Land & synir - 01.10.1998, Side 8

Frumkvæði Dag Alveberg
L&S: Nú skilst mér að Norrœni sjóðurinn með
Dag Alveberg í broddi fylkingar hafi átt
frumkvœði að gerð myndarinnar. Hvemig kotn
það til og hvemiggekk það ferli fyrir sig?
SVEINBJÖRN: Sú hugmynd kviknaði þar á bæ að þróa
nokkur norræn handrit með ákveðnum forsendum og
sjá svo til hvort hægt væri að koma þeim í framleiðslu í
hinu norræna kerfi. Forsendurnar voru að myndirnar
ættu að höfða til ungs fólks og mættu ekki kosta yfir 75
milljónum króna. Þessu fylgdu þau fyrirheit að ef tækist
að afla helmings fjármagnsins heima fyrir gæti Norræni
sjóðurinn lagt til liinn helminginn eða svo. Leitað var til
fimm handritshöfunda, auk mín voru það einn frá
Danmörku, einn frá Noregi og tveir frá Svíþjóð því
Finnar fengust ekki inní þetta, sennilega vegna
tungumálaerfiðleika, því hugmyndin var að við fimm
myndum hittast reglulega ásamt öðrum og vera
dramatúrgar hvers annars. Við byrjuðum öll á skila inn
tveimur hugmyndum og völdum sameiginlega aðra
þeirra til að vinna úr. Síðan
unnum við “treatment” og
hittumst að því loknu og
fórum yfir hugmyndir hvers
annars. Þetta endurtók sig
þegar handritsdrög lágu
fyrir. Útúr þessu komu svo
fjögur handrit þvr einn
handritshöfundanna, sá
norski, heltist úr lestinni af
persónulegum ástæðum.
Sænsku handritin tvö voru
kláruð en hafa ekki enn
komist á koppinn, meðan
handritið mitt og handrit
Danans Nikolaj Scherfig
fóru í framleiðsiu. Myndin
hans heitir Rungsted og
verður væntanlega sýnd í
haust.
L&S: Hvað vakti fyrir
Alveberg að ykkar
mati?
SVEINBJÖRN: Fyrir mitt
leyti finnst mér þetta
áhugaverð tilraun en Dag
sjálfur er betur til þess
fallinn að svara þessari
spurningu.
L&S: En ttú virkar
þetta svolítið kalkúlerað hjá Alveberg,
ákveðin tnarkaðsleg forskrift setn kemur að
ofan, tiiður til kvikmyndagerðarmannnanna.
Er þessi aðferð líkleg til að bera rneiri
árangur en að láta hugmyndimar sþretta ttþþ
hjá kviktnyndagerðarmöntiutititn sjálfum og
út frá þeirra lífssýn?
HILMAR: Þetta er í raun líkt og einhverskonar
samkeppni á vegum opinberra aðila. Eg held að þú leitir
alltaf í þinn reynslusjóð hvort sem þú ert að gera myndir
eftir pöntun eða ekki. Mörg mestu listaverk mann-
kynssögunnar hafa verið framleidd eftir pöntun og það
er ekkert að því að vinna þannig svo framarlega sem þú
ert trúr sjálfum þér. Að því leytinu til skiptir þetta engu
máh uppá árangur. Þú getur hugsanlega deilt á þetta út
frá pófltík, en ekki út frá útkomunni, því hún er háð allt
öðru en því hver biður um verkið.
Vel blandaður kokkteill
L&S: Hvað þarf góður þriller að hafa til að
bera aðykkar mati?
SVEINBJÖRN: Hann þarf fyrst og fremst að halda
áhorfandanum við efnið, halda spurningunni um “hvað
gerist næst?” lifandi í huga áhorfandans. Þessu er
auðvitað hægt að ná fram með mismunandi meðulum.
Fyrir mér er meginatriðið að persónurnar sem í lilut
eiga nái að skipta mann einhverju máh, því að annars
endist eftirvæntingin ekki lengi.
HILMAR: Persónulega skil ég hugtakið “þriller” miklu
þrengra en spennumynd og mér finnst Sporlaust miklu
frekar vera spennumynd, auk þess að innihalda drama
og svarta kómedíu. Reglurnar sem við notum við gerð
spennumynda eru ekki eins strangar í dag og þær voru.
Formúlan er orðin afar þaulreynd, þannig að við erum
farin að taka útúrdúra og blanda saman straumum og
stefnum á nýjan hátt bara til þess að vera ekki sífellt að
endurtaka okkur. Mér finnst erfitt að benda á aðra
kvikmynd, íslenska eða erlenda, sem færi í sama flokk
og Sporlaust og þá er ég ekki að tala um gæði heldur
tegund. Þessi sérstaka blanda var það sem að hluta til
kveikti í mér þegar ég las handritið. Mig langaði
vissulega að gera spennumynd en hinn dramatíski
þáttur höfðaði líka sterkt til mín og mér fannst þetta afar
vel blandaður kokkteill hjá Sveinbirni. Sporlaust fer
ekki í flokk með myndum eins og Seven eða The Usual
Suspects svo nefndir séu nokkrir nýlegir gæðaþrillerar.
Hún er heldur ekki klassískur “whodunnit”. Hún er
kannski sumpart “Hitchcock-ísk” að því leyti að hún er
um fólk sem lendir óvart í ákveðum aðstæðum og
verður að vinna sig út úr þeim.
L&S: Sveinbjöm, þú hefur talað um að myndin
kallist á við frásagnaráherslur ýtnissa
bíótnynda sem vakið hafa athygli á
uiidanfórnutn ámm og nefndir þar tn.a. Pulp
Fiction, Short Cuts og Trainsþotting. Gœtir þú
farið frekar útí þetta?
SVEINBJÖRN: Mín upplifun er sú að á undanförnum
árum hafi verið gerðar frekar vogaðar tilraunir í þá átt
að brjóta upp þessi “genre” landamæri. Þetta finnst mér
afar spennandi, ekki síst þar sem ég þykist sjá það á
Hollywoodframleiðslunni að þessi klassíska
spennumyndaformúla sé orðin dálítið þreytt.
Sérstaklega verður oft vandræðalegur lokaþátturinn því
það er orðið svo erfltt að koma fólki á óvart. Þessvegna
held ég að menn hafi farið að leita nýrra leiða, það má
jafnvel kenna þetta við póstmódernisma, þ.e.a.s. menn
eru að vinna með öll form og hugmyndir sem hafa verið
í gangi á öldinni liggur við og prófa að blanda þessu
saman. Sumpart finnst mér þetta líkjast meira lífinu
sjálfu og mér sem rithöfundi og handritshöfundi flnnst
þetta mjög spennandi. Að reyna að búa til
straumlínulagaðan “whodunnit”, hef ég svosem líka
prófað þó það hafl ekki verið framleitt (“það er fínt!”
skýtur Hilmar inm), en hitt finnst mér meira heillandi.
Hinn sundurleiti vinahópur
L&S: Snúum okkttr að persónunum. Nú eru
Gulli (Guðtnundur Lngi Þorváldsson) og Ella
(Þrúður Vilhjálmsdóttir) huggulegt ett
veikgeðja par, hann afreksmaður í íþróttum -
hún er líkamsrœktarþjálfari, Beggi (Dofri
Hemiannsson) virðist metnaðarlaus spaugari,
Óíi (Ingvar E. Sigurðsson) er gatnall hraunari
og Dísa (Nanna Kristín Magnúsdóttir) er
einsteeð tnóðir með erfiðan bakgrunn. Er þetta
ekki svolítið sundurleitur vinahóptir?
HILMAR: Fyrir mér er þetta einfalt. Við eigum ekki f
neinum vandræðum með hvernig Gufli og Ella þekkjast.
Líkur sækir líkan. Svo höfum við Begga sem er þessi
klassíski æskuvinur, strákurinn sem hefur búið í næsta
húsi og fylgt þér alla tíð. Hann hefur ekki sama metnað
né bakgrunn en hann er samt þinn besti og einlægasti
vinur. Um leið þýðir þetta að þú þekkir fjölskylduna
hans, t.d. systurina Dísu. Dísa fór út af sporinu og átti
barn í lausaleik en er af veikum mætti að reyna að ná
sér uppúr því. Aftur segi ég líkur sækir líkan, því hún
hefur kannski kynnst Óla á meðferðarheimili eða
einhverju slíku. Þessi tvö pör hverfast um Begga, án
hans hefðu þau engin samskipti. Og hver segir að þau
séu vinir? í upphafl gerist það að Gulli er að keppa í
sundi. Beggi er þar vegna þess að Gulli er besti vinur
hans, Dísa er þarna flka vegna þess að hún hefur þekkt
Gulla afla sína ævi og þetta skiptir hana máli. ÓIi er ekki
viðstaddur en kemur í partíið um kvöldið. Þau eru
samvistum þessa kvöldstund og hún leiðir af sér það
sem sagan snýst um. Þau neyðast því til þess að leysa tir
málunum saman. Óli segir síðar við Begga að Gulli muni
ekki vilja kannast við hann eftir tíu ár nema hann þurfl
að fá gert við eitthvað ókeypis. Þetta er hinn bitri
sannleikur í þeirra sambandi. Auðvitað er erfltt að leiða
svona óLíkt fólk saman en um leið mjög spennandi og
kallar á átök. Það sem heillaði mig var einmitt þessi
óvissa og vantraust, meira að segja pottþétta parið getur
ekki treyst hvort öðru. Gulli og Beggi em þeir einu sem
HILMAR ODDSSON: „Ég
heltl að þú leitir alltaf í
þinn reynslusjóð hvort
sem þú ert að gera
myndir eftir þöntun
eða ekki. Mörg mestu
listaverk mannkyns-
sögunnar hafa verið
framleidd eftir þöntun
og það er ekkert að því
að vinna þannig svo
framarlega sem þú ert
triír sjáifum þér“.
8 Land&synir