Lýðveldi - 13.03.1925, Blaðsíða 3
LÝÐVELDI
3
Fullveldið ísland.
Öllum íslendingum mun það Ijóst, að
nú eru liðin full 6 ár siðan islenskur
fáni var dreginn að hún yfir gamla
landshöfðingjahúsinu á iúnblettinum milli
Bankastrœtis og Hverfisgötu, var með því
gefið til kynna, að Island væri sjálfstætt
riki, hafði öðlast fullveldisnafn með
þingbundnri konungsstjórn.
Þetta var mikill gleðidagur fyrir hina
íslenzku þjóð. Göturnar í kring og torgið
framundan landshöfðingjahúsinu voru
alskipuð börnum, ungu og gömiu fóiki
af öilum stéttum landsins. Allur hópur-
inn var mjög alvarlegur, þögull og
prúður, en mókti þó í einskonar áhyggju
deyfðar og dularfullum sælunnar draum.
íslendingar eru svo skapi farnir að ef
þeir eru hrifnir af einhverju, þá lifa þeir
eins og út á þekju mjög fálátir og stiltir.
Skamt fyrir framan dyr landshöfðingja-
hússins — (nú Stjórnarráðshúsið) stóð
fiokkur af borðalögðum dönskum her-
mönnum. Flokksforinginn benti á fána
vorn með sverði sínu. Einn maður i
hópi islendinga benti á móti sverðinu
og manninum með hönd sinni
og uppréttum flötum lófa. Einhver mun
hafa tekið eftir þessu þó flestir væru
fjötraðir hugljúfum vökudraum. En eng-
inn veit hver maðurinn var, er rétti
fram sina beru höud móti hinu skarpa
sverði. Ekki veit neinn hvað maðurinn
hefir meint með þessu, eu liklegast hefir
það átt að sýna, að ber hendi og flatur
lófi gæti verið vörn fullveldisins.
Dagurinn var kominn og stundin stóð
yfir, að íslendingar fengu viðurkent sjálf-
stæði sitt. Óskir þegnanna voru upp-
fyltar. Þeir voru löngu búnir að vera
óánægðir með yfirráð Dana og á kala
hafði borið á milli þjóðfiokkanna, en
síðan hans hátign konungurinn veitti
lslendingum þessi fyrtöldu fullveldisrétt-
indi hefir samkomulagið milli þessara
þjóða verið í góðu lagi og er »Lýðveldi«
sönn ánægja að geta þess.
Áftur á móti hryggir það y>Lýðveldi«,
að samkomulagið innbyrðis milli Islend-
inga sjátfra hefir versnað um allan helming.
Þjóðin virðist standa á hættulegu stígi.
Það má heita svo að hver hendin sé
uppi á móti annari. Nú á dögum gengur
þvi næst kraftaverki þar sem t. d. 2—3
menn eru samankomnir ef þeir geta
verið fullkomlega sammála um eitt at-
riði, og af öllu þessu ósamkomulagi leiðir
svo flokkadráltur.
Hinir pólitísku flokkar í þessu fá-
menna íslenzka þjóðfélagi eru nú orðnir
æði margir og skreyta sig með sínu
nafni hver. Um nafngjafa þeirra höfunda
og tilgang telur »Lýðveldi« ekki sitt með-
færi að fjölyrða. Pó mætti ef til vill leiöa
getur að því að valdhafar og trúnaðar-
menn þjóðarinnar eigi ekki hvað minst-
an þátt f þessum flokkadrátt og dular-
fullu flokksnöfnum. Flokkarnir og nöfn
þeirra hljóta að vera framkvœmi þeirra
er fœðingunni valda.
Flokkarnir með allri sinni sundrung
eru ekkert lifsins »Balsama fyrir land og
þjóð. —
Tólfunum kastar þá fyrst er til kosn-
inga er gengið. Margir eru svo ruglaðir
að þeir vita tæpast og oft ekki hvaða
flokki þeir tilheyra, svo þeir glæpast
jafnvel á að kjósa þá, sem eru mótstæðir
þeirra hagsmunum. Endirinn verður þvi
iðulega sá, að þingsætið hreppir eins og
Stephan G. Stephansson segir sá sem er
»lagnastur og lygnastur, sá verstis.
Svo ramt kveður að þessum flokka-
hringlanda, að jafnvel hinir vitru þing-
menn ern að villast flokk úr flokki þegar
inn í þingsalinn kemur, og vita sumir
þeirra tæpast hvar þeir eiga heima og er