Úr þjóðarbúskapnum : framvindan ... og horfur .. - 25.11.1974, Blaðsíða 5

5.
ársfjórðungi þessa árs, einkum vegna verðlagsáhrifa kjarasamninganna,
en á þriðja ársfjórðungi dró talsvert úr verðhækkunum, bæði vegna
áhrifa niðurgreiðsluaukningarinnar í maí og þar sem verðhækkanir
af völdum kjarasamninganna höfðu að verulegu leyti þegar komið fram
á öðrum ársfjórðungi. Á síðasta fjórðungi þessa árs hefur á ný
hert á verðbólguvextinum eftir því sem verðlagsáhrif gengisfellingar-
innar í ágústmánuði og skattbreytinganna í september hafa komið
fram, en búizt er við, að strax á fyrsta ársfjórðungi næsta árs
dragi aftur verulega úr verðbólguhraðanum.
Fyrrgreindar áætlanir um breytingar tekna og verðlags fela í sér,
að kaupmáttur ráðstöfunartekna heimilanna aukist um 8% að meðaltali
á þessu ári á mælikvarða vísitölu vöru og þjónustu, en á sama tíma
er spáð minnkun þjóðartekna um 1/2-1%.
Þróun peningamála.
Það sem af er þessu ári hefur dregið talsvert úr hinni afar
miklu peningaþenslu, sem ríkti á sl. ári. Handbært fé, þ.e.
peningamagn og sparifé, jókst um 21 1/2% á tímabilinu frá september-
lokum 1973 til jafnlengdar þessa árs samanborið við 35% aukningu
fyrir árið 1973. Hjöðnun peningaþenslunnar kemur þó enn skýrar
fram £ þróun peningamagns í umferð, en ársaukning peningamagns
í septemberlok 1974 nam 21,7% samanborið við 46% aukningu árið
197 3 .
Hin mikla rýrnun gjaldeyrisstöðunnar á þessu ári er megin-
ástæða þess, að dregið hefur úr peningaþenslu, þar sem í ár hefur
gætt enn meiri útlánaaukningar en á sl. ári. Þannig jukust útlán
innlánsstofnana um 46% á tímabilinu frá septemberlokum 1973 til
septemberloka 1974 samanborið við um 33% aukningu á árinu 1973.
Útlánaþenslan á þessu ári hefur valdið mikilli rýrnun lausafjár-
stöðu bankanna, en lausafjárstaðan batnaði heldur á árinu 1973.