Morgunblaðið - 22.08.2019, Qupperneq 22

22 FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 2019
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Það er enn of snemmt að afskrifa
hlaup en það eru minni líkur nú en
áður að það verði,“ segir Eyjólfur
Magnússon, sérfræðingur á Jarð-
vísindastofnun Háskólans.
Greint var frá því í byrjun júlí að
mælingar á Mýrdalsjökli bentu til
þess að hlaup gæti komið í Mú-
lakvísl á næstu vikum. Ekkert ból-
ar enn á hlaupinu nú sjö vikum síð-
ar og segir Eyjólfur í samtali við
Morgunblaðið að hreyfingar hafi
verið á kötlum í jöklinum í sumar.
„Það eru katlar sem hafa hlaupið
en skila ekki sérstaklega miklu
rennsli,“ segir hann.
Jarðvísindastofnun Háskólans
hefur unnið að rannsóknum á sig-
kötlunum í Mýrdalsjökli síðustu ár.
Er þar meðal annars notast við ná-
kvæmar íssjármælingar sem geta
sýnt hvort og hve mikið vatn hefur
safnast fyrir undir einstökum kötl-
um. Niðurstöður mælinganna fyrr
í sumar þóttu gefa tilefni til að
vara almenning við. Þá hafði nægt
vatn safnast undir jarðhitakatla í
austurhluta Mýrdalsjökuls til að
valda heldur stærra hlaupi en
komið hafa undanfarin átta ár. Tal-
ið var að rennsli í flóðtoppi gæti
orðið nokkru meira en varð í síð-
asta hlaupi, árið 2017, en töluvert
minna en í stóra hlaupinu árið 2011
þegar brúin yfir þjóðveg 1 eyði-
lagðist.
Eyjólfur segir að vel hafi verið
fylgst með stöðunni í sumar en
þróun mála hafi ekki verið með
þeim hætti sem útlit var fyrir.
„Við þekkjum yfir 20 katla á
yfirborði jökulsins en það eru
kannski í kringum tíu þeirra sem
eru eitthvað afgerandi og eru að
skila vatni yfir sumarið. Flestir
eru það litlir að menn taka varla
eftir þeim. Katlar 10 og 11 hlupu
síðast 2017 og hefðu þeir tekið upp
á því núna hefði mátt búast við
stærra hlaupi. Þeir hins vegar
ákváðu að gera eitthvað annað en
maður bjóst við. Náttúran lætur
ekki að sér hæða.“
Minni líkur á hlaupi en áður
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Múlakvísl Verulegar líkur voru taldar á hlaupi í Múlakvísl í byrjun júlí. Sú
hefur ekki orðið raunin og minnkandi líkur eru á hlaupi þetta sumarið.
 Rólegt sumar að
baki í Múlakvísl
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Mest er fylgst með hættu á berg-
hruni á þeim stöðum þar sem
mannaferðir eru mestar að sögn
Daníels Freys Jónssonar, sérfræð-
ings í náttúruverndarteymi Um-
hverfisstofnunar, en mikið grjóthrun
varð úr Reynisfjalli í Reynisfjöru á
þriðjudag þannig að gripið var til
þess ráðs að loka umferð um fjöruna
að hluta. Við grjóthrun í aðdraganda
skriðunnar urðu slys á fólki.
Tugir metra að brúninni
Reynisfjall er ekki á könnu Um-
hverfisstofnunar í stjórnsýslulegu
tilliti, en Dyrhólaey kemur fyrst upp
í huga Daníels Freys. „Við erum með
landverði í Dyrhólaey, sem er auð-
vitað í næsta nágrenni. Þar hefur
orðið töluvert grjóthrun á síðustu ár-
um og verið lokað niður í Kirkju-
fjöru, aðallega vegna hættu af öld-
unni en líka út af miklu hruni,“ segir
hann.
„Það hefur líka hrunið í víkinni við
Tóna, þ.e. klettinn með gatið. Þar inn
og áleiðis að vitanum hefur verið að
hrynja, en það er á svæðum sem eru
algjörlega lokuð. Göngustígurinn er
nokkra tugi metra frá brúninni og
þetta svæði er afgirt. Eins og staðan
er í dag er ekki hætta þarna,“ segir
hann, en síðast þegar grjóthrun varð
í Dyrhólaey, árið 2015, féll úr Kirkju-
fjörubjarginu á Lágey Dyrhólaeyjar.
„Eftir það gerði Veðurstofan út-
tekt á svæðinu. Árið 2012 fór líka fólk
þarna niður með skriðu. Mér skilst
að það fólk hafi reyndar staðið
nokkra metra frá brúninni. Í dag eru
20-30 metra frá brúninni, en þau
stóðu ekki við brúnina heldur aðeins
fyrir innan,“ segir Daníel Freyr.
Opin augu á fjölförnum stöðum
Mildi þótti árið 2012 að ferða-
mennirnir tveir sem stóðu á syllunni
sem hrundi kæmust lífs af. Fólkið
flaut ofan á massanum sem hrundi og
slasaðist smávægilega. Spurður
hvort einhver sérstök svæði fái sér-
staka athygli segir Daníel Freyr að
vel sé fylgst með stöðum þar sem
mannaferðir séu tíðar. „Þar sem um-
ferðin er mest er best fylgst með
þessu. Ég veit að neðri stígurinn nið-
ur að Gullfossi hefur verið lokaður
stundum á vorin, ekki bara vegna
hálku, heldur hefur líka verið að
sópast úr klettunum fyrir ofan. Þar
hafa menn aðeins verið að berja í
grjótið til að losa það, sem er hættu-
legt,“ segir hann.
Spurður hvort eftir berghrunið í
Reynisfjöru sé minni hætta í ljósi
þess að laust efni hafi losnað frá segir
hann að strax á eftir sé í raun meiri
hætta. „Nú hefur það sópast niður
sem var orðið laust og síðan tekur
það einhvern tíma fyrir fjallið að
jafna sig. Það mun örugglega hrynja
eitthvað áfram til að byrja með.
Síðan líður tíminn þangað til annar
svona atburður verður. Þeir verða
reglulega við svona hamra,“ segir
Daníel Freyr.
Vel fylgst með fjölsóttum stöðum
 Fylgjast vel með hættu á hruni á fjölförnum stöðum  Hrunið hefur í víkinni við Tóna í Dyrhólaey
 Ráðstafanir voru gerðar í Dyrhólaey eftir skriður  Að líkindum mun grjót áfram losna í Reynisfjöru
Dyrhólaey
» Talsvert grjóthrun hefur orð-
ið í Dyrhólaey undanfarin ár.
» Árið 2015 varð hrun úr Lág-
ey Dyrhólaeyjar ofan í Kirkju-
fjöru.
» Árið 2012 fóru tveir ferða-
menn með skriðu í Dyrhólaey
en sluppu nær ómeiddir eftir
að hafa fallið um 40 metra.
» Hættusvæði eru í dag afgirt
og tugir metra að brúnunum.
Ljósmynd/Jónas Erlendsson
Dyrhólaey Árið 2012 hrundi brún Lágeyjar undan tveimur ferðamönnum. Þeir héldu lífi þrátt fyrir 40 metra fall.
Ársþing Þjóðræknisfélag Íslendinga
verður haldið á Icelandair Hótel Nat-
ura kl. 14-16.30 á sunnudag. Það
verður jafnframt 80 ára afmælisþing
ÞFÍ, sem var stofnað 1. desember
1939.
Ávörp flytja Hulda Karen Daníels-
dóttir, formaður ÞFÍ, Lilja Dögg Al-
freðsdóttir, mennta- og menningar-
málaráðherra og heiðursgestur
þingsins, Anne-Tamara Lorre, sendi-
herra Kanada á Íslandi, Jeffrey Ross
Gunter, sendiherra Bandaríkjanna á
Íslandi, Beverly Arason-Gaudet, for-
seti Þjóðræknisfélags Íslendinga í
Vesturheimi, og Sunna Pam Furste-
nau, forseti Þjóðræknisfélags Íslend-
inga í Bandaríkjunum.
Hjálmar Hannesson, fyrrverandi
sendiherra, fjallar um sögu ÞFÍ, Guð-
rún Nordal, forstöðumaður Stofn-
unar Árna Magnússonar í íslenskum
fræðum, flytur erindið „Drauma-
landið“, Hugi Hreiðarsson greinir frá
Ráðgátuherbergi Vestur-Íslendings-
ins Sir William Stephenson, eins
fremsta njósnaforingja Breta í
heimsstyrjöldinni síðari, og þátttak-
endur í Snorra West-verkefninu
segja frá ferð sinni á Íslendingaslóðir
í N-Ameríku í sumar. Svavar Knútur
verður með tónlistaratriði og Svavar
Gestsson, fyrrverandi sendiherra og
ráðherra, og Soffía Óskarsdóttir,
varaformaður ÞFÍ, stýra þinginu,
sem er öllum opið.
Þjóðræknis-
félagið í 80 ár
 Sérstakt afmælisþing á sunnudag
Bílalest Lilja Dögg Alfreðsdóttir
var heiðursgestur Íslendingadags-
ins á Gimli í Kanada í sumar.
Lesið vandlega upplýsingarnar á umbúðum og fylgiseðli fyrir
notkun lyfsins. Leitið til læknis eða lyfjafræðings sé þörf á frekari
upplýsingum um áhættu og aukaverkanir.
Sjá nánari upplýsingar um lyfið á www.serlyfjaskra.is
Ofnæmið burt!
Zensitin
10 mg töflur -10, 30 og 100 stk
Reykjavíkurvegur 62 | Sími 527 0640 | 220 Hafnarfjörður | www.wh.is