Morgunblaðið - 01.02.2018, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 2018 13SJÓNARHÓLL
Vatnagörðum 22 | 104 Reykjavík | Sími 585 8300 | sala@postdreifing.is | postdreifing.is
FJÖLPÓSTUR
SEM VIRKAR
*könnun Zenter apríl 2016.
61% landsmanna lesa fjölpóst
70% kvenna lesa fjölpóst
58% neytenda taka eftir tilboðum á
vöru og þjónustu í gegnum fjölpóst*
Dreifum sex daga vikunnar inn á 80.000 heimili
MARKHÓPURINN ÞINN BÍÐUR
EFTIR TILBOÐI FRÁ ÞÉR
Hafðu samband og við gerum þér tilboð í þá þjónustu sem þér hentar
BÓKIN
Stundum verðum við svo upptekin
af mælingum að við missum sjónar
á því sem raunverulega skiptir
máli. Þetta vita snjallir fjárfestar
og láta ekki ákvarðanir sínar ráð-
ast einvörðungu af því sem búið er
að telja og reikna í
ársfjórðungs-
uppgjörum.
Það gerist líka oft,
þegar mælingarnar
eru útgangspunkt-
urinn, að fólk og
fyrirtæki fara að
hegða sér á þá leið
sem fegrar mæl-
inguna, frekar en þá
leið sem skilar í
reynd skilar bestum
árangri.
Til er fræg saga,
sem hljómar nógu vel til að vera
sönn, um að sovésk sjúkrahús hafi
stundað það að útskrifa sjúklinga á
dánarbeðinum en halda sem lengst
í þá sjúklinga sem höfðu náð fullri
heilsu, til að árangur spítalanna liti
betur út á blaði.
Jerry Z. Muller er höfundur
bókar sem fjallar um þetta efni:
The Tyranny of Metrics. Hann
bendir á að á ótalmörgum sviðum
er ofuráhersla á mælingar að valda
miklum skaða. Menntakerfið, fjár-
málageirinn, lögregla og her, ráðu-
neyti og stofnanir, góðgerðarstarf
bæði heima fyrir og erlendis –
öllum hættir þeim til að detta í
mælingagildruna.
Í skólunum gerist
það t.d. að kennarar
byrja að leggja ofur-
áherslu á að undirbúa
nemendur fyrir sam-
ræmd próf, frekar en
að veita þeim breiða
þekkingu á ólíkum
fögum. Skólarnir sem
koma verr út á próf-
unum, eiga jú ekki
von á góðu.
Og mælingar eru
freistandi einmitt
vegna þess hvað þær geta verið
gagnlegar, þegar þeim er beitt
rétt: snjallar og þarfar mælingar
geta leyst allan vanda. Muller
minnir hins vegar á að við ættum
ekki að mæla nema að vandlega at-
huguðu máli, og láta mælingarnar
ekki leiða okkur í ógöngur.
ai@mbl.is
Þegar við mælum
án þess að hugsa
Árið 2014 voru samþykkt lög nr. 40/2014 sem kváðu áum rétt einstaklinga til skattfrjálsrar ráðstöfunarséreignarsparnaðar til greiðslu húsnæðislána og til
sparnaðar til kaupa á húsnæði, óháð því hvort um hafi verið
að ræða fyrstu íbúðarkaup eða ekki. Þann 1. júlí 2017 tóku
svo gildi lög nr. 111/2016 um stuðning til kaupa á fyrstu íbúð
sem heimila með sama hætti skattfrjálsa ráðstöfun sér-
eignarsparnaðar inn á fasteignalán og/eða uppsöfnun og
ráðstöfun séreignarsparnaðar til kaupa á fyrstu íbúð á sam-
felldu 10 ára tímabili eftir gildistöku laganna. Samkvæmt 3.
mgr. 8. gr. laganna er einstaklingi sem hefur áður, sam-
kvæmt eldri lögum, safnað séreignarsparnaði til að auð-
velda kaup á íbúð „og/eða eftir at-
vikum“ nýtt sér ráðstöfun
séreignarsparnaðar til greiðslu
íbúðarláns heimiluð áframhaldandi
skattfrjáls nýting séreignarsparn-
aðar. Það skilyrði er þó m.a. sett að
um fyrstu íbúð hafi verið að ræða og
að fyrri úrræðanýting komi til frá-
dráttar samfelldu 10 ára tímabili
samkvæmt lögunum. Virðist því
mega skilja lagaákvæðið þannig að
það taki til annars vegar þeirra sem
höfðu safnað upp séreignarsparnaði
til innborgunar á fyrstu íbúð og hins
vegar þeirra sem keypt höfðu fyrstu íbúð og nýtt séreignar-
sparnað í niðurgreiðslu lána.
Í tilkynningu frá ríkisskattstjóra fyrir áramót var þó ein-
ungis einstaklingum sem keypt höfðu sína fyrstu íbúð á
tímabilinu 1. júlí 2014 til 30. júní 2017 bent á, og unnt, að
sækja um áframhaldandi skattfrjálsa ráðstöfun séreign-
arsparnaðar inn á húsnæðislán eða til áframhaldandi upp-
söfnunar séreignarsparnaðar samkvæmt lögum nr. 111/
2016. Slík túlkun yfirvalda gerir það að verkum að ein-
staklingur sem keypti sína fyrstu íbúð 1. júlí 2014 getur
ráðstafað allt að 5 milljónum króna inn á íbúðarlán sín í 10
ár úr séreignarsjóði sínum skattfrjálst. Á hinn bóginn getur
einstaklingur sem keypti sína fyrstu íbúð degi eða viku fyrr
einungis ráðstafað með sama hætti að hámarki 2,5 millj-
ónum króna á fimm ára tímabili. Hvergi í orðalagi ákvæðis-
ins er tiltekið skýrlega að heimildin taki einvörðungu til
íbúða sem keyptar voru á tímabilinu 1. júlí 2014 til 30. júní
2017 og mætti ætla að allir kaupendur fyrstu íbúðar, hve-
nær sem kaupin áttu sér stað, eigi rétt á áframhaldandi nýt-
ingu í 10 ár samfleytt. Þess ber að geta að lagafrumvarpið
tók breytingum í meðförum þingsins. Af upphaflegu orða-
lagi frumvarpsins hefði e.t.v. mátt leiða að heimildin tæki
einvörðungu til þeirra sem ráðstafað hefðu uppsöfnuðum
séreignarsparnaði til íbúðarkaupa og svo í framhaldinu ráð-
stafað séreignarsparnaði inn á húsnæðislán og styðst slík
túlkun að einhverju leyti við lögskýringargögn. Í meðförum
þingsins breyttist hins vegar orðalag 3. mgr. 8. gr. laganna
á þann veg að rétthöfum sem safnað höfðu séreignarsparn-
aði til innborgunar á íbúðarkaup „og/eða eftir atvikum“
þeim sem nýtt höfðu sér ráðstöfun
séreignarsparnaðar til greiðslu
húsnæðisláns er heimiluð áfram-
haldandi nýting. Má auðveldlega
draga þá ályktun að tilkoma orðs-
ins „eða“ í ákvæðið í meðförum
þingsins geri það að verkum að
fullnægjandi sé að einstaklingur
hafi nýtt sér heimild til ráðstöfunar
séreignarsparnaðar inn á lán, án
þess að hafa fyrst notast við upp-
söfnun séreignarsparnaðar. Virðist
auk þess illskiljanlegt hvers vegna
einstaklingur sem nýtir séreignar-
sparnað til innborgunar á íbúð og ráðstafar í framhaldi sér-
eignarsparnaði inn á húsnæðislán sé betur settur en ein-
staklingur sem kaupir sína fyrstu íbúð á svipuðum tíma og
ráðstafar frá upphafi séreignarsparnaði til greiðslu láns.
Verður að telja að takmörkun ákvæðisins við kaupendur
íbúða á tímabilinu 1. júlí 2014 til 30. júní 2017 samræmist
einfaldlega ekki lögunum í núverandi mynd. Hafi löggjafinn
fyrirhugað að afmarka áframhaldandi nýtingu séreignar-
sparnaðar við þá sem keyptu sína fyrstu íbúð á tímabilinu 1.
júlí 2014 til 30. júní 2017, skilaði það sér vart í lagatextann.
Jafnframt hefði verið eðlilegt af hálfu löggjafans að rök-
styðja hvers vegna íbúðarkaupendur eftir 1. júlí 2014 fá tvö-
falda skattaívilnun á við þá sem keyptu sína fyrstu íbúð
stuttu áður og hvaða málefnalegu sjónarmið búa að baki því
að ívilna þeim hópi sérstaklega með skattfrjálsri ráðstöfun
séreignarsparnaðar í samtals 10 ár en ekki öðrum kaup-
endum fyrstu íbúðar.
Stuðningur til kaupa á fyrstu
íbúð „og/eða“ hvað?
LÖGFRÆÐI
Lára Herborg Ólafsdóttir
héraðsdómslögmaður á Juris lögmannsstofu
”
Hefði verið eðlilegt af
hálfu löggjafans að rök-
styðja hvers vegna
íbúðarkaupendur eftir
1. júlí 2014 fá tvöfalda
skattaívilnun á við þá
sem keyptu sína fyrstu
íbúð stuttu áður.