Framfari - 05.07.1878, Blaðsíða 3

N e 5 r i d e i 1 d i n f p i n g i n u j
W ashington , par sem deuiokratar eru
rabandi flokkurinn, liefir lyst pvl yfir 14. p.
meb miklum atkvsebamun, ab rjettur Hayes
til forsetadiemisins sje oraekur or urskurbur pings-
ins um pa5 1 fyrra dhrekjandi fyrir liverjum
logleguni ddrni, sem vera skuli. petta kom
nokkub flatt upp a republikana, eptir ab peir
lioffiu latib opinbert brjef utganga til pjdbar-
mnar, ab demokratar tetlubu ab reka forsetann
ba, gjora byltingar 1 landinu o. s. frv. meb
pvi ab saekja svo fast, a5 fa rannsdknarnefnd-
ina isetta. pannig parf enginn ab ottast stjdrn-
arbylting eba ostjorn 1 Bandarlkjunum, sem ver-
ib var ab spa; liver getur stundab slna eigin
ibn, bdndinn jdrb sina, an pess ab purfa ab gripa
sverbib fyrir pldginn, kaupmaburinn verslun sina,
an pess ab purfa ab ottast, ab storf sin heptist
af dfribi, i stuttu mali allir mega fagna, ab eng-
ar byltingar eba hsettur muni koma yfir landib
af starfi rannsdknamefndarinnar. petta, er ab vlsu
ekki demokratallokknum sjalfum ab pakka, held-
ur rodd almennings, sem ekki liefir latib a sjer
standa ab lata lieyra til sin 1 blobunum, svo ab
demokratar sau sjer ekki annab fiert, en ab lata
undan. petta er pvl gloggur vottur um rjettar-
tilfinningu hinnar amerfkonsku pjobar, sem lieild-
ar, pott margt sje misjafnt og margt gangi
skrykkjott innanum.
Hvirfilbylurinn, sem getib er
t seinasta blabi, gekk yfir meir en 100 milna
svsebi halfa mllu a breidd, vann lijerumbil
2 miljona doll, tjon, og deyddi ab ollu sam-
toldu (en ekki 1 einu sjerstoku hjerabi) 50 manns,
en saerbi ab auki fjolcla manna meir eba minna.
Einn af professorunum vib liaskdlann 1 Madison
ab nafni W. Daniels, prof, f akuryrkju, efna-
fraibi og loptsteinafraebi tokst ferb a liendur 30,
rnaf til ab rannsaka nakvaemlega upptok bans og
stefnu; setlabi liann ab rekja sldb bans alia leib
paban, er liann liofst og pangab er liann hsetti.
H i n n 1 . j fi n 1 kom akaflega mikill
hvirfilbylur 1 bamum Richmond 1 rlkinu Missouri.
Meir en helmingur af hfisum bsejarins hrundu um
koll. Tjonib er metib nserri $ 300,000.
Mr. Edison liefir, eptir pvl sem
tlobin f New York segja, fundib upp verkfieri
sem er svo naemt fyrir jafnvel minstu ahrifum
bita, ab liann kvab geta maelt meb pvi hitafit-
gufun frastjdrnunum. Af malvjelum bans kvabu
49 vera syndar og latnar tala vlbsvegar 1 Banda-
rikjunum. peer liafa einnig verib fluttar inn 1
Canada. Vmsum fjeldgum i Norburalfunni befir
verib falib a liendur ab innfsera malvjelina 1 ol]
loud Norburalfunnar. Fjoldi manna ferbast um
Eandarfkin, til ab spna pessa merkilegu uppgotv-
Hn, og sagt er, ab 45 spningar ab minnsta kosti
fari fram a bverju kveldi. Mr. Edison starfar
alltaf ab pvf ab endurbseta malvjelina, og bpst vib
ab verba 1 oktober bfiinn meb fyrirmyndar- nial-
vjel sina, sem allar abrar eiga ab smibast eptir.
Hann kvab einnig hafa nyja uppgotvun a prjon-
unum, sem lieitir ,teleskopofon‘ pab er eins kon-
ar eyrnalubur, pannig lagabur ab pegar bonum
er haldib vib eyrab, ma lieyra pab, sem talab
°r 1 venjulegum malrdm 1 mllu fjarl&egb. Hann
tyggst, ab geta meb pessu verkfieri, latib menn,
sem eru svo heyrnardaufir, ab peir geti ab eins
1'eyrt fallbyssuskot, sem lileypt er af vib eyrab
a peim, heyra livab. sem vera skuli. Nokkrir
aubmenu f Cambridge 1 Massachusetts, New York
°g Washington liafa gengib i fjelag til ab fitbreiba
Malvjelina, meb 600,000 doll, hdfubstdl. Mr. Edi-
son er einn 1 fjelaginu.
Eldsbrunar 1 Bandarlkjunum og
Canada voru 1877 ekki fierri en 10,403 og pannig
N*stum 1 a hverjum 50 mfnutum. Allar pair
eignir, sem forust 1 pessum brunum, voru ab
verblneb $ 97,526,800 eba $ 268,000 daglega.
Erunabotaljeldgin borgubu upp 1 skabann $48,-
°°0,000. en hinu sem var hjerumbil 50 miljdn-
lr doll, topubu eigendurnir algjorlega.
prjar vlggirtarberbubir
N ab setja 1 gulllandinu Black Hills 1 sumar
11 ab ha Ida uppi fribi og verja landib fyrir
Eicliormm.
,,pAD ER SVO MARGT EF AD ER GAD,
SEM UM ER pORF AD RjEDA*-.
I sfbasta blabi ,Framfara‘ gatum vjer
pess, ab ,Norblingur‘ liefbi eigi komib meb bin-
uin obrum islenskii bldbum, en nfi balfum
manubi seinna lidfuin vjer loks fengib liann. Blob
pau 4 ab tdlu. er oss barust, eru dagsett 1 mars
og april (hib yngsta pann 15.). Engar merki-
legar islenskar frjettir eru 1 peim. sem ekki er
getib 1 liinum blobunum, en aptur a mdti fiera
pau oss nokkrar ritgjorbir eptir ymsa hdfunda,
sem vjer nu abeins viljum. drepa a. pab er pa
fyrst ritgjorb um lagaskdla (eptir Arnljdt prest
Olafsson) 1 samtalsformi, all-ky-min 1 orbi, sem
fleira eptir sama lidfund. Stingur liann upp a
ab bibja konung ab lata landsyfirddminn safna
saman 1 eina bok (ilium peiui lcigum, sem gild-
andi eru a Islandi, og heita slban verblauumn
fyrir, ab semja baekur um livern balk lslenskrar
logfrsebi, og sje allt prentab jafndtt; pannig geti
liver sem vill keypt ba-kurnar, og numib fslensk
log lieima bja sjer, en gengib sfban undir prdf
lija landsdominum. Meb pessu alftur liann, ab
Islendingar fai lagaskdla, sem bsebi verbi alpybu
gagnlegri og odyrari en lagaskdli sa, sem stungib
liefir verib upp a ab stofna 1 Reykjavik. ,pa
kemur mikil og margyrt grein, f brjefsformi, eptir
Bjorn prdfast Hallddrsson a Laufasi, sem geng-
ur ut a ab lirekja y-ms umyrbi er kand. H. Briem
leyfbi sjer ab liafa um yfirmennina a strand-gufu-
skipinu Dfonu, og stefnu hinnar norsku synddu.
pott greinin lysi vitsmunum og nnelsku bja
hofundinum, pa virbist bun einnig lysa pvf, ab
bun muni ritub af obrum livotum en sannleiks-
ast og sannferingu, og ab pekking hdfundarins
a synddunni er biebi litil og einhliba. Eii par-
eb svo margt befir verib ritab um synoduna 1
,Framfara‘ abur, pa leibum vjer bja oss ab
lirekja getgatur licif. i blabi pessu, en vera ma
ab sa, sem malinu er beint ab, hreyfi mdtbar-
um a obrum stab og stund. Svo er og frjetta-
brjef eitt til ritstjdra ,Norblings‘ fra Pali presti
porlakssyni. Brjef petta er dagsett a Gimli 2.
febr. og birtist f III. 49—50 af ,NorbT. Af
pvl sjera Pall 1 pessu brjefi slnu faerir ldndum
vorurn heima ymsar frjettir ur Amerlku, sem y-mist
eru ab eins halfsagbar eba eigi a gdbum rokum
byggbar, pd viljum vjer lesendum , Framfara; til
frdbleiks taka brjefib upp orbrjett og gjora vib
pab ofurlitla athugasemd malefuinu til upp-
lysingar.
,,— pott morg blob af ,Framfara* berist nu
til Frons meb pessari ferb og fieri ykkur ymsar
frjettir lijeban af okkur ldndum, pa munu frjett-
irnar po naumast pykja of miklar, pdtt jeg reyni
ab tfna til hitt og petta 1 fijcttaskyni eptir pvf,
sem mjer kemur til hugar 1 pennan svipinn.
Eg reit ybur litib eitt um ferb niina til
Englands i sumar og peirra sem meb mjer voru.
paban gekk ferbin fljdtt og vel vestur um haf;
Amerika tdk brosandi vib okkur og jarnbestarnir
dku okkur meb hinu vanalega fjdri subvestur yfir
hennar breiba buk.— Flestir af liinum lslensku
samferbamdnnum niinum toku sjer farbrjef 1 Quebec
til New Ulm 1 Minnesota; pau kostubu hjer
um 22 doll.; fra borginni New Ulm eru um 100
milur enskar meb jarnbraut ab fara til Norb-
land, Lyon Co. f Minnes., par sem ein fslenska
nylendan er ab myndast. — Eptir pab er eg liafbi
dvalib 1 manub lieima lija mjer 1 Wiskonsin, fdr
eg hingab til Nyja Islands eptir askorun eba
beibni hjer um 120 fjolskyldna bjer til pess ab
pjdna peim sem prestur fyrst um sinn f vetur.
A leibinni kom eg vib lija ldndum 1 Lyon Co.;
er land par alt obruvfsi utlits en baebi bjer, og
par sem landar liafa numib land 1 Shawano
Co. Wisk. — Hjer vib Winnipeg-vatn er alt land-
ib vaxib pjettum allhaum, en grdnnum skdgi,
sem mestmegnis samanstendur af prcuskonar trja-
tegundum, dsp, birki og eiuskonar greni; rjdbur
eru bjer og livar f skdgunum og eru pab myr-
arfldar a vorurn, en porna liokktib, er a sum-
arib libur; lieyskapur manna er allur f my rum
pessum. Vegir peir, sem enn eru hjer, eru
torreblir- yfirferbar, er frostlaus er jdrb, og mini
purfa mikln fje til ab kosta, abur gdbii- verbi
ebur fierir meb best og vagn a siwiirum. — I
Minnesota nylendunni er aptur skdglaust ab rnestu
leyti, en dprjotandi hagar og lieyskapur; landib
er par alt dldumyncfab og eru pvi vegir opt-
ast vel fierir, hvernrg sem vebur er. Lei/t
{Hum Mndum par strax vel a sig, enda mun
Islendingum yfir lidfub betur gebjast ab grassljett-
umiin, en skdgunum, ab minnsta kosti fyrst ept-
ir ab peir komu ab beinian, af pvf ab peir eru
ovanir vib dxina, og sja ekki livernig peir muni
geta hagnytt sjer bin miklu trjc skdgarins, en
dbru mali er ab gegiia meb pab er" til gras-
sljettnanna kemur. pab ma segja, ab sitt er ab
bverju landinu eba nylcndum pessum, bjer o»- 1
Wisk. imetti oska, ab skdgurinn vieri niinni en
f Minnesota pvert a mdti. pab, sem m& te]ja
pessari nylendu til gildis fram yfir h;nari er paf)
ab bjer geta Islendingar best haldib sinn bop
fyrst um sinn, meban bib svonefnda Nyja Island
van-i ab byggjast eba pab land, sem tekib befir
verib fra handa Islendingum einum, on meiri
blutann af pvf landi tel eg obyggilegan sakir of
mikils laglendis og myrafloa. Hraeddur er eg og
um, ab lopt sje bjer eigi bolt, pvf ab bjer eru
sffeld veikindi likt og opt er a gamla Islandi
eba atti sjer t. d. stab bin sfbustu Hr mfn par.
vetur befir skarlatssdttin gengib og gengur enn
— eg er sjalfur ny-stabinn upp fir bcnni eptir
vikulegu og liefir lifin kipt burt 11______________12
bdnium.
Svo segir mjer Iiugur um, ab pessi nylenda
muni aldrei prifast til langframa. pab er of mik-
ib eptir af betri ldndum fyrir sunnan til pess,
og stjdrnarlanib er eigi lengur agn fyrir menn ab
renna ab hingab: liefbi pab eigi fra upphafi ver-
ib svo rfflcga fitilatib, vairi enginn Islendingur
hingab kominn til pess ab stabfcstast bjer "ab
niinni liyggju. Margir bafii til orbs ab flytja
sig lijeban subur til nylendunnar 1 Minnesota, en
pab er lnegra sagt en gjort, pegar menn liafa
eitt sinn sezt bjer ab og eru bfinir ab evba sfnu
f lifis- bfis- bluti. pab hygg eg po, ab Islending-
ar muni geta bjargab sjer bjer a Nyja Isl. pegar
peir eru bfinir ab koma sjer upp dalitlum dkrum.
betur en peir hefbu getab a Froni meb sdmu efnuni".
Vetur pessi befir verib einbver liinn blfbasti,
er meiin muna; befir ab eins fallib Iftib fol a jdrb,
frost hefir pd verib hjer eina 3 daga luest 28
st. a R, —; f Lyon Co. befir frostib verib 18 st.
a R. hast og f Shawano Co. nokkru minna. —
Heilsufar mebal landa fyrir utan Nyja Island befir
verib agiett pab er eg hefi frjettir af og livergi
er kvartab um bagindi nema hjer, og pab er eigi
ab orsakalausu, bve litib sem .Fraiiifari* vill
gjora fir pvi.
Eg lief borib pab upp vib landa f Wiskonsin,
hvort peir vilji ekki flytja sig til Minnesota og
sameina sig ldndum par, ekki af pvf ab eg aliti
pa ekki vel nibur komna par sem peir vieri,
heldur af pvi ab utlit vieri fyrir, ab landar
mundu yfir bofub fremur hnegjast ab Minnesota,
en Wiskonsin, og hafa peir, sem mjer liafa rit-
ab, tekib alllfklega undir pab, pdtt peim sje nfi
orbinn bfistabur sinn kier f Shawano Co. og peir
byggist ekki ab breyta til batnabar“.
pdtt nfi ekki sje haegt ab segja, ab sjera
Pall nfbi Nyja-Island storkostlega nibur, pa ma
pd a ollu sja, ab brjefib gengur f lieild siuui
fita ab lialla a nylendu pessa. Reyndar gefur
hann 1 skyn f byrjuninni ab hann abeins riti pab, sem
sjer komi til hugar f pann svipinn, svo pab
nnetti alykta, ab pab er liann ritar hafi abeins
verib meining bans pa stundina, er liann reit
brjefib. Vjer vitum lfka vel, ab pab, sem hann
ritar f pessu brjefi, kemur ilia heim vib pab,
er hann talabi og ritabi um Nyja-Island f Mil-
waukee, eptir ab hann liafbi heimsdtt nylend-
una i fyrsta skipti. En ,tfmarnir brcytast og menn-
irnir meb‘ og ma pvl vera ab ymislegt, sem
komib liefir fram sfban, t. d. pab ab hann mietti
bjer mdtspyrnu, sem liann pa ekki atti von a,
liafi orbib til ab breyta skobun bans, par sem
P- er ab lysa N. Isl. segir liann; .landib er allt