forsetakosningar
Eftir Kristján
Guðmundsson
Kristján Guðmundsson
»Eru forseta-
kosningar lýð-
ræðislegar þegar
forseti hefur
ekki meira en helm-
ing greiddra at-
kvæða á
bak við sig?
Höfundur er fv. skipstjóri.