Norðurslóð - 23.11.1989, Síða 5

Norðurslóð - 23.11.1989, Síða 5
NORÐURSLÓÐ - 5 Sigvaldi í Hofsárkoti áttræður Þann 8. nóvember varð Sig- valdi í Hofsárkoti áttræður. Af því tilefni heimsótti Norður- slóð afmælisbarnið í Skeggs- staði þar sem Sigvaldi hefur búið hin síðari árin með sinni ágætu konu Margréti. Yfír kaffí með nýbökuðum vöfflum og kieinum sagði heimilisfaðir- inn í allri hógværð frá æviferli sínum í örstuttu máli. Hofsárkot er ein af nokkrum jörðum í Svarfaðardal þar sem sama ættin hefur búið mann fram af manni í nokkra ættliði, 100 ár og lengur. Aðrar í þeim hópi eru t.d. Sakka, Ytra-Hvarf, Hnjúk- ur, Dæli, Melar, Tjörn og trúlega fleiri. Árið 1873 fluttu í Hofsár- kot hjónin Stefán Björnsson og Anna Jónsdóttir. Þau sátu jörð- ina til 1903 þegar dóttir þeirra og tengdasonur, Anna Stefánsdóttir og Gunnlaugur Sigurðsson frá Tungufelli, tóku við. Þau keyptu síðar jöfðina af Landsjóði. Gunnlaugur andaðist 1921, en ekkjan bjó áfram með sonum sínum til 1934, en þá tóku við Sigvaldi sonur hennar og kona hans Margrét Jóhannesdóttir frá Sandá. Þau sátu Hofsárkot og reyndar til viðbótar nágranna- jörðina Skeggsstaði til 1969. Þá og síðan hafa búið á sameinaðri jörðinni Gunnlaugur Sigvaldason byggingum. Og þegar litið er nið- ur í átt til árinnar blasa við 20-30 ha. af nýju túni á grónum eyrum fyrir landi Hofsárkots og Skeggsstaða sameiginlega, en þar voru áður einungis snöggir kúahagar. Þetta er að vísu algeng saga úr sveitum Islands síðustu 50 árin eða svo en óvíða hafa umskiptin orðið gagngerari en hér. Sigvaldi segir að námsbraut sín hafi verið stutt og bein. Hann gekk í Grundarskólann hina lög- þoðnu 4 vetur þar sem Þórarinn á Tjörn var kennarinn. Eins og önnur Austurkjálkabörn gekk hann á ís yfir ána þegar svo viðr- aði en buslaði yfir á milli skara þegar áin var opin. Og aldrei henti neitt óhapp því ferðalagi, svo var hamingjunni fyrir að þakka, en fyrir kom að börnin þurftu að fara fram á brýr til að komast heim úr skóla. Það er löng leið að loknum skóladegi. Um haustið þegar Sigvaldi var 19 ára fór hann í Laugaskóla og var þar við nám undir hand- leiðslu Arnórs Sigurjónssonar veturinn 1928-29. Það var stuttu tími og fljótur að líða en skildi eftir aukinn þroska, mikla nýja reynslu, ekki síst í kynnum af jafnöldrum, konum og körlum, betur kröfum nútímans. Þeim farnaðist vel hjónunum í Hofsárkoti, Margréti og Sig- valda, bæði í búskap og hjúskap. Börn þeirra litu dagsins ljós hvert af öðru á árunum 1935 til 1950, fyrst tveir synir og síðan sex dætur, allt atgervisfólk, sem nú skipar með sóma ýmsar stöður í þjóðfélaginu og ber gott vitni um uppiag og uppeldi, sem það fékk í vöggugjöf og vegarnesti úr for- eldrahúsum í Hofsárkoti. Sig- valdi bóndi hefur ekki mörg orð um fjölskyldumálin, en það er auðheyrt að honum finnst að ekki síst á þessu sviði hafi ham- ingjan verið sér hliðholl. Barna- lán er mesta lán í lífi flestra manna og við það bætir Sigvaldi að tengdabarnalán þeirra hjóna sé ekki síðra og síðan kemur efnilegur hópur barnabarna, sem nálgast að fylla tvo tugina. Og til að undirstrika samhengi sögunn- ar og benda fram á veginn er þess getið, að nú liggur í vöggu sinni inni á Akureyri fyrsta barn enn nýrrar kynslóðar Hofsárkots- fólks, og þer nafnið Gunnlaugur Sigvaldason. Talið berst að breytingum tím- ans og framvindu í þyggð og bú- skap í Svarfaðardal. Sigvaldi er raunsæismaður og er sáttur við Systkinin Sigvaldahörn: F.v. Jóhannes tilraunastjóri, Steinunn póstafgreiðslumaður, Árdís póstafgreiðslumaður, Anna smurbrauðsdama, Rósa tölvutæknir, Gunnlaugur bóndi. Sitjandi tvíburarnir Elín líffræðingur og Adda hjúkr- unarfræðingur. og Sigríður Jónsdóttir. Þessi saga spannar því 116 ár og 4 ættliði og enn eru góðar horfur á, að ættin haldi áfram að sitja óðalið. Hofsárkot var rýrðarjörð eins og svo margar svarfdælskar bú- jarðir, sem á sínum tíma voru klipnar út úr eldri býlum þegar jarðnæðisleysi svarf að. Kotið fleytti 2-3 kúm og 30-40 ám þegar Sigvaldi var að alast þar upp. Túnið var smákragi í brattlend- inu kringum bæinn og útheys- skapurinn í lautum og móum upp um alla hlíð. Sigvaldi minnist þess hve illt var að koma heyinu klakklaust heim í tóft ofan úr hlíð því vegna brattans vildi reiðverið með böggunum leita fram á háls á hestinum. Þetta má þykja ótrúleg saga þeim, sem nú lítur heim í Hofsár- kot þar sem nú er rekið eitt stærsta kúabú í sveitinni með 40 mjólkurkúm og jafnmörgum ungneytum og tilheyrandi stórum sem þarna komu saman úr ýms- um hornum landsins. Síðan lá leiðin aftur heim í dalinn þar sem hann hefur dvalið síðan og unnið ævistarfið. Þó var hann eitt ár vinnumaður úti í Ólafsfirði hjá Þórði á Þóroddsstöðum. Þá var hann líka búinn að eignast kær- ustu og hún var með honum þar fyrir norðan Múlann sumarið góða í Ólafsfirði. Þau Margrét gengu í hjóna- band á því eftirminnilega sumri 1934, 12. ágúst. Eftirminnilegt var það Svarfdælingum vegna jarðskjálftans 2. júní. Þá skemmdust mikið gömlu húsin í dalnum m.a. í Hofsárkoti. Þetta ár tóku ungu hjónin formlega við búskapnum í Hofsárkoti og með- al fyrstu verka þeirra þar var að byggja nýtt íþúðarhús í stað gamla, sligaða torfbæjarins. Það var lítið hús en gott á sína vísu og stendur enn þótt nú sé komið þar enn annað íþúðarhús sem svarar þróunina í stórum dráttum. Smábýlin hérna í dalnum í byrj- un aldarinnar voru alltof mörg og alltof rýr og máttu falla úr byggð. Það hefur hjálpað til að gera jarðirnar, sem eftir voru, lífvæn- legar eins og dæmin sýna. (Sam- runi Hofsárkots og Skeggsstaða er gott dæmi.) Sigvaldi á von á að byggðin kunni að grisjast enn. Samt óttast hann ekki að slíkt myndi valda vandræðum í sveit- inni, þéttbýlið er á næstu grösum og samgöngurnar eru óðfluga að batna. Svarfdælingar halda áfram að vera Svarfdælir þótt þeir flytji sig niður að sjónum. Ljósin þeirra blasa við augum sveita- fólksins þegar litið er niður eftir dalnum. Það gefur vissa öryggis- tilfinningu. Sigvaldi í Hofsárkoti ber ekki með sér þreytumerki erfiðis- vinnumannsins. Yfirbragð hans ber nánast svipmót æskunnar. Samt hefur hann unnið hörðum Hjónin Margrét og Sigvaldi. Myndin tekin 1988. höndum alla tíð og hvergi hlíft sér um dagana. Hann leggur áherslu á að vinna sé undirstaða alls velfarnaðar. Sá sem ekki nýt- ur vinnugleðinnar er fátækur maður. Að neyta brauðsins í sveita síns andlits er ekki böl heldur umbun eftir vel unnið dagsverk. Eitthvað á þennan veg falla orð hans og það er greini- legt, að hugur fylgir máli. Fjarri fer því þó, að Sigvaldi Gunnlaugsson hafi aldrei leyft sér að líta upp úr vinnunni, strjúka um frjálst höfuð og líta upp í heiðan himininn. Hann hef- ur alltaf haft yndi af bóklestri og á ágætt safn góðra bóka. Roskinn maður lærði hann li'ka að binda bækur og hefur stundað þá iðn sér til gagns og gleði síðan. Bók- hneigð er landlæg meðal ís- lenskra sveitamanna en hitt er sjaldgæfara að þeir sökkvi sér í „ljósmyndadellu“. Það hefur þó Sigvaldi leyft sér að gera. Fyrir löngu eignaðist hann góða ljós- myndavél og hefur notað hana óspart til að festa á blað svip- myndir af mannlífi og náttúru, sem fyrir augun ber og hann hef- ur næmt auga fyrir. Og fyrir fáum árum eignaðist hann síðan vídeó- myndavél og leikur sér með hana og tilheyrandi tæki og tækni af mikilli fagmennsku. Þegar Sigvaldi er spurður um, hvaða heilræði hann vilji gefa ungri kynslóð á íslandi segir hann afdráttarlaust: Að bera virðingu fyrir vinn- unni og hinum vinnandi manni. Vel unnin störf eru uppspretta allrar farsældar. Það er gaman að koma í Skeggsstaði í þröngu en afskap- lega hlýlegu og heimilislegu húsa- kynni þeirra „gömlu Hofsárkots- hjóna" eins og mönnum er tamt að segja. Maður skynjar andblæ menningar og hollra heimilis- hátta, sem fylgt hefur þessum hjónunt á lífsleiðinni og flust með þeim þennan spöl frá Sandá og Hofsárkoti út í gamla Skeggs- staðabæinn, þar sem þau hafa haldið til hin síðari ár í öruggu skjóli og órofa tengslum við afkomendurna bæði í Hofsárkoti og hina, sem fjær búa. í forstofunni læðir Margrét húsfreyja nýprjónuðum, mó- rauðum ullarvettlingum að gest- inum, sem kveður hjónin með miklu þakklæti fyrir ánægjulega stund og huggulegar samræður. Vettlingarnir geta verið sem tákn hjartahlýju og heilbrigðrar ís- lenskrar heimilismenningar, sem enn á sér mörg örugg vígi í sveit- um landsins. HEÞ. Inrtilegar þakkir til allra ættingja og vina fyrir heimsóknir, gjafir og skeyti í tilefni 80 ára afmælis míns 8. nóvember sl. Sérstakar þakkir sendi ég börnum mfnum, tengdabörnum og barnabörnum fyrir framlagþeirra til að gera mér daginn ógleymanlegan. Guð og gæfan fylgi ykkur öllum á ókomnum árum. Sigvaldi Gunnlaugsson, Skeggsstöðum. Hjartanlegar þakkir færi ég öllum þeim mörgu, skyldum og vandalausum, sem minntust mín og létu í Ijós vinarhug sinn með gjöfum og heimsóknum á áttræðisafmæli mínu þann 25. október 1989. Sigtryggur Jóhannesson, Göngustaðakoti. f Hugheilar þakkir sendum við öllum þeim sem auðsýndu okkur samúð og vinarhug við andlát og útför sonar okkar, föður og bróður, BJÖRNS ÞÓRS ÁRNASONAR, Smáravegi 8, Dalvík. Árni Reynir Óskarsson, Ingibjörg Björnsdóttir, Sigrún Birna Björnsdóttir, Helga Kr. Árnadóttir, Guðmundur Guðlaugsson, Óskar Reynir Árnason, María Jónsdóttir, Víkingur A. Arnason, Þorbjörg Á. Árnadóttir, Snjólaug E. Árnadóttir.

x

Norðurslóð

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Norðurslóð
https://timarit.is/publication/1253

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.