Land & synir - 01.10.1998, Qupperneq 6

Björn Bjarnason menntamálaráðherra
í VÍðtdU við flsgrím Sverrisson um
í s I e n s k r a r
kvikmyndagerðar
og hugsanlegar. . . ,
leiðtr til urbota
L&S: Hver er framtíðarsýn íslenskra stjórn-
valda hvað varðar kvikmyndagerð á íslandi?
BJÖRN: íslensk stjómvöld vilja að sjálfsögðu að íslensk
kivikmyndagerð dafni hér eins og önnur liststarfsemi.
Það hlýtur að vera markmið okkar að skapa kvik-
myndagerðarmönnum eins og öðrum listamönnum,
viðunandi starfsskilyrði. Hitt er annað mál að það virðist
sem aldrei sé hægt að gera þessari grein nægilega góð
skil með stuðningi úr ríkissjóði. Þar liggur sá
skurðpunktur sem veldur því að menn telja að
stjórnvöld standi ekki nægilega vel að kvikmyndagerð.
Þeim atvinnugreinum sem haldið er gangandi á
opinberum styrkjum fer fækkandi og margir em þeirrar
skoðunar að opinberir styrkir beri dauðann í sér fyrir
viðkomandi grein því hún hættir þá að standa á eigin
fótum. Spurningin er þó um meðalhófið, þar sem
UMFRAMLÖG íKVIKMYNDASJÓÐ: „Auövitað
má segja að 80 milljónir séu lágfjárhœð, en
verður upphœðin ekki alltafof lág meðan menn
vænta einhers meira? Hvar eigum við að setja
þak? Það gengur auðvitað ekki að moka í
botnlausa hít, menn verða að koma sérsaman
um hvarþakið eigi að vera hvað varðar fjölda
mynda ogstyrkhlufall“.
annars vegar er tekið tillit til þess sem ríkissjóður hefur
aflögu í þessa atvinnugrein og hinsvegar þess sem menn
telja viðunandi framlag. Ein spuming sem t.d. vaknar er
sú, hvað eigum við að gera ráð fyrir að framleiða
margar íslenskar kvikmyndir á ári? Eiga þær t.d. að vera
þrjár, fimm eða sjö?. Ég geri ráð fyrir að kvikmynda-
gerðarmenn vildu hafa töluna í hærri kantinum, en er
það endilega markmið í sjálfu sér? Er hægt að komast
6 Land&srymr
að einhverju samkomulagi um þetta, þannig að sátt náist
um framlag ríkisins?
L&S: Nú kvarta kvikmyndagerðarmenn gjaman
yfir of litlum peningum í Kvikmyndasjóði en
um leið hafa þeir margoft sýnt frammá
hcefileika sína til að finna stœrstan hluta
fjármagnsins annarsstaðar, þannig að í raun
má segja að í grunninn spili þeir eftir
leikreglum hins “frjálsa” markaðar. Þetta
kann að virðast þversögn, en þessar stöðugu
kvartanir benda til þess að kvikmynda-
gerðarmenn telji sig ekkifá nœgan
stuðning úr sjóðnum til að geta
herjað á önnur mið með
sannfœrandi heetti. Má ekki fcera
rök fyrir því að með því að auka
framlag til
Kvikmyndasjóðs sé
einfaldlega verið að
gera kvik-
myndagerðarmönnum
auðveldara að nota sitt
eigið frumkvœði, þ.e.
með því að hafa góðan
stuðning úr sjóðnum
geti þeir með meiri
sannfceringu róið á
önnur mið?
BJÖRN: Jú, enda hafa fjár-
veitingar til sjóðsins aukist í
minni tíð sem menntamála-
ráðherra, jafnvel meðan
ýmsir aðrir sjóðir hafa staðið
, # # í stað. Síðan beitti ég mér
fyrir því á sínum tíma að
menn færu að ræða þetta á
öðrum forsendum og
iðnaðarráðuneytið hefur m.a. staðið í
viðræðum við kvikmyndagerðarmenn. Ég
hef tekið þátt í fjölda alþjóðlegra funda
um kvikmyndagerð og veit að menn
skiptast í tvo hópa um þessi efni. Við
íslendingar höfum verið þeirrar skoðunar
að ríkinu bæri að leggja fé í kvikmyndir,
svo eru aðrir sem telja að ríkinu komi
þetta ekkert við. Það eigi bara að hafa tekjur af þessu og
kvikmyndagerðarmenn séu ekkert of góðir til að gera
myndir sem standi undir sér. Þetta er stór iðnaður og
t.d. annar stærsti útflutningsiðnaður Bandaríkjamanna.
L&S: Er þar ekki svolítið óltku saman að
jafna?
BJÖRN: Það hefur kannski verið ógæfa Evrópumanna
að gera kvikmyndir sem fólk hefur ekki áhuga á að sjá.
Hollywood kann að selja, markaðssetja og græða
peninga. Þar á bæ starfa menn af ýmsu þjóðemi, þ.á.m.
Islendingar. Við getum hka tekið annað dæmi. Menn líta
til okkar í leit að fyrirmyndum hvað varðar
sjávarútveginn. Afhverju? Af því að við höfum ekki
drepið hann í dróma með ríkisstyrkjum.
L&S: Nú hafa forsvarsmenn erlendra
kvikmyndasjóða margoft gert athugasemdir
við lágt fjárfestingarhlutfall íslendinga í
eigin kvikmyndum, um leið og Kvikmynda-
sjóður gerir að skilyrði að myndimar séu á
íslensku. Geturn við cetlast til þess að erlendir
fjárfestar greiði lungann af kostnaði við gerð
íslenskra kvikmynda eins og raunin hefur
verið um margra ára skeið, eða eiga íslenskir
kvikmyndagerðarmenn að gera myttdir á
erlendum tungumálum?
BJÖRN: Við höfum ekki verið að ætlast til þess. Þetta
hafa verið frjálsir samningar og þessir erlendu fjárfestar
hafa væntanlega séð sér einhvern hag af að styrkja
Um Menningarsjóð útvarpsstöðva
og Sjónvarpið
L&S: Nú hefur þú lýst þvíyfir að þú viljir leggja
Menningarsjóð útvarþsstöðva niður? Hvað cetti að
kottta í staðinn að þínu mati?
BJÖRN: Ég sé í sjálfii sér ekki nauðsyn þess að eitthvað komi í
staðinn. Þessir peningar hafa verið teknir af ljósvakamiðlunum
en þeim er fahð að standa fyrir dagskrárgerð. Menningarsjóður
útvarpsstöðva er óþarfur millihður að mínu mati, sem kom til í
nokkurskonar hrossakaupum á sínum tíma þegar Alþingi ákvað
að afnema útvarpseinokun. Ég geri ráð fyrir því að í nýju
útvarpslagafrumvarpi, sem væntanlega verður lagt fram í haust,
verði ekki gert ráð fyrir slíkum sjóði eða einhverju sambærilegu.
L&S: Hver er framtíðarsýn ríkisstjómarinnar
varðandi Sjónvarþið? Kcemi til greina að þínu mati
að atika hlut sjálfstceðra framleiðenda í
dagskrárgerðinni, eða jafnvel að setja hatia alfarið í
hendur þeirra?
BJÖRN: Ég hef lagt á það áherslu að við flutning Sjónvarpsins
í Efstaleiti myndi stofnunin gera ráð fyrir að hýsa þar sína föstu
starfsemi eins og fréttir og aðra fasta hði, en önnur framleiðsla
yrði falin sjálfstæðum framleiðendum. Þessi þróun mun taka
einhvern tíma, því huga þarf að starfsmannamálum og þess
háttar, en fyrir mér eru þetta forsendumar fyrir flutningnum.
Þessi þróun er hafin fyrir nokkm og mun halda áfram.