Fréttablaðið - 17.07.2019, Qupperneq 16

Ar
io
n
ba
nk
i
Er
st
e
G
ro
up
B
an
k
Ra
if
fe
is
en
B
an
k
Ba
rc
la
ys
H
SB
C
H
ol
di
ng
D
an
sk
e
Ba
nk
Jy
sk
e
Ba
nk
N
or
de
a
D
eu
ts
ch
e
Ba
nk
Co
m
m
er
zb
an
k
Sv
en
sk
a
H
an
de
ls
ba
nk
en SE
B
Sw
ed
ba
nk U
BS
Cr
ed
it
Su
is
se
Ba
nk
o
f A
m
er
ic
a
JP
M
or
ga
n
25%
20%
15%
10%
5%
0%
✿ Staðlað eiginfjárhlutfall
Allir bankar með sömu meðal áhættuvog og Arion banki (64,4%)
Ar
io
n
ba
nk
i
Er
st
e
G
ro
up
B
an
k
Ra
if
fe
is
en
B
an
k
Ba
rc
la
ys
H
SB
C
H
ol
di
ng
D
an
sk
e
Ba
nk
Jy
sk
e
Ba
nk
N
or
de
a
D
eu
ts
ch
e
Ba
nk
Co
m
m
er
zb
an
k
Sv
en
sk
a
H
an
de
ls
ba
nk
en SE
B
Sw
ed
ba
nk U
BS
Cr
ed
it
Su
is
se
Ba
nk
o
f A
m
er
ic
a
JP
M
or
ga
n
25%
20%
15%
10%
5%
0%
✿ Eiginfjárhlutfall (CAD hlutfall)
Eiginfjárhlutfall norrænna banka væri liðlega þriðj-ungur af eiginfjárhlutfalli Arion banka ef þær eigin-fjárkröfur sem gerðar eru til fyrrnefndu bankanna
væru reiknaðar samkvæmt sömu
aðferð og íslensku bankarnir notast
við.
Þetta má lesa út úr úttekt sem
Arion banki hefur gert og kynnt
var lífeyrissjóðum og fagfjárfestum
í aðdraganda útboðs sem bankinn
hélt í síðasta mánuði á tveimur
nýjum víkjandi skuldabréfaflokkum
í krónum.
Í úttektinni, sem Markaðurinn
hefur undir höndum, er meðal ann-
ars bent á að eiginfjárhlutfall Arion
banka, sem var 22,3 prósent í lok
mars síðastliðins, sé hærra en flestra
evrópskra og norrænna banka, hvort
sem hlutfall erlendu bankanna sé
reiknað samkvæmt staðalaðferðinni,
eins og tíðkast hér á landi, eða innra-
matsaðferðinni en f lestir bankar
í álfunni notast við síðarnefndu
aðferðina.
Ef gert væri ráð fyrir því að hlut-
fall áhættuvoga af heildareignum
norrænna banka væri það sama og í
tilfelli Arion banka, um 65 prósent,
myndi eiginfjárhlutfall umræddra
banka lækka verulega og yrði í
sumum tilfellum aðeins ríf lega
þriðjungur af eiginfjárhlutfalli Arion
banka.
Þannig yrði eiginf járhlutfall
Svenska Handelsbanken til að mynda
aðeins 7,7 prósent, eftir því sem fram
kemur í úttektinni, en til samanburð-
ar er eiginfjárhlutfall sænska bank-
ans 21 prósent eins og það er reiknað
út í innramatsaðferðinni. Eiginfjár-
hlutfall Danske Bank myndi auk þess
lækka úr 21,3 prósentum í aðeins 6,9
prósent og í tilviki Nordea Bank færi
hlutfallið úr 19,9 prósentum niður í
8,7 prósent, svo fáein dæmi séu tekin.
Staðalaðferðin – en samkvæmt
henni er áhættugrunnur banka feng-
inn með því að vega eignir bankanna
með áhættuvogum í samræmi við
sérstakan Basel-staðal – gerir það
því að verkum að íslensku bankarnir
þurfa að binda mun meira eigið fé en
evrópskir bankar til þess að ná fram
sama eiginfjárhlutfalli. Með upp-
töku innramatsaðferðarinnar gæti
eiginfjárþörf íslensku bankanna því
dregist verulega saman.
Eins og fjallað hefur verið um á
síðum Markaðarins hafa stóru við-
skiptabankarnir þrír – Arion banki,
Væri um þriðjungur af hlutfalli Arion
Eiginfjárhlutfall norrænna banka væri aðeins um þriðjungur af eiginfjárhlutfalli Arion banka ef erlendu bankarnir notuðust við
sömu aðferð og íslenski bankinn. Þurfa að binda mun minna eigið fé en innlendir bankar til þess að ná fram sama eiginfjárhlutfalli.
Strangar eiginfjárkröfur hafa sætt gagnrýni, sér í lagi nú þegar samdráttur er hafinn í efnahagslífinu, enda dragi
kröfurnar úr getu bankanna til að auka útlán þegar atvinnulífið þarf á auknu lánsfé að halda. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
22
milljörðum nam eigið fé
Stoða eftir nýlega hlutfjár-
hækkun félagsins.
Íslandsbanki og Landsbankinn –
haft það til skoðunar að taka upp
slíka aðferð en það er háð samþykki
Fjármálaeftirlitsins og gæti það tekið
bankana í það minnsta þrjú ár að öðl-
ast slíkt samþykki.
Staðalaðferð víða gagnrýnd
Eiginfjárhlutfall banka er reiknað
sem hlutfall eigin fjár af eignum á
áhættugrunni. Að jafnaði eru tvær
aðferðir notaðar til þess að leggja mat
á áhættugrunn eigna: staðalaðferð og
innramatsaðferð.
Síðari aðferðin byggist á því að
bankarnir meta sjálfir áhættu af
útlánum og öðrum eignum með lík-
önum sem þeir hafa smíðað og hlotið
hafa blessun stjórnvalda. Bankarnir
notast þá við mismunandi áhættu-
vogir, allt eftir því hve áhættusamar
eignir er um að ræða, og geta þann-
ig lækkað eiginfjárbindingu sína á
áhættulitlum eignum en hækkað
Helgi Magnússon, fjárfestir og stjórnarformaður Bláa lónsins, keypti í fjárfest-
ingarfélaginu Stoðum fyrir jafn-
virði um 200 milljónir króna undir
lok síðasta mánaðar. Þannig nemur
eignarhlutur Hofgarða, félags í eigu
Helga, um 0,94 prósentum eftir
kaupin miðað við útstandandi
hlutafé Stoða, samkvæmt nýjum
lista yfir tuttugu stærstu hluthafa
félagsins og Markaðurinn hefur
undir höndum.
Helgi var í hópi nítján fjárfesta
og sjóða sem keyptu um nítján pró-
senta hlut Arion banka í fjárfesting-
arfélaginu föstudaginn 28. júní síð-
astliðinn en tveir hlutabréfasjóðir í
stýringu Stefnis, dótturfélags bank-
ans, fóru fyrir fjárfestahópnum og
keyptu samanlagt um átta prósenta
hlut. Eignarhlutur Arion banka í
Stoðum var seldur fyrir samtals um
fjóra milljarða króna.
Þá fjárfestu tvö félög í eigu Ingi-
mundar Sveinssonar arkitekts og
fjölskyldu – Eldhrímnir ehf. og Fin-
invest ehf. – í Stoðum fyrir saman-
lagt um fjögur hundrað milljónir.
Eignarhaldsfélagið Eldhrímnir, sem
er í eigu hjónanna Ingimundsarog
Sigríðar Arnbjarnardóttur ásamt
börnum þeirra, á núna tæplega eins
prósents hlut í Stoðum.
Eldhrímnir var á meðal stærstu
hluthafa í The Icelandic Milk and
Skyr Corporation, betur þekkt sem
Siggi´s Skyr, sem var selt til franska
mjúlkurrisans Lactalis fyrir að lág-
marki 370 milljónir Bandaríkja-
dala í ársbyrjun 2018, jafnvirði 40
milljarða króna á þáverandi gengi.
Þá keypti félagið Fininvest ehf.,
sem var stofnað í síðasta mánuði,
sömuleiðis nærri eins prósenta
hlut í Stoðum en bræðurnir Sveinn
og Arnbjörn Ingimundarsynir sitja
í stjórn félagsins.
Á meðal annarra fjárfesta, eins
og upplýst var um í Markaðinum
í síðustu viku, var Kári Guðjón
Hallgrímsson, stjórnandi á skulda-
bréfasviði fjárfestingarbankans JP
Morgan í London, en hann keypti í
Stoðum fyrir um 300 milljónir og fer
með um 1,3 prósenta hlut í gegnum
félagið Vindhamar. Þá keypti Óttar
Pálsson, stjórnarmaður í Kaupþingi
og meðeigandi hjá LOGOS, fyrir um
100 milljónir í gegnum eignarhalds-
félagið Kaldakur og er hann á meðal
tuttugu stærstu hluthafa Stoða með
0,47 prósenta hlut.
Aðrir sem hafa bæst á lista yfir
stærstu hluthafa Stoða, og eiga hver
um sig hlut í félaginu að jafnvirði
um 50 milljónir króna, er meðal
annars Helga Árnadóttir athafna-
kona, Ingimundur Ingimundarson,
stór hluthafi í HB Granda, Jóhannes
Bjarni Björnsson, meðeigandi hjá
Landslögum, og Sigurður Gísli
Pálmson, annar eigenda IKEA á
Íslandi.
Helgi Magnússon, sem er fyrr-
verandi stjórnarformaður Lífeyris-
sjóðs verslunarmanna og sat í stjórn
Marels í fjórtán ár, keypti í byrjun
síðasta mánaðar helmingshlut í
Torgi, útgáfufélagi Fréttablaðsins,
og tók hann í kjölfarið sæti í stjórn
félagsins.
Stoðir, sem eru á meðal stærstu
hluthafa í tryggingafélaginu TM,
Arion banka og Símanum, högnuð-
ust um 1.100 milljónir á síðasta ári.
Stærsti hluthafi Stoða er eignar-
haldsfélagið S121 með um 65
prósenta hlut. Það er meðal ann-
ars í eigu félaga á vegum Jóns
Sigurðssonar, stjórnarformanns
Stoða, Einars Arnar Ólafssonar,
fyrrverandi forstjóra Skeljungs,
og Ör vars Kjær nested , f jár-
festis og stjórnarformanns TM.
– hordur@frettabladid.is
Helgi kaupir í Stoðum fyrir um tvö hundruð milljónir króna 
Helgi var á meðal þeirra sem keyptu hlut Arion í Stoðum. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
á móti eiginfjárbindingu á áhættu-
meiri eignum. Svigrúm bankanna til
þess að meta áhættu af útlánum – og
þar með eiginfjárþörf sína – er þann-
ig ríkt.
Eftir því sem hlutfall áhættuvog-
anna – og þar með áhættugrunnsins
– af heildareignum banka er lægra
dregur úr eiginfjárþörf bankans.
Umrætt hlutfall er hátt á meðal
íslensku bankanna, eða að meðal-
tali um 70 prósent, á meðan það er á
bilinu 25 til 40 prósent að meðaltali á
meðal stærstu bankanna á Norður-
löndunum. Sem dæmi lækkaði hlut-
fallið verulega hjá stærstu bönkum
Svíþjóðar eftir að þeir tóku upp
innramatsaðferðina árið 2007. Fór
það úr 50 prósentum í 25 prósent
árið 2017.
Lægri áhættuvogir leiddu til
hækkandi eiginfjárhlutfalls á meðal
sænsku bankanna en það fór úr sex
prósentum árið 2006 í 17 prósent sjö
árum síðar. Á sama tíma hélst vog-
unarhlutfallið hins vegar nokkuð
stöðugt í fjórum prósentum.
Þrátt fyrir að nokkur gagnrýni hafi
beinst að því hvernig sumir evrópskir
bankar nota innramatsaðferðina
markvisst til þess að lækka áhættu-
vogir sínar, þá er engu að síður talið
að sú aðferð gefi réttari mynd af eigin-
fjárstöðu banka en staðal aðferðin.
Ráðgjafarfyrirtækið Oliver Wyman
hvatti til dæmis íslensk stjórnvöld
fyrir fáeinum árum til þess að leyfa
bönkunum að nota innramatsað-
ferðina til þess að meta eiginfjár-
þörf sína. Áhættuvogir bankanna,
s a m k væmt st að a l aðfer ði n n i ,
væru í mörgum tilvikum of háar.
hordur@frettabladid.is
kristinningi@frettabladid.is
1 7 . J Ú L Í 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R4 MARKAÐURINN
1
7
-0
7
-2
0
1
9

0
4
:5
8
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
7
0
-1
5
1
C
2
3
7
0
-1
3
E
0
2
3
7
0
-1
2
A
4
2
3
7
0
-1
1
6
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
B

F
B
0
4
0
s
_
1
6
_
7
_
2
0
1
9
C
M
Y
K