Norðurslóð - 26.02.1992, Qupperneq 5

NORÐURSLÓÐ —5
Tafla 2. Tekjur og gjöld á íbúa áriö 1990 í sveitarfélögunum fimm
Dalvík Ólafsfjöröur Árskógsstr. Svarfaðard. Hrísey Meðaltal Alls í þús. kr.
Rekstrartekjur % % % % % %
Útsvar 62.715 65,9 70.304 64,7 59,401 61,7 35.721 61,8 55.681 50,7 62.500 63,7 222.480
Aðstöðugjald 16.311 17,1 14.715 13,6 17.985 18,7 5.411 9,4 27.958 25,5 15.996 16,3 56.848
Fasteignask. 11.435 12,0 16.438 15,1 12.066 12,5 4.918 8,5 13.067 11,9 12.775 13,0 45.402
Aðrir skattar 0 205 0,2 718 0,7 0 0 142 0,1 504
Jöfnunarsj. 4.764 5,0 5.075 4,7 6.134 6,4 11.719 20,3 13.105 11,9 6.156 6,3 21.879
Aðrar tekjur 0 1.846 1,7 0 0 0 608 0,6 2.162
Alls 95.225 100 108.583 100 96.305 100 57.769 100 109.811 100 98.277 100 349.275
Rekstrargjöld Yfirstjórn 10.978 11,5 10.111 9,3 14.741 15,3 10.023 17,3 10.305 9,4 10.961 11,2 38.956
Alm.tr/fél.mál 6.185 6,5 8.390 7,7 6.742 7,0 2.074 3,6 7.539 6,9 6.757 6,9 24.016
Heilbrigðismál 1.187 1,2 1.939 1,8 1.025 1,1 312 0,5 1.308 1,2 1.360 1,4 4.835
Fræðslumál 13.063 13,7 15.112 13,9 16.165 16,8 29.778 51,5 13.460 12,3 15.358 15,6 54.585
Menningarmál 2.445 2,6 2.587 2,4 0 1.037 1,8 1.373 1,3 2.052 2,1 7.293
íþr.+æskul.mál 4.356 4,6 6.047 5,6 2.702 2,8 259 0,4 2.863 2,6 4.320 4,4 15.352
Brunavarnir 551 0,6 1.083 1,0 3.240 3,4 1.615 2,8 251 0,2 1.063 1,0 3.779
Hreinlætismál 4.613 4,8 4.887 4,5 2.603 2,7 1.441 2,5 790 0,7 3.970 4,0 14.110
Skipul.+bygg.m. 3.600 3,8 1.522 1,4 1.617 1,7 254 0,4 1.192 1,1 2.277 2,3 8.092
Götur og holræsi 2.224 2,3 6.355 5,8 8.539 8,9 3.810 6,6 5.941 5,4 4.636 4,7 16.475
Útivist/umhv. 1.291 1,4 1.964 1,8 137 0,1 804 1,4 3.236 2,9 1.472 1,5 5.233
Vatnsveita - 6.786 - 7,1 - 7.814 - 7,2 - 2.539 -2,6 0 - 2.636 -2,4 - 5.861 -6,0 - 20.830
Önnur gjöld 3.254 3,4 12.878 11,9 29.685 30,8 3.800 6,6 8.576 7,8 9.599 9,8 34.113
Alls 46.960 49,3 65.059 59,9 84.383 87,6 55.206 95,6 54.197 49,4 57.964 58,9 206.009
Tafla 2 sýnir tekjur og gjöld sveitarfelaganna 1990 á hvern íbúa. Aftasti dálkurinn er síöan heildarvelta allra saman í þúsundum króna.
Tafla 2. Nokkrar lykiltölur úr rekstri sveitarfélaganna fimm
Dalvík Ólafsfjörður Arskógsstr. Svarfaðard. Hrísey Samtals
Veltufjármunir 82.718 66.069 14.032 10.108 28.295 200.682
Skammtímask. 23.209 42.266 5.516 117 29.356 100.464
Veltufjárstaða 58.969 23.803 8.516 9.991 - 1.061 100.218
Veltufjárhlutfall 3,54 1,56 2,54 86,39 0,96 2,00
Langtímakröfur 89.252 6.430 4.301 0 369 100.352
Langtímaskuldir 60.487 90.357 9.105 3.524 9.473 172.946
Langtímastaða 28.765 - 83.927 - 4.804 - 3.524 - 9.104 - 72.594
Peningal. eignir 171.430 72.499 18.333 10.108 28.664 301.034
Skuldir samtals 87.364 132.623 14.622 3.641 38.829 273.411
Peningaleg staða 87.734 -60.124 3.711 6.467 -10.165 27.623
í hlutfalli af skatttekjum:
Rekstur málafl. 56% 67% 88% 92% 52% 64,4%
Greiðslybyrði lána 6% 23% 5% 12% 5% 12,1%
Heildarskuldir 57% 101% 40% 23% 129% 81,8%
Peningaleg staða 60% - 46% 10% 40% - 34% 8,3%
Tafla 1 sýnir í þúsundum króna skuldir og peningalegar eignir sveitarfélaganna í árslok 1990.
Sameining sveit-
arfélaganna:
Fjár-
hagslega
sterk
saman
- Sparnaður við
yfirstjórn allt að
15 milljónir
króna?
Ein af röksemdum þess að sam-
eina sveitarfélög er að ýmis
rekstur þeirra verður hagkvæm-
ari og fjármagn sem skattborg-
arar greiða til síns sveitarfélags
nýtist betur. Þá er einnig bent á
að eftir því sem sveitafélögin eru
fjölmennari og stærri þeim mun
auðveldara er að færa til þeirra
verkefni sem nú eru í höndum
ríkisins.
Hin róttæka hugmynd sem kom
fram hjá nefnd á vegum félags-
málaráðuneytis um stækkun sveit-
arfélaganna getur einmitt vakið
upp umræðu um gjörbreytingu á
stjómkerfi landsins. Það er að
segja að færa verkefni og þar með
ákörðunartöku nær fólkinu, stuðla
að valddreifingu. Núverandi
sveitarfélög eru svo smá að óhugs-
andi er að stíga einhver afgerandi
skref fyrr en stækkun hefur átt sér
stað.
Hér á okkar svæði hefur fyrr-
nefnt nefndarálit leitt til þess menn
velta fyrir sér möguleikanum á að
a.m.k. fimm sveitarfélög samein-
ist: Ólafsfjörður, Dalvík, Svarfað-
ardalshreppur, Arskógshreppur og
Hríseyjarhreppur. Enn hefur al-
menn umræða ekki átt sér stað en
að því hlýtur að koma. Sveitarfé-
lög þessi eru um margt ólík og
samanburður milli þeirra getur
verið hæpinn. Það er þó ætlun okk-
ar að gefa yfirlit yfir rekstur og
efnahag þeirra til að lesendur geti
glöggvað sig á umfangi og efnahag
ef til sameiningar kemur.
í árbók sveitarfélaga 1991 er að
finna yfirlit yfir rekstur og efnahag
allra sveitarfélaga á landinu. Töfl-
ur sem hér eru birtar eru unnar upp
úr bókinni og byggðar á ársreikn-
ingum 1990. Það ber að taka með
fyrirvara samanburð milli einstaka
rekstrarliða vegna þess að breyti-
legar áherslur geta verið hjá
sveitarstjómum frá einu ári til ann-
ars og þar með upphæðir sem varið
er til einstakra málaflokka. Öll
sveitarfélögin nota hámarkspró-
sentu (7,5%) við álagningu út-
svars. Forsendur við álagningu
skatttekna eru sem sagt þær sömu
hjá öllum sveitarfélögunum.
Skattalega mun því sameining
ekki breyta neinu hjá íbúunum.
Hins vegar munu skattpeningarnir
að öllum líkindum nýtast betur.
Augljósastur verður spamaður-
inn við yfirstjórn. I stað fimm
sveitarstjóma verður ein og sam-
svarandi fækkun nefnda. Það má
sjá í árbókinni að kostnaður við yf-
irstjóm á hvem íbúa lækkar veru-
lega eftir því sem íbúar sveitarfé-
laganna eru fleiri. I dag eru þessi
sveitarfélög í meðallagi hvað
þennan kostnað snertir miðað við
stærð. Eins og sést í töflu 2 er
kostnaður um 11 þúsund kr. á íbúa
en í byggðarlögum með 3-4 þúsn-
und íbúa er kostnaðurinn 7-8 þús-
und á íbúa. Þannig get sparast 12-
15 milljónir króna ef vel tekst til.
Auðvitað mun verða hagræðing á
fleiri sviðum og fjármagn til
uppbyggingar mun nýtast betur.
Nú eru þessi sveitarfélög hvert
öðru háð. Þau hafa samvinnu um
margt og staða hvers þeirra um sig
hefur til lengri tíma litið áhrif á
þau öll. Samstarfsverkefnin verða
aldrei þróttmeiri en veikasti hlekk-
urinn þolir. I töflunni um fjárhags-
stöðu sveitarfélaganna má sjá að
þau eru nokkuð misjafnlega stödd.
En þegar þau koma öll saman
verður fjárhagurinn mjög viðun-
andi. Þetta er mjög mikilvægt því
ef þau sameinast hefur nýtt og
stærra sveitarfélag fjárhagsburði
til að hefja sókn og nýta þau færi
sem sameiningin býður upp á.
J.A.
Svarfdælabúð Dalvík
‘Botfudagur—Sprengictagur
— Ösíqictagur
CRgóma6ottur og
6ottugerðarefni
fyrir 6ottudag
9-Cámasattað saCtfgöt
fyrir sprengictag
CBúningar og grímur
fyrir öslqictag
Líttu inn
— það borgar sig