Hjúkrunarkvennablaðið - 01.07.1953, Qupperneq 7

HJÚKRUNARKVENNABLAÐIÐ
5
sem miður æskilegar eru, gæti ekki. Því
miður er ekki hægt að segja fyrir, hvaða
upplag eða möguleiki er líklegur til að
erfast í hvert sinn, né heldur er hægt að
breyta kynfylgjum sínum, þær erfast ó-
hreyttar. En stundum hregður þó til breyt-
inga, „mutatio“ er það nefnt, er erfða-
eining breytist allt i einu, og liið breytta
upplag erfist svo áfram. Á slíkum breyt-
ingum byggist sennilega öll framþróun.
Ekki er vitað, hvað henni veldur, en þess
má geta til fróðleiks, að sum geislavirk
efni og eins sum lyf, t. d. sinnepsgas, virð-
ast geta framkallað virka breytingu, og
hefur jafnvel tekizl að liafa með þeim
áhrif á virus-stofna, hreyta erfðaupplagi
þeirra þannig, að eituráhrif eða önnur
skaðleg áhrif þeirra hverfi. En þetta er
í deiglunni enn og „mutatio“ er sjaldgæf,
og venjan er, að upplagseiningar erfast
óbreyttar, og aldrei blandast þær inn-
byrðis, en þær dreifast og gera það raun-
ar milli afkomendanna, og fjölbreytnin
er svo mikil, að enginn einn maður er
öðrum líkur að upplagi nema sameggja
tvíburar, sem reyndar eru bara tvær út-
gáfur af sama einstakling, að því er til
áskapaðra tilhneiginga tekur.
Þó geta líka upplagseiningar fallið úr
leik í fleiri ættliðum, ef þeim lendir sam-
an við ofjarl sinn, en svo skotið upp koll-
inum aftur löngu seinna, ef þær hitta
fyrir samstæðu, er minna má sín eða á-
þekk er. Þvi er æskilegt, ef líkur eru á
sjúldegu erfðaupplagi hjá einhverjum, að
hann varizt að geta afkvæmi með þeim,
er svipað er ástalt um, og stundum cr
hægt að segja með nokkurri vissu fyrir
um slíkt, þó að ógerlegt sé það í öðrum
tilfellum. En margt mætti varast, ef nán-
ar gætur væru hafðar á þess háttar hlut-
um, og mikið er í sölurnar leggjandi til að
afstýra eða draga úr þeim mikla kosln-
aði, en þó sérstaklega því einstaklings-
böli og eymd, er leiðir af t. a. m. vissum
tegundum ættgengra geðsjúkdóma, óeðli-
legs sálarlífs og fávitahætti o. f 1., og því
er leyft að lögum að gera það fólk ófrjótt,
sem sterkar líkur benda til að slíkar kyn-
fylgjur liafi. En því miður vill það oft
fara svo, að aðgerðin sé ekki gerð, fyrr
en hlutaðeigandi hefur þegar aukið kyn
sitt; e. t. v. hefur honum verið ókunnugt
um ágallann áður, ef liann hefur legið
lengi niðri í ættinni.
Vafalaust mætti sín mikils á þessu sviði
aukin fræðsla í líf- og erfðafræði i skól-
um, og eins má, er fram liða stundir,
vænta hér á landi árangurs af almennri
heilsugæzlu, er hver maður er athugað-
ur reglubundið og getur svo fyrirhafnar-
lítið fengið í stöðinni upplýsingar um
sig og sína, því að margir liafa það ríka
ábyrgðartilfinningu, að þeir halda sér
frá því að eignast börn, ef þeir vita um
illar kynfylgjur í ætt sinni. En hitt kem-
ur þó einnig oft fyrir, að fólk ber að á-
stæðulillu eða ástæðulausu kvíðboga af
sömu sökum, og getur j>að haft hinar
bagalegustu afleiðingar í bráð og lengd.
En jiegar svo er ástatt, er alltaf réttast að
ráðfæra sig við lækni sinn eða sérfræðing
í jjeiin sjúkdómi, sem óttast er um. Og
loks er það bót í máli, að það eitt að erfa
óákjósanlegt upplag þarf ekki að verða
til jiess, að úr jjví verði sjúklegur eða
óæskilegur eiginleiki, jjvi að upplagið
eitt er ekki nóg, aðstæðurnar, áhrif um-
hverfisins á jiað ráða, hvað úr jiví verð-
ur.
Frh.
Munið að tilkynna ritstjórn einnig bú-
staðaskipti, jjví eftir liverja útsendingu
blaðsins er endursendur fjöldi blaða, með
tilkynningu um, að viðkomandi búi ekki
lengur á staðnum og heimilisfang se ó-
jiekkt.