Skessuhorn - 27.09.2006, Blaðsíða 18

18
MIÐVIKUDAGUR 27. SEPTEMBER 2006
^ttUiunuKi!

Amarvatnsheiði og hálendisvegir
Fram yfir
miðja síðustu
öld kynntumst
við landinu
okkar á annan
hátt en við
gerum nú.
Ferðalög milli
landshluta fóru fram á sjó. A landi
var setið á hestbaki um sveitir og á
milli byggða. Atvinnuhættir kröfð-
ust árstíðabundinna ferða-
laga milli landshluta. A
strandsiglingu í góðri tíð
kynntist fólk landinu mjög
vel og ekki síður á hestbaki
um sveitir og heiðar. A
skipsfjöl við komu til lands-
ins og brottför var hrifning-
in oft mikil á meðan landið
sökk eða reis. Þau sem sátu
gæðing nutu engra forrétt-
inda fram yfir þau er sátu
heimilishestinn. Farþegar á
þriðja farrými nutu lands-
sýnar jafnt og farþegar fýrsta
farrýmis. Almenningur lifði
sig inn í náttúru landsins.
Nú er öldin önnur. Fáir
eiga þess kost að sjá strend-
ur landsins af sjó. Sjá fjalla-
hringinn ffá miðjum Faxa-
flóa, sigla um firði og flóa,
fara fyrir Svörtuloft, Látra-
bjarg, Straumnes, Hælavíkur- og
Hornbjarg. Hesturinn, þarfasti
þjónninn, er ekki lengur almenn-
ingseign.
Hvati að því að ég skrifa þessa
grein er ferð mín og konu minnar
Hrefnu Magnúsdóttur yfir Arnar-
vamsheiði 6. september sl. Ferðin
var farin í boði Magnúsar Magnús-
sonar ritstjóra héraðsblaðsins okkar
Skessuhorns. Það voru átta manns í
ferðinni á tveimur stórum og vel
búnum jeppum. Magnús var eig-
andi og bílstjóri annars jeppans en á
hinum var bílstjóri og eigandi
Snorri bóndi Jóhannesson á Auga-
stöðum í Hvítársíðu. Snorri tengist
Arnarvatnsheiðinni betur en flestir
menn aðrir, er þar veiðivörður og
landinu, fjallasýninni. Frásögn mín
dyggði skammt. Áningarstaðir voru
vel valdir. Veðrið var mög gott.
Ferðafélagarnir voru frábærir.
Aldrei heyrðist kallað „jæja“ eða
„eigum við ekki að halda áffarn."
Ferðalagið leið áfram í í náttúruleg-
um rólegheitum.
Klukkan níu um morguninn tók
Magnús okkur hjónin í bíl sinn í
Borgarnesi og leiðir okkar skildu
Brúai'stceði frá náttárunnar hendi er með því glæsilegast sem hœgt er að hugsa sér ofanverðu við Helluvað á
Norðlingafljóti.
þekkir svæðið allt mjög vel.
Frá því er að segja að þetta ferða-
lag gekk mjög vel. Mér leið ótrú-
lega vel. Landið er svo fallegt og
leiðsögnin var svo notaleg og góð
hjá þeim Magnúsi og Snorra. Eg
ætla ekki að reyna að lýsa umhverf-
inu; vötnunum, veiðistöðunum,
við Brú í Hrútafirði klukkan átta
um kvöldið. Ellefu tíma lukkulegu
ferðalagi yfir Arnarvatnsheiði, með
meiru, var lokið. Við Hrefna héld-
um norður Strandir og ferðafélag-
arnir suður yfir Holtavörðuheiði til
síns heima.
í sumar hefur fjöldi fólks farið til
að skoða landið sem á að fara undir
Hálslón og virkjunina við Kára-
hnjúka. Mörg í fyrsta sinn. Af
hverju hefur fólk ekki farið til að
skoða þetta landssvæði fyr en nú?
Svarið við þeirri spurningu er ein-
falt. Vegir færir farartækjum al-
mennings voru ekki til staðar á
svæðinu.
Nú er búið að gera góða vegi
þarna og auðvelt að komast þar um.
Það eru þau sem standa að Kára-
hnjúkavirkjun sem hafa
annast vegagerðina.
Eg naut þess vel að
klúngrast í öflugum bíl
og með ffábærri leið-
sögn norður yfir Arnar-
vatnsheiði. Við mættum
ekki einum einasta bíl á
heiðinni. Ekki þurffi að
búast við mikilli umferð
því að vegurinn er
lengst af aðeins fær öfl-
ugum sérbúnum bílum.
Það gat ekki hjá því far-
ið að manni kæmi til
hugar hvort að öll þau
sem áhuga hefðu á há-
lendi Islands og vildu
njóta þess væru stödd á
góðu vegunum við
Kárahnjúka. Þau ætluðu
svo að bíða þess að
Landsvirkjun léti gera
stíflu í Norðlingafljót og safnaði
vötnunum á Arnarvatnsheiði í eitt
stórkostlegt lón með tilheyrandi
vegagerð um heiðina. Þá yrði hægt
að skoða landið - lónsbotninn.
Þetta var ekki svona vont. Astæða
þess að við mættum engri umferð
var óvegurinn á heiðinni og Norð-
lingafljót sem fara verður yfir á
vaði. Þessi náttúruperla á hálendi
íslands er lokuð almenningi. Um
þetta landssvæði mega aðeins ferð-
ast fýrsta farrýnis farþegar og þeir
sem eiga gæðingana.
Fg hefi ekki orðið var við það að
þau sem eru kölluð náttúruverndar-
sinnar og taka þátt í umræðu um
náttúruvernd hafi nokkuð fjallað
um það hvernig auðvelda megi al-
menningi aðgang að hálendi Is-
lands.
Þau eru alltof mörg sem eru úti-
lokuð ffá því að komast til áhuga-
verðra staða á hálendinu á bílum
sínum. Við það bætist að atvinnu-
og samgönguhættir hafa breyst það
mikið á síðustu áratugum að störf
og ferðalög fólks veita því minni
tengsl við landið en áður var. Þessi
staða getur valdið því að stærri og
stærri hluti þjóðarinnar verði á-
hugalaus um vemdun náttúru Is-
lands.
Áhugi minn beinist að því að fá
þessari stöðu breytt. Gera þarf stór
átak í því að bæta hálendisvegina.
Gera þá vegi færa öllum bílum.
Veita almenningi tækifæri til að
njóta þess sem þar er að sjá. Vegirn-
ir verði ofaníbornir slóðar sem lítið
ber á í landslaginu sem síðar verði
lagðir bundnu slitlagi. Til þessara
vega nefhi ég veg um Arnarvatns-
heiði og brú á Norðlingafljót, veg
að Oskju og tilheyrandi brýr á
þeirri leið og margar leiðir aðrar.
Bestu þakkir til ferðafélaganna
fýrir ánægjulega og fræðandi ferð.
Skúli Alexandersson.
'U'

Til hvers að móta menningantefhu?
I síðasta
t ö 1 u b 1 a ð i
Skessuhorns
kom fram að
menningar-
nefhd Borgar-
byggðar hefði
óskað eftir
aukafjárffamlagi vegna vinnu við
mótun menningastefhu. I ffamhald-
inu langar mig til að skýra aðeins
nánar ffá þeim hugmyndum sem þar
er verið að vinna með.
Eins og fram kom í umræddri
frétt þá mun Menningarnefnd
Borgarbyggðar vinna að stefnu-
mörkun í menningarmálum næstu
mánuði. Fram að áramótum mun
nefndin bjóða á fund til sín fulltrú-
um helstu menningarstofnana, fyrir-
tækja og félaga í sveitarfélaginu í
þeim tilgangi að ræða saman um
þeirra ffamtíðarsýn og það sem er
að gerast í menningarmálum á
svæðinu. Þetta er gert til þess að
gefa viðkomandi aðilum tækifæri á
að koma með tillögur og hafa áhrif á
mótun stefnunnar strax í upphafi og
jafnffamt er þetta góð leið til þess að
afla upplýsinga um það sem nú þeg-
ar er á döfinni í menningarmálum.
Þá mun nýráðinn starfsmaður
nefndarinnar taka saman niðurstöð-
ur þessarrar vinnu og í kjölfarið
verður staðið fýrir íbúaþingi um
menningarmál í upphafi næsta árs
þar sem drög að stefnu verða kynnt
íbúum sveitarfélagsins til frekari
umræðu.
Ný eða gömul stefna?
I því stefhuskjali sem að lokum
verður kynnt skal m.a. koma ffam
stefha sveitarstjórnar hvað varðar
safnastarfsemi, minjavernd, tórdist-
ariðkun, húsvemdun, leildist, mynd-
hst og flest það sem flokkast undir
hugtakið menningarstarfsemi.
Stefhan verði svo tekin til endur-
skoðunar ár hvert að ffumkvæði
menningarnefndar. Við mótun
stefnunnar verða einnig hafðar til
hhðsjónar fýrri greiningar og verður
m.a. horft til menningastefhu Vest-
urlands sem unnið var að á síðasta
kjörtímabili sem og niðurstöðu
íbúaþinga árið 2006 og 2007.
Samstarf á
sviði menningarmála
Mikilvægt er að sem flestir komi
að vinnu við mótun menningar-
stefhu Borgarbyggðar, en það eykur
til muna líkur á því að stefnumiðum
verði ffamfylgt. Þess þarf þó að gæta
að menningarstefha haldist í hendur
við fjárhagsleg markmið og áherslur
í rekstri sveitarfélagsins. Það er hlut-
verk menningamefndar að sjá um að
svo verði. Þá bindur menningar-
nefndin miklar vonir við gott sam-
starf þeirra aðila sem starfa að þessu
málum í sveitarfélaginu. Að sem
flestir sjái sér hag í því að vinna sam-
an að því að styrkja grundvöll menn-
ingarstarfsemi sem sérstakrar at-
vinnugreinar en jafhffamt sem einn-
ar af lykilstoðum samfélagsins.
Félagsheimili
- menningarhús!
Um leið og velt verður upp nú-
verandi og væntanlegum áherslum í
menningarmálum í héraðinu þarf að
huga að þvi hvemig nýta má betur
þá aðstöðu sem nú þegar er til stað-
ar. Það mætti til dæmis nýta félags-
heimilin mun betur með því að ætla
þeim að verða umgjörð utan um fé-
lagsstarf eldri borgara og tmgmenna
á svæðinu. Þá þarf jafhffamt að efla
enn frekar samstarf við skólana og
tómstundafélög með það að mark-
miði að samtvinna skóladag og tóm-
stundir barna og unglinga, ekki síst
þeirra sem búa í dreifbýlinu. Menn-
inganefnd vill almennt stuðla að sem
bestri nýtingu félagsheimila, fyrir
hvaða aldurshóp sem er. Þrátt fýrir
fýrirliggjandi áform um að reyna að
samræma rekstur og reglur um fé-
lagsheimili þá þarf ávallt að skoða
hvert tilfelli fýrir sig - þvi ekki erum
við öll eins og aðstæður ekki endi-
lega þær sömu. Við þurfum að
leggja vinnu í það að greina hver
þörfin er á hverjum stað og hvernig
hægt sé að sérhæfa félagsheimilin í
takt við það umhverfi sem þau eru
hluti af.
Aukin fjölbreytni
Borgarbyggð er fjölbreytt samfé-
lag og má ekki gleyma því að það
eru fýrst og ffemst íbúar sveitarfé-
lagsins sem skapa grundvöll fýrir því
öfluga menningarstarfi sem hér á sér
stað. Til að auka enn fjölbreytnina
er mikilvægt að skoða með hvaða
hætti við getum betur notið þeirrar
menningarlegu víddar sem felst í
þeim aukna fjölda erlendra ríkis-
borgara sem kjósa að setjast hér að.
Það er að lokum von nefndarinn-
ar að með góðri samvinnu og virkri
þátttöku íbúa og forsvarsmanna
stofriana, fýrirtækja og félagsamtaka
sem starfa á sviði menningarmála í
Borgarbyggð, takist okkur að móta
heildstæða og raunhæfa stefnu í
menningarmálum. Hún mun án efa
nýtast við uppbyggingu hins nýja
sveitarfélags og verða til þess að efla
samkennd íbúa og vekja almenna at-
hygli á því fjölbreytta og öfluga
menningarstarfi sem hér á sér stað.
Sigríður Björk Jónsdóttir
Formaður menningamefndar
Borgarbyggðar.
T^etuutut^rí.
Þankastrik um
Hvalfjarðargöng
Þar eð höf-
undur þessara
þankastrika
býr á Akranesi,
en stundar
vinnu á höfuðborgarsvæðinu, þarf
hann að fara daglega um Hvalfjarð-
argöng. Samkvæmt fféttum Skessu-
homs og fleiri miðla, þá er verið að
auka lýsingu innan við báða munna
ganganna, og fagna ég þeirri ffam-
kvæmd. Ennffemur hafa borist
fféttir af að eigi að koma fyrir skynj-
urum sem eiga að nema magn
sviffyks í göngunum. Skilst mér að
ef magn svifryks nái ákveðnum
mörkum, eigi að blása því út með
blásurum sem em staðsettir í lofiti
ganganna með vissu millibili. Ekld
vil ég amast við því að reynt verði að
halda loffinu hreinu í göngunum,
það er þvert á móti algjört grund-
vallaratriði. Affur á móti efast ég
stórlega um þessa aðferð og finnst
að menn sjái ekki rætur vandans.
Mín skoðtm er sú, að mesta meng-
unin í göngunum eigi sér stað að
vetrinum þegar ffosta- og snjóakafl-
ar em og vegimir era saltbornir. Þá
berst inn í göngin óhemju magn af
salti/tjöraleðju sem bæði rennur inn
um gangamunnana og berst með
bílunum og dreifist þannig um allt
yfirborð vegarins í göngunum og
safnast fýrir í þykku lagi einkum
næst kantsteinunum. Þessi leðja er
nokkuð fljót að þorna og þyrlast þá
auðveldlega upp sérstaklega frá
stóra bflunum, þannig að skyggni
verður ekkert þegar verst lætur.
Að ætla sér að blása öllum þessum
óþverra út með viftunum í lofdnu,
er gjörsamlega útilokað að mínu
mati. Enda hefur það sýnt sig að það
er ekki hægt.
Síðastliðinn vetur jókst þessi
mengun stöðugt þegar líða tók á
veturinn og haldið var áfram að
salta veginn, einkum í syðri hluta
ganganna, því margfalt meira er
saltað sunnanvert við göngin held-
ur en norðanvert.
Nei, hér dugar ekkert nema
reglulegur þvottur á veginum í
göngunum með tækjum, því aug-
ljóslega sér veðrið ekki um þvott-
inn, eins og utan við göng. Eg vil
því beina því til þeirra sem annast
rekstur Hvalfjarðarganga, að gerð
verði krafa á Vegagerðina, sem ber
ábyrgð á öllum þessum óhóflega
saltburði, að á veturna kosti hún
reglulega hreinsun ganganna með
þvottabflum og að þvottatíðnin
verði fyllilega í takt við söltun veg-
arins.
Mér finnst góð reglan sem segir
að, þeir sem óhreinka, skulu líka
þrífa upp eftir sig.
Annars er það mín skoðun og ef-
laust fleiri, að þessi saltburður sé
löngu kominn langt út fýrir öll vel-
sæmismörk sem sést einnig á því að
bremsubúnaður í nýlegum bfl, er
stórskemmdur efdr akstur í einn
vetur á sísöltuðum vegum.
Eg vil einnig benda öðrum veg-
farendum (þjáningarbræðram) sem
eiga oft leið um göngin, að skipta
reglulega um loftsíu í bflum sínum,
vegna þess að þær fyllast ótrúlega
hratt við þessar aðstæður sem hér
að framan er lýst.
Að lokum vil ég óska þess að bet-
ur takist næsta vetur, að halda
Hvalfjarðargöngum hreinum,
heldur en tókst síðastliðinn vetur.
Stefán Magnússon.