Norðurslóð


Norðurslóð - 14.12.1988, Síða 13

Norðurslóð - 14.12.1988, Síða 13
NORÐURSLÓÐ - 13 var barnungur og var þaðan í frá hægri hönd móður minnar, þar til hún, ásamt Sigríði ntóður Maríu, gekk inn í heimili þeirra Maríu og Helga. Á sumrin annaðist hún eldhússtörfin, en á veturna var hún að nokkru sjálfrar sín og sat mest við tóvinnu. Hvort heldur var við eldavélina eða rokkinn entist hún til að segja mér sögur og svara spurningum. Ekki minn- ist ég þess, að það hvarflaði að okkur að óhlýðnast henni, frem- ur en mömmu. þegar mamma var fjarverandi. Fyrir jólin bakaði hún alltaf smákökur, sem ég finn ennþá keiminn af. Mikið undur var gott fólk á bæjunum hérna í kring. Aldrei minnist ég þess að hafa heyrt ónotaorð fara á milli bæja og það veit ég, að betri leikfélaga áttu engin börn en við. Nú galt ég þess - og naut - að vera yngst ntinna systkina, sem upp komust og það var ekki fyrr en Villi fóst- urbróðir minn og síðar Kalli bættust í búið, að mér gafst tæki- færi til að ráðskast með ein- hverja, sem minna máttu sín. Gunnar Þorsteinsson var einu ári eldri en ég og þar sem Arnleif móðir hans var líka í heimilinu, stóð hann að sjálfsögðu ekki und- ir minni kommandó að ráði. En jafnaldra og því sem næst jafn- aldra átti ég alla tíð á næstu bæj- um og mörg tækifæri gáfust til leikja viö þau og annarra sam- skipta. Pað voru til dæmis ekki slorleg leikritin, sem við Eiríkur Pálsson sömdum og leikin voru af skörungsskap í stofunni á Öldu- hrygg - óg hátíðaskrúðið á leik- endunum voru blúndumillipilsin hennar Filippíu húsfreyju. Miklu fleira fólk væri gaman að nefna, en einhversstaðar verð- ur að nema staðar. Einum get ég þó ekki sleppt, honum Dóra, Halldóri Jónssyni, þeim elsku- lega og glaða hagyrðingi, sem mörgum gerði glatt í geði með skemmtilegum kviðlingum, svo Prestshjónin í kirkjugarðinum. sem eins og Baunasálminum. Það er í eitt af fáum skiptum, sem ég hcf lagt orð í belg í rímuðu máli þegar Dóri varð þrítugur. Pá var önnur tveggja kaupakvenna jafn- aldra mín, Kristjana Ásbjarnar- dóttir, nú húsfreyja í Álftagerði við Mývatn, móðir mikilla lær- dómsmanna, m.a. Björns Dag- bjartssonar alþingismanns. Við vorum að keppast viö heyþurk á Útbakkanum þennan dag. Krist- jana er bráðgáfuð og hagmælt og við settum saman afmælisbrag til Dóra og sungum yfir miðdags- kaffinu. Þetta var skemmtilegt sumar. Viö vorum sextán ára og ortum ljóð og laust mál við hríl- urnar allt sumariö, en sem bctur fer komst ekkert af því á blað, en hvarf á brott með sumarblænum. Eitt af því sem jók á fjöl- breytni lífsins var símstöðin, sem með Urðum þjónaði öllunt dalnum. Maður var sendur að sækja fólk í síma og margir komu líka til að síma. Það var visst gjald fyrir kílómetra með sím- aboð og sjaldan minnist ég þess, að maður fengi hest til þeirra ferðalaga, heldur átti maður að hlaupa og meina ég það bókstaf- lega. Það þótti léleg frammistaða að láta sjá til sín gangandi hérna á milli bæja, jafnvel þótt sendi- ferðin væri alla leið suður í Hofsá og nautin á Hofi væru tjóðruð upp á hól og bölvuðu svo að hjartað ætlaði að bresta af hræðslu. Foreldrar mínir voru ákaflega óvílsöm um smámuni og kunnu vel glaðværð og jafnvel galsa ungs fólks í kring um sig. Pabbi gekk lítið til bústarfa, en mamma gekk í hvaða verk sem var. Það varð að orðtaki, sem okkar góði nágranni og fyrsti organisti Vall- akirkju. Jón á Hánefsstöðum, sagði einu sinni þegar hann bar þar að, sem hún var að gefa kálfum: Komið þér nú sælar, frú Sólveig, þú átt nóg af kálfunum. Nú hlýtur ykkur að finnast ein- kennilegt, að.sumir skyldu þéra foreldra mína, jafn hégómalaus og þau voru. En þetta var venja þess tíma. Og svo fastur var frú- artitillin við mömmu og lækni- sfrúna í Ásgerði, að stundum sögðu krakkar, sem hingað voru send einhverra erinda: Frúin, Inin mamma bað mig að spyrja . . . Mamma sinnti alltaf nokkrum störfum utan heimilis þegar ég man fyrst eftir mér. Hún var umboðsmaður Gefjunnar og annaðist smáverslun á Dalvík, sem Kristján Árnason kaupmað- ur á Akureyri og Sæmundur bróðir áttu. Hún tók mikinn þátt í störfum kvenfélagsins og átti þaðan dýrmætar endurminningar til æviloka. Pabbi taldi hins vegar ekki samræmast prestsstarfinu að vera mikið beinn þátttakandi í sveitarstjórnar- eða félagsmál- um, en hafði þó veruleg áhrif í mörgum málum, kannski ekki síst skólamálum, vega- og hafn- armálum. Ég nefndi fyrr, að undlingar hefðu komið hingað til náms eftir að barnaskólanámi lauk. Slík kennsla stóð venjulega þetta sex Sigríöur Thorlacius í ræöustól. til átta vikur og var hvort tveggja að nemendur gengu hingað heim- an frá sér eða bjuggu hérna. Fyrst minnist ég þess þegar verið var að kenna bræðrum mínum og þeirra félögum. Þá sat ég eins og mús úti í horni og hlustaöi á allt, sem fram fór, kannski ekki orðin læs. Svo var ærslast í frístundum, úti eöa inni. svo um munaði og oft var glímt í baðstofunni. Þegar svo kom að mínum aldursflokki, þá var gamanið auðvitað miklu meirav þó að Jón fósturbróðir minn, sá snilldar kennari, segði einu sinni: „Þið munið aldrei ne'itt. Það er helst að hún Lilja veit eitthvað.“ Það var Lilja Halblaub, en meðal þorskanna voru Þorbjörg Eldjárn á Tjörn og Snorri Hallgrímsson á Hrapps- stöðum. Gestir komu úr öllum áttum, erlendir og innlendir. Fjölmenn- asti gestahópurinn, sem ég man eftir var þegar allir nemendur og kennarar Gagnfræðaskólans á Akureyri kornu í heimsókn á afmælisdaginn hennar mömmu, 1. apríl 1921. Komið var með skipti til Dalvíkur, þar sem kvenfélagið annaðist móttökur, og fólkið svo flutt á sleöum fram- eftir. Veitt var súkkulaði og kaffi og seinna skyr og rjómi. Margir lögðu lið sitt við þessa móttöku, sem þótti hin ánægjulegasta. Mér er einna eftirminnilegast að við Lilja Halblaub komumst aö því, að enginn tók eftir því hvað vi.ð borðuðum mikið af kökum. En þó þetta væri fjölmennasti hópurinn, sem kom langt aö, þá var auðvitaö oft fjölmenni við messur á hátíðisdögum og þá öll- um veitt súkkulaöi og kaffi. Fólk sat í hvcrjum krók og kima húss- ins og baðstofunnar að heita mátti og skiptist á um að drekka við borðin í stofunum. Enginn nefndi að það væri bagalega þröngt, enda þá gerðar aðrar kröfur til húsnæðis og ekki fylltu húsgögnin stofurnar til óþæg- inda. Kirkjan var sjálfsagður hluti lífs okkar og þar gerðist margt til harms og gleði. Henni er tengd mín fyrsta tilraun til að vinna vísvitandi bug á ótta. Ég hef lík- lega verið sjö eða átta ára, óskap- lega hrjáð af myrkfælni, átti jafn- vel erfitt með að fara ein upp stigann í myrkri. Ég fór að hug- leiða. að eiginlega væri þetta óþolandi, svo að eitt haustkvöld í svarta myrkri til jarðarinnar, en við glætu af tungli, tók ég kirkju- lykilinn, fór út í kirkju og hugs- aði með mér: Ef ég verð ekki vör við ncitt óttalegt, þá er þetta tóm vitleysa í mér. Ég opnaöi kirkj- una, gekk inn að altari og út aftur, læsti kirkjunni og hring- gekk báða kirkjugarðana, fór inn og hef ekki fundið til myrkfælni síðan. Stundum var erfitt að verjast hlátri í messum, eins og þegar skírnarskálin á altarinu lak og við sáum allt í einu vatnsbunu falla ntilli fóta föður míns þcgar hann gerði bæn sína fyrir altarinu. Og oft var ég búin að óska þess aö einhver af gylltu stjörnunum í hvelfingunni losnaði og félli niður, svo ég gæti leikið mér að lienni. Ég fór alfarin að hciman í árs- byrjun 1933. En þær rætur, sem binda mig viö Vallastaö eru sterkar og liggja kannski dýpra en hægt er að skilgreina. Þær geta aldrei slitnað. Sigríður Thorlacius. Hún Begga, Sigurbjörg Rögnvaldsdóttir 1928 eða 29. Myndirnar tók Sæmundur Stefánsson, Völlum. Völlum - Aðventuenndi Sigríðar Thorlacius 1986

x

Norðurslóð

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Norðurslóð
https://timarit.is/publication/1253

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.