Framfari - 28.02.1879, Blaðsíða 2

r>o —

frjett dags, 14. jan. pcss ofnis. aS kormngurinn
hefbi t-kki verib bi'iinn nb svara a akvebntun
tima, og her Breta pvi haldib daginn eptir i
(jorum llokkum inn i landib; rmetti liann fyist
engri motspyrnu. Hugbu Englcndingar a5 kon-
Mngurinn nnindi vilja. fa Crib, og pessvegna ekki
veitast ab sjer, cnda kvab vera flokktir mi kill
heiina fvrir. spin ekki vill liafa dfrib og kvab
leggja last ab konungi ab fribmaelast vib Eng-
lendinga. En hjer bjo annab undir eptir pvi, sem
seinna kom (Vain; pegar minnst varbi rjebust
20,000 Zulu-Knilhr 21. jan. a lierflokk Eriglend-
• inga vib fljotib Tognla. or var samtals 500
manns og par ab auki 5000 af innlendu bjalp-
arlibi, og drjfipu ailt nibur. -Ank mannfallsins
misstu Englcndingar par 102 (lutningsvagna. 1000
uxa, 2 fallbyssur, 200 sprengikulur og 60.000
pund af vistum. Eptir pessar ofarir var rikib
Natal varnarlaust fvrir arasum Zulu-manna, og
Englandi voru gj.irb orb ab scnda iibveislu scm
allra (ljdtast.
IlvaiJ Jkoiiaii getur gjc'rt.
1 scinasta biabi Framfara minntumst vjer
a landa vpra i Winnipeg, ab fleiri og fttrri
peirra a mebal leitast vib ab efla og gfoba fje-
lagsandann a mebal Islendinga par, og bentum
peim ennfremur a veg til ab komast afram.
En eptir allri mannlogri reynslu far pab jafn-
an svo, ab karlmenn komast skamt a leib, nema
kvennfdlkib komi peim til hjalpar. Hina (yr.stu
menntun Her barnib venjulega fra mdbujrinni os
leskuahrifin verba jafnan pau, sem fcsta dypst-
ar rietur i hjartanu, og seinast munu afmust.
A fulltiba- aldrinum lisettir karlmonnum einatt
til ab vilja liafa sitt fram meb ofsa og akafa, en
pa keninr kvennpjdbin til meb blibu sinni, myk-
ir liugina, og vinnur pab 1 kyrb og rd ineb
hdgvarrb, gcetiii og stillingu, sem ukafinn cinn
for aldrei aorkab. Vjer hofum otal dcemi i s5g-
unni upp a petta, og pab eru einmitt liinu vitr-
ustu nienn og mestu framkvcemdarskorungar, sem
ekki hvab minnst liafa neytt hinna hollu raba kon-
unnar. Napoleon milcli sdtti optsinnis rab til
Jdsefmu konu sinnar og pab jafnvel 1 vanda-
somum stjdrnarmaluin, sem yfir hiifub ab tala
munu ekki vib kvennahtefi, og kallabi liana sinn
g6ba ^Genius" (verndarengil); pab var lika eins
og gael'an hyrfi fra honum, pegar hann liafbi
skilib vib liana. Stjdrnfraebingurinn Stuart Mill
a Englandi, sem mest og best helir skrifab uni
kvennfrelsi (^Subjection of Women"), eignar
konu sinni ab mestu pier skorpu og lialeitu htigs-
anir, sem koma fram 1 ritum pans, Beaconsiield
lavarbur, hinn nuverandi iebsti rabgjafi Englands,
pakkar konu sinni ab miklu lcyti framgongu slna
og iipphefb. pa er pab ekki sibur, ab monn-
um, sem starfa ab Kristnibobi mebal hajfvilltra
lieibinna pjoba ber saman uni ab konurnar sjeu
lusustar til ab taka indti kenningunni, og pakka
peim ab miklu leyti, hvab peim had orbib agengt.
pannig nra tilfera otal dsemi, sem synn, hversu
konan liefir meb hollum rabum og nsemri tilfran-
ingu fyrir liinu sanna, goba og fagra unnib pab,
sem Cllugasti framkvsemdarmabur hefbi annars
aldrei getab fengib l'ramgengt. pessi sami blibu-
hugur samfara sterkum ahuga kemur einnig fram
i brjefkafla peim, sem vjer hofum. fengib fyrir
liokkru, og er birtist hjer ii eptir 1 blabinu. p6tt
•brjefib sje ekki margort, synir pab innilegan vel-
vilj i og ahuga a frainfurutn nylendu vorrar j
andlegum og likamlegum efnum, og vonum vjer
ab enginn lati pair upporfanir, sem i pvi eru,
scm vind urn eyrun pjdta. Ef allir hefbu pair
stobugt fyrir augunmn, mundi m’argt fara bet-
ur en fer. I sambandi vib petta viljutn vjer
geta pess, ab vjer heyrum misjafnt orb fara at
sumurn Islenskum stulkum 1 Winnipeg; vjer hofum
pab fyrir satt, ab liferni sumra sje i meiralagi
(jsiblegt, og ma iuerri geta, livaba ahrif slikt
Ilf hefir a hugarf'arib auk peirrar svlvirblngar,
sem pair, er pannig lifa, gjora sjer og pjdb sinni
i auguni a lira lieibvirbra manna; en
hinsvegar vitum vjer, ab pab eru margar valid-
abar og agostir stulkur innan um, og mnn m"rg-
mn peirra renna til i-ifja liferni hinna, Vjer li.' f-
um pegar tckib fram, hversu mikib konur geta
unnib til ellingar og framfara ( mannfjelaginu.
Og pab sania erutn vjer sannferbir um, ab
margar islenskar stulkur, einkum peer, sem nokk-
ub eru koninar aleibis 1 menntun og kunnattu
geta gjCrt margfaldlega mikib til ab efla, ef pier
legbu sig til af alhuga, (og pab vitum vjer ab
sumar par liafa gjdrt. eins og paer, sem lialdib liafa
barnaskdla ii sunnud gum). Vjer viljum pessvegna
alvarlega hvetja systur vorar efra, til ab efla og
ghefa fagra breytui mebal landskvenna sinna,
menntun og yfir hflfub ab tala andlegar og verk-
]egur framfarir. parmeb mundu paer mikillega
aukii iihugann og samvinnuna mebal allra landa
i sameiiiingu og gjflra pjdb vorri dmetanlegt
gagn og sdnni.
1r b r j e f i fra s t u 1 k u 1
W i n n i p e g .
(lEg vildi geta latib mitt? innilegasta pakk-
keti 1 lj6si til E. 0. B. fyrir Kvebjuna til Nyja
Islands fra Gamla Islandi 1 Erf. nr. 33. og til
J. Briems fvrir grrin hans um opnun nylend-
unnar og ennfremur fyrir greinina 1 34. nr. Frf.
Um islenskt. pjoberni og Nyja Island. 1 pessum
tveimur aminnstu greinum ma Anna pann kjark-
mikla Islands-anda. sem sjalfur vill framkvaema
meb d.ib og dugnabi, sa og uppskera, strlbib
heyja og sjall'ut liafa sigur og soma. . . Eg
veit ab skogurinn, bleytan og flugurnar 1 ny-
lendunni munu vera nsesta oalitlegir ovinir fyrir
einvirkjann, sem von er, en meb samtukum og
s 15b ii gum ahuga mun gub meb timanum hjalpa
til ab yfirbuga alia pessa ovini; pvi hann hjalp-
ar peim, scm hjalpa sjer sjalfir. . . Fleygib
aldrei hurt ybar eigin pjoberni, lieldur gCllun-
um ur pvi, eflib frib og eindraegni. pvi pab
ljettir undir allri byrbi, gleymib aldrei gubsoibi
og gobum sibuin, semjib log svo ljos ab mint
er, stutt, strong en rjettvis, og hlybib peim svo
rcekilega sjalfir. . . .
A111 pab i Frf., sem T. steudur undir
er honum til soma.
Eg bib Frf. ab bera bllum mlnum is-
lensku systrum ksera kvebju on bib p;er ab
styrkja Frf. sem flestar, meb ab kaupa harm,
pab er lltilfjorlegt hattvirbi, sem hann kostar.
pab vairi gaman, ef blabinu vieri haldib uppi af
eintdmum stfilkum”.
Seint fyrnist forn iist.
i;ITva5a mismunur er a pvi, ab lifa i
imyndunaraflinu, og a pvi ab njota hlutarins l
raun og veru?" sagbi -Jon bondi a Brekku um
leib og hann lagbi fra sjer bok, er harm var ab
lesa' 1. og renndi um leib augunum flsjalfratt til
Kristjunu konu sinnar, sem var ab sauma. ,,pa5
get jeg ekki fnett pig um, goburinu minu”, sagbi
bun stuttlega, l(en jeg sje ab allir kjflsa heldur
bib sibara’’. upab er sjalfsagt ein afvillum mann-
kynsiii3”, sagbi hann eins og vib sjalfan sig,
..fmyndunaraflib mettar manninn a krasum sirium,
an pcss ab blanda pier meb nokkru galli, sem
bin verulega nautn hefir jafnan ( f5r meb sjer.
Jeg get ekki skilib, pegar lilrb er einsog skuggi,
hvi mabur vill ekki heldur njflta Ijosmyndarinn-
ar 1 fribi, en vera ab draga yfir hana pyrni-
blseju reynslunnar, eba peirrar verulegu nautnar,
sera avallt er nreira sur en sait”. l(Oja”, sagbi
konan, sem aubsjaanlega var 1 illu skapi, pu
parft pa ekki annab til ab gjora hana 0nnu
okkar hamingjusama, err ab imynda pjer, ab
hann Sigurbur sje eins rikur og hann Olafuri
Illib er fyrir pinni verulegu sjbn. Ekki fflmst
pjer p6 svo orb vib hann Sigurb i rnorgun, er
harm bab pig um stulkuna eins og pjer utegbi
ab sitja vib imyndunarborbib, pott pu micttir
skreyta pab eptir pmni eigin vild”. (lBiddu vib
kona g6b, jeg skil fyr en skellur i tonminum”,
sagbi Jon og tautabi eitthvab fyrir nninni sjer, og
gekk hurt, en bun sat eptir vib vinuu sina og
raulabi visu.
pair hjon uttu pcssa dflttur, er pan t 'i-
ubu um, eina barna. Hun var um pessar mund-
ir gjafvaxta, kurteys. vel ab sjer til munns og
handa og bukonuefni hib besta. pegar parvib
baittist, ab fabir liennar var vol ijabur, var
engin furba, pdtt margir yrbu til ab bibja heiin-
ar. En J6n gamli, sem eins og suihir abrir vildi
sitja vib pann eldinn er best brynni, hugbi ab
gef'a hana ungum manni, er Olaf'ur hjet. Olaf-
ur pessi var einkaerfingi ab alitlegunr efnum og
paniofan sniibur gobur, og llklegur til ab hafa
sig afram. pessi rabahagur gat ekki skert virb-
ingu Jons gamla 1 neinu. heldur pvert a moti
aukib hana. pab mun bluett ab fullyrba, ab bin
stefkasta fysn 1 brjdsti gamla mannsins var sii
ab auka sem must alit og virbingu annara ii
sjer, og potti llta vel mikib a skildinginn. pab
er aubvitab ab enginn ma an pessa vera, en
olinikib ma af i'.llu gjfra, ab minnsta kosti adti
mabur ekki ab meta hib fallvalta mest, nje
setja sinar eigin <5skir fram yfir allra annara.
Olafur var epfirfotisbf rn, vanur ab fa sitt fram,
hvab sem pab kostabi, og pareb hann ekki vildi
bregba vana, par sem um eitt afalhnoss lifsins var
ab tefla, pa gjiirbi hann hvab harm kunni til
1 il ab tildra sjer fram. en sverta Sigurb meb-
bibil sinn. Sigurbur stob honum ekki a baki i
neinu, nema pvi a| hann var lataekur. Fabir
hans, sem hjet Fribfinnur, og var fataekur bondi
par l sokninni, var nu dainn, en peir brifib-
ur Sigurbur og Johannes hjeldu vib buinu og gekk
pab hvorki aptur nje fram. Johannes var eldri,
en Sigurbur var eiuungis 18 ara, pegar saga
pessi gjfrbist, og var pab almannaromur, ab hann
vseri hinn fribasti og gjorvulegasti ungra manna
par um slobir. petta liafbi Olafur heyrt og
iileit hann pvi hcettulegan fyrir munabarmalin.
Honum liafbi Ilka sj-nst Anna gefa honum miklu
liyrara auga en sjer. En hann liafbi aubinn
og um leib Jon fi'ibui hennar meb sjer, enda
neitabi hann Sigurbi pratt fyrir itrekabar hamir
peirra msebgna, og til pess ab pau Sigurbur og
Anna nmbu ekki optar ab tala saman, kom hann
dottur sinni fyrir i nsestu sveit, pangabtil hun
skyldi giptast. Onnu var pvernaubugt, ab ganga
ab eiga Glut, on hun var lilybin dottir, og skob-
abi pab sem helgustu skyldu slna, ab gjora vilja
fubur sins, pott henni segbi pungt hugur um
rabahaginn. Hun var send hurt sama dag og
pau hjonin attu samrasbu pa, sem abur er getib,
og pvi var Kristjana svo ufin i gebi. Hun mini
dflttur sinni rjettilega, og pvi vildi hun heldur
ab hull fengi ab ganga eptir hjarta sinu, held-
ur en lata mann sinn vera ab elta pann aub,
sem avalt er fallvaltur. En po Kristjana vseri
stundum skorinorb, raskabi pab pd ekki samlyndi
peirra lijdna. sem jafnan var gott.
Sigurbur tdk afsvari Jons bdnda meb still-
ingu, hann var i kaupavinnu um suinarib a mesta
has vib Brekku, par sem Jon bjo, en um haust-
ib letlabi hann eitthvab 1 burtu, abur en brub-
kaup peirra Onnu og Olafs skyldi fram fara.
Siban kvaddi hann nagranna sina og kunningja,
og einnig pau Brekku-hjdn, cn Anna var pa ekki
heim komin. (lpab var rjett gjort af pjer Sig-
urbur rninn", sagbi Jon vib hann, .yib sja pig
um I heiminum. Ungir og einhleypir menn hafa
ekki annab ab gjfra. Ef cibruvisi hefbi verib a-
statt, hefbi jeg bebib pig ab biba eptir veislu
ddttur minnar, pvi pu ert heibvirbur piltur, en
pareb jeg veit, ab pjer muni ekki vera um pab
gefib, sice jeg pvi fra mjer. pu ert svo gobur
drengur, ab pu aunt henni alls hins besta, og
huggar pig vib pab ab hun er ancegb meb kjdr
sin. Astin er ekki eigingj .rn. him laetur sjer lynda
velgengni vinarins, pdtt hun sjalf sitji vib annab
borb. Er pab ekki satt Sigurbur minn?”. ..Hiin verb-
ur ab lata sjer pab lynda, pegar ekki er ann-
ars kostur", sagbi Sigurbur, l(eir gaman vorri
ab vita hvernig pjer gebjabist ab pvi borbhaldi”.
Ab svo moeltu kvaddi hann og for. Hann reib,
sem leibir lagu fra Brekku yfir halsinn, og
stefndi ab b» peim, er Anna liafbi dvol a.
par stje hann af baki og hitti svo a, ab Anna
stdb liti meb afurlitla stiilku vib blind sjer, og
horfbi meb sorgarsvip a sdlarbjarmann, sem smatt
»