Fréttablaðið - 12.04.2019, Qupperneq 6

Félagið er sterkt og
vel rekið, og á safn
af einkar vel staðsettum fast-
eignum.
Jón Skaftason, framkvæmdastjóri
fjárfestinga hjá 365 miðlum
HEILBRIGÐISVÍSINDI Fólk sem glímt
hefur við áfallastreituröskun er í
aukinni hættu á að greinast með
hjarta- og æðasjúkdóma. Þetta
leiðir ný rannsókn vísindamanna
við Háskóla Íslands og Karólínsku
stofnunina í Svíþjóð í ljós en niður-
stöður hennar voru birtar í vísinda-
ritinu British Medical Journal, eða
BMJ.
Niðurstöðurnar, sem byggja á
gögnum 130 þúsund einstaklinga
í Svíþjóð yfir 25 ára tímabil, leiddu
í ljós að einstaklingar með áfalla-
streitutengdar raskanir voru að
meðaltali meira en 60% líklegri en
systkini þeirra til að greinast með
hjarta- og æðasjúkdóm á fyrsta árinu
eftir greiningu á áfallatengdum rösk-
unum og nær 30% líklegri á árunum
þar á eftir. Hættan á hjartabilun var
einstaklega há, eða um sjöföld á við
samanburðarsystkini, á fyrsta árinu
eftir greiningu áfallatengdra raskana
og áhættan á slagæðastíflu um tvö-
föld á árunum þar á eftir.
Unnur Anna Valdimarsdóttir,
prófessor við læknadeild Háskóla
Íslands, og Huan Song, nýdoktor við
sömu deild, fara fyrir rannsókninni.
Í yfirlýsingu frá HÍ segja þau niður-
stöðurnar mikilvægan áfanga í að
auka þekkingu á áhrifum áfalla og
áfallastreitu á þróun ýmissa hjarta-
og æðasjúkdóma.
„Það þarf vissulega að staðfesta
þessar niðurstöður með frekari
rannsóknum og varpa frekara ljósi á
undirliggjandi skýringarþætti og við
erum með ýmsar slíkar rannsóknir í
undirbúningi en rannsóknin Áfalla-
saga kvenna er meðal annars mikil-
vægur liður í því samhengi,“ segir
Unnur. – þea
Áfallastreituröskun tengd
líkum á hjartasjúkdómum
Guðmundur Þorgeirsson, Huan Song og Unnur Anna Valdimarsdóttir.
449 kr.pk.
Vínber í boxi 500g, Rauð/græn
Ber
í kvöld?
Afgreiðslutímar á www.kronan.is
Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/eða myndabrengl.
HEILBRIGÐISMÁL „Við þurfum að
breyta um fókus. Fókusinn á að vera
á sjúklinginn en ekki sjúkdóminn,“
segir Jóhann Ágúst Sigurðsson,
prófessor emeritus í heimilislækn-
ingum.
Jóhann, sem starfar bæði á Íslandi
og í Noregi, er einn af þrettán lækn-
um og vísindamönnum sem birtu
í vikunni grein í British Medical
Journal þar sem þeir kalla eftir nýrri
nálgun að sjúkdómsgreiningum.
Annar Íslendingur er í hópnum
en það er Hálfdán Pétursson sem
starfar í Svíþjóð.
„Þetta er ekki skipulagður hópur
þannig en við ákváðum að hittast
og sjá hvort við gætum ekki boðið
upp á einhverjar nýjar hugmyndir
til að takast á við vandamál ofgrein-
inga eða óþarfa greininga á sjúk-
dómum,“ segir Jóhann.
Stór hluti vandans stafi af því að
skilgreiningar á sjúkdómum hafi á
undanförnum árum verið víkkaðar
of mikið út. Það leiði til ofgreininga
og óþarfa meðferðar á heilbrigðum
einstaklingum.
„Við getum tekið of háan blóð-
þrýsting sem dæmi. Einu sinni
vorum við með viðmið efri og neðri
marka 160/95 en fyrir um tuttugu
árum var það fært niður í 140/90.
Bandaríkjamenn hafa svo verið að
mælast til þess að færa þetta enn
neðar, alveg niður í 130/80, en þá
væru eiginlega allir komnir með
háþrýsting.“
Jóhann segir að heimilislæknar
séu að gera sitt besta en verði að
fara eftir þeim leiðbeiningum sem
yfirvöld setji. „Vísindin á bak við
þessar leiðbeiningar eru allt of oft
rannsóknir sem hafa verið fjár-
magnaðar af lyfjaiðnaðinum eða
sérfræðingum sem hafa hagsmuna
að gæta og vilja gera sem mest úr
sjúkdómnum og búa þannig til fleiri
sjúklinga.“
Annað vandamál sé tengt sjúkl-
ingum sem hafi f leiri en einn lang-
varandi sjúkdóm. Til dæmis sé
nánast enginn sjúklingur yfir fimm-
tugu bara með sykursýki, heldur
fylgi henni oft offita, háþrýstingur,
hjartasjúkdómar, kvíði og fleira.
„Ef heimilislæknirinn er með
sjúkling með marga langvarandi
sjúkdóma þarf hann að taka tillit
til jafn margra klínískra leiðbein-
inga. Leiðbeiningar með hverjum
sjúkdómi mæla kannski með
þremur lyfjum fyrir hvert tilvik og
allt í einu er sjúklingurinn kominn
á tuttugu lyf.“
Klínískar leiðbeiningar um með-
höndlun sjúkdóma gera aðeins ráð
fyrir að viðkomandi sjúklingur
þjáist af einum sjúkdómi.
„Það eru bara til leiðbeiningar
fyrir einstakling með einn sjúk-
dóm en ekki fyrir venjulegt fólk.
Það er mjög mikill skortur á rann-
sóknum á f jölveiku fólki. Við
vorum að reyna að mynda ein-
hvern hóp sem gæti kannski gert
þá kröfu að leiðbeiningarnar tækju
tillit til persónunnar en ekki sjúk-
dómsins.“
Greinarhöfundar leggja áherslu
á aukið hlutverk heimilislækna
þegar kemur að ákvörðunartöku
um meðhöndlun sjúklinga. „Sér-
fræðingarnir eru sérfræðingar í
sjúkdómnum en heimilislæknar
eru sérfræðingar í einstaklingnum.
Við hljótum að geta sameinað þetta
með einhverjum hætti.“
sighvatur@frettabladid.is
Bregðast þurfi við
ofgreiningu sjúkdóma
Þörf umræða
Birgir Jakobsson, fyrrverandi
landlæknir, fagnar umræðu
um ofgreiningar sem hann
segir eiga erindi á Íslandi eins
og annars staðar. „Þetta er mál-
efni sem við létum okkur varða
meðan ég var landlæknir. Það er
virðingarvert að læknasamtök
skuli vera að veita þessu athygli
og skrifa um það,“ segir Birgir.
Þetta snúist fyrst og fremst
um að ekki sé verið að gera fólk
veikt að óþörfu.
„Það eykur auðvitað bara álag
á heilbrigðiskerfið. Þannig að
þetta snýst líka um skilvirkni
kerfisins.“
Viðmið um hvað sé of hár blóðþrýstingur hafa breyst. NORDICPHOTOS/GETTY
Tveir Íslendingar eru
meðal lækna og vís-
indamanna sem kalla
í nýrri vísindagrein
eftir breyttri nálgun að
sjúkdómsgreiningum.
Ofgreiningar og óþarfa
meðferðir séu aukið
vandamál í heiminum.
VIÐSKIPTI Félagið 365 miðlar, sem
er í eigu Ingibjargar Stefaníu Pálma-
dóttur, er komið með 7,67 prósenta
hlut í Skeljungi. Markaðsvirði hlut-
arins nemur um 1.300 milljónum
króna.
Á sama tíma hefur félagið minnk-
að við hlut sinn í Högum en það átti
rúmlega fjögurra prósenta hlut í
smásölurisanum í byrjun ársins.
Í tilkynningu til Kauphallarinnar
kemur fram að félagið sé komið yfir
fimm prósenta hlut í Skeljungi.
Jón Skaftason, framkvæmda-
stjóri fjárfestinga hjá 365 miðlum,
segir félagið telja Skeljung vera gott
fjárfestingatækifæri.
„Félagið er sterkt og vel rekið,
og á meðal annars safn af einkar
vel staðsettum fasteignum. Þá er
Skeljungur einstakt að því leyti að
drjúgur hluti tekna félagsins kemur
frá erlendum rekstri, og hefur það
því aðgang að mun betri fjármögn-
unarkjörum en almennt bjóðast á
Íslandi,“ segir Jón.
365 miðlar eru orðnir næststærsti
hluthafinn í Skeljungi og langsam-
lega stærsti einkafjárfestirinn.
Markaðsvirði Skeljungs er um
16.850 milljónir króna og nemur
því hlutur félagsins tæpum 1,3
milljörðum króna.
Eignarhlutur félagsins er meðal
annars í gegnum fjármögnun hjá
Kviku banka.
Hvað Haga varðar segir Jón að
365 miðlar séu enn á meðal stærstu
einkafjárfestanna í smásöluris-
anum. „Það liggur fyrir að mikil
tækifæri eru til hagræðingar á smá-
sölumarkaðnum almennt.“
Skeljungur hefur hækkað um 1,29
prósent í 395 milljóna króna við-
skiptum í Kauphöllinni um miðjan
dag í gær.
Ingibjörg Stefanía er, sem áður
segir, aðaleigandi 365 miðla, sem
eiga Torg, útgáfufélag Fréttablaðs-
ins. – þfh
Selur í Högum og kaupir í Skeljungi
1 2 . A P R Í L 2 0 1 9 F Ö S T U D A G U R6 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
1
2
-0
4
-2
0
1
9

0
7
:2
8
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
C
D
-C
3
1
C
2
2
C
D
-C
1
E
0
2
2
C
D
-C
0
A
4
2
2
C
D
-B
F
6
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
B

F
B
0
4
8
s
_
1
1
_
4
_
2
0
1
9
C
M
Y
K