Samfylkingin - 18.06.1936, Page 1

1. tölublað.
18. júní 1936.
2. árgangur.
Halldér Kilfan Laxncss:
Samfylkingín er
málstaður fólksins.
Það dregur nær úrslitum bar-
áttunnar milli íhaldssamrar
auðvaldsstefnu og stjórnmála-
stefnu verkalýðsins í íslenzku
þjóðlífi. Menn sjá hvernig hin
tvö grundvallaratriði ýtast á,
hvar sem auga lítur, annarsveg-
ar sjónarmið einstaklingsfram-
taksins, sem eiga sína opinberu
fulltrúa í hálfgjaldþrota og
kraftlausum auðvaldsfyrirtækj-
um, hins vegar er veik vinstri
stjórn við völd, með óljóst hug-
myndakerfi, illa í stakk búin
að rökum, með ótryggan grund-
völl undir fótum, slitróttan
stuðning að baki. Það er ekki
styrk hennar að þakka, að
henni hefir ekki verið steypt,
heldur veikleika andstæðing-
anna, ráðþrota atvinnurekenda
á barmi gjaldþrots, örvinglaðra
smákaupmanna, hræddra spari-
fjáreigenda og vörulausra kaup-
manna, manna, sem oft eru
íulltrúar mjög ólíkra hags-
imuna, þótt þeir hangi á ein-
hverri óljósri bylgjulengd inn-
an sama flokks; þessir menn
hafa enga þjóðlega borgar-
menningu sem siðferðisbakhjali
eða andlegar erfðir, sem geti
gefið þeim stolt eða reisn í ör-
væntingunni, en varaliðið um-
hverfis þennan bága flokks-
kjarna, eru rúineraðir bændur
og reittir smáborgarar, sem lifa
i þeirri fánýtu blekkingu, að
vonandi sé auðvaldið sterkt og
muni bjarga þeim! Baráttan um
grundvallaratriðin er grand-
gæfilega gengin inn í dagleg-
ustu hræringar almenns við-
skiptalífs. Það fer ekki svo lítil-
fjörleg fisksending á erlendan
markað, að það þurfi ekki að
gera löggjafarsamkomu þjóðar-
innar að vígvelli um það metn-
aðarmál, hvor þessara stefna
eigi að taka við heiðrinum, eða
bera vansann af sölunni, sósíal-
isminn eða kapitalisminn. í öll-
um atvinnuvegum þjóðarbús-
ins eru þessi fjandsamlegu
grundvallaratriði að hráskinns-
leik, þessi tvö skaut. Þessi bar-
átta hinna tveggja skauta
þyrmir eins og sjúkdómur að
hverri lífshræringu þjóðarinn-
ar, annar veltir jafnóðum um
koll því sem hinn byggir, og ef
heilbrigð skynsemi hefir ein-
hverstaðar fengið að ráða af til-
viljun, þá berjast fulltrúar
hinna andstæðu skauta um
heiðurinn í návígi. í leitinni að
einhverjum samkomulagsgrund-
velli, hefir verið gripið til þess
örþrifaráðs, að kuðla saman
hinum tveim prinsípum al-
menningsreksturs og einka-
reksturs. Ijtkoman er eins og
við er að búast. Það hefir verið
framkvæmd kerfisbundin þjóð-
nýting — á skuldum- einstak-
lingsframtaksins. Almenningsfé
er látið standa undir tapi sér-
c-ignarfyrirtækja, bæði stórra
og smárra, þúsundum saman,
til sjós og lands. Þessa tegund
af ríkisrekstri láta vinstri
flokkarnir hafa sig út í, þótt
þeir hafi ekki rænu á að knýja
það fram, sem eðlilega hefði átt
að koma á undan ríkisrekstri
einkaskulda, én það er fullkom-
in þjóðnýting á verzlun og at-
vinnugögnum, með öðrum orð-
um þjóðnýting tekjulindanna.
Meðan ríkið vanrækir að taka
sér óskorað vald yfir hagnýt-
ingu atvinnuveganna, er það
að tröllsligast undir skulda-
byrði vitlaust rekinna einkafyr-
irtækja, stórra og smárra, í
mörg þúsund stöðum í landinu,
íhlutunarlaust um rekstur
þeirra. Þetta ástand verður
miður þolandi fyrir báða aðila
með hverjum mánuði sem líð-
ur. Formaður þess flokks, sem
aðhyllist það sjónarmið, að ein-
staklingar fái að reka atvinnu-
vegi þjóðarinnar í eiginhags-
munaskyni, tók það réttilega
fram um daginn á alþingi, að
það ástand, sem nú er uppi, sé
það versta stjórnarástand, [BCirr
hugsast geti. Og það er mjög'
merkilegt tímanna tákn, að orð
hans féllu á þann veg, að skilja
mátti, að honum þætti æski-
legra, að þjóðskipulaginu væri
bylt til algerðrar sósíalistiskrar
verklýðsstjórnar, heldur en
þessi tilgangslausu hjaðninga-
víg héldu áfram öllu lengur.
Þetta er mjög rétt athugað.
Ríki, sem er sjálfu sér sundur-
þykkt, fær ekki staðizt.
Það hlýtur að draga nær úr-
slitum. Þetta ástand getur ekki
haldizt mörg misseri til viðbót-
ar. Nú eru kosningar ekki mjög
langt fram undan. En ef vinstri-
flokkarnir ganga nú margskipt-
ir til kosninga, þá er ekki fyrir
það að synja, að íhaldsflokkur-
inn nái meirihluta, þótt hann sé
flokkur ósamrýmanlegra stærða.
Vinstri flokkarnir, sem að völd-
um sitja, hafa með sinni óljósu
1. maí á Eskifirði og
fasistaskrílliim.
1. maí s. 1. æsti fasistaskríll-
inn á Eskifirði nokkra óvita
drengi, á aldrinum 6—14 ára til
götuóspekta.
Aðeins einn af „betri“ borg-
urum bæjarins var svo vandur
að virðingu sinni, að hann sótti
fósturson sinn úr sollinum.
Lýsti hann megnustu andstygð
á framkomu drengjanna, en þo
einkum þeirra, sem öttu þeim
fram og viðurkenndi skýlausan
friðhelgisrétt verkalýðsins til
götunnar á þessum alþjóðlega
hátíðisdegi hans og fordæmdi
alla áreitni við hann.
En sýslumaðurinn(?) skrifaði
lof um skrílsháttinn í blað naz-
istanna og sá góði sjálfstæðis-
maður lætur 9 ára gamlan son
sinn ganga um göturnar með
stóran hakakross í blússunni í
egningarskyni við verkalýðinn.
Ein helzta sprauta nazistanna
skipulagði götuóspektir drengj-
anna og sagði þeim, að þeir
skyldu mölva hverja einustu
rúðu í verklýðshúsinu eg
barnaskólanum, þeir væru svo
ungir, að það væri ékki liœgt
að refsa þeim fyrir það. Hvort
mun ekki hann og aðrir íasistar
hafa sagt drengjunum, að þeim
væri óhætt að grýta fólk, með
sama siðferðisrétti?
Drengirnir sýndu samt, þótt
ungir væru, að þeir voru of-
jarlar skrílsins, sem atti þeim
fram, í siðferðilegu tilliti, því
beir bnutu ekki eina einustu
pdvTTaö/uTi
rúðu og áttuðu sig mjög fljótt
á því, út í hvaða óhæfu þeir
höfðu verið leiddir.
En verkalýðurinn og alit
heiðarlegt fólk á Eskifirði sá
núna í fyrsta sinn ofurlitla
skuggamynd af hinu rétta and-
liti fasistaskrílsins. Þarna feng-
ust líka órækar sannanir fyrir
því, hverjir báru siðferðilega á-
byrgð á spjöllunum, sem í vet-
ur voru framin við Verklýðs-
húsið og barnaskólann og verða
þeir hlífðarlaust dregnir fram í
dagsbirtuna næst þegar þeir
fara á stúfana.
Og þeir alþýðudrengir, sem
drógust inn í óspektirnar 1.
maí, eiga eftir að vakna til full-
komins skilnings á því, hvers-
konar myrkravöld það voru,
sem notuðu sér þroskaleysi
þeirra til þess að láta þá áreita
alþýðuna á hátíðisdegi hennar.
Þeim mun fljótlega skiljast
það, að þeir eiga enga samleið
með fasistaskrílnum, sem
hneppir foreldra þeirra í at-
vinnuleysi og vonlausa áþján.
Þeir eiga eftir að vakna til
hlífðarlausrar baráttu gegn
auðvaldinu og fasismanum og
til að skapa sér og stétt sinni
hamingjuríka, starfsama og
menningarauðuga framtíð. Og
þeir munu — á sínum tíma —
kveða upp þungan dóm yfir
baktjaldaóþokkunum frá 1. maí
1936.
JVa 139370