Gistiskýrslur - 01.07.2002, Blaðsíða 9

Inngangur
Introduction
1. Gistináttatalning Hagstofu íslands
1. Overnight stays statistics
Gistiskýrslur 2001 er níunda ritið sem Hagstofan gefur út í
ritröðinni Gistiskýrslur. I inngangi ritsins eru yfirlitstöflur
ásamt skýringartexta og myndum. Yfirlitin ná sum hver aftur
til ársins 1985 en þá hófst gistináttatalning Hagstofunnar.
Onnur ná skemur aftur í tímann eða tvö til fjögur ár. I töflu-
hlutanum er talnaefnið sundurliðað eftir landsvæðum, ríkis-
fangi og tímabilum. Upplýsingaöflun Hagstofunnar fer
þannig fram að gististöðum og öllum þeim sem selja gisti-
þjónustu eru send skýrslueyðublöð til útfyllingar en á þau
skal færa fjölda gesta og gistinátta sundurliðaðan eftir
ríkisfangi. Ríkisföngin eru auk Islands 14 Evrópulönd, þaðan
sem flestir ferðamenn koma, Bandaríkin, Kanada og Japan.
Aðrir gestir teljast aðrir Evrópubúar eða íbúar annarra
landa. Fram til ársins 1995 var einungis safnað tölum um
fjölda gistinátta en í júní árið 1995 var auk þess byrjað að
safna upplýsingum um fjölda næturgesta. Byrjunarörðug-
leikar háðu talningu gestakoma framan af og því er ekki
hægt að birta tölur um þær fyrr en frá og með árinu 1996.
Þann 25. mars 2001 hófst þátttaka Islands í samstarfi með
fjórtán öðrum Evrópuríkjum sem kennt er við Schengen.
Frá þeim degi var horfið frá landamæraeftirliti innan svæðis-
ins og útlendingaeftirlitið hætti að safna upplýsingum um
komur ferðamanna til Islands skipt eftir ríkisfangi. Þar af
leiðandi falla niður þær töflur og yfirlit sem áður birtust í
þessu riti um fjölda erlendra ferðamanna til landsins.
Réttur Hagstofu til að krefja seljendur gistiþjónustu upp-
lýsinga er byggður á 10. gr. laga um veitinga- og gististaði nr.
67/1985. Þar segir: „Rekstraraðilar, er undir þessi lög falla,
skulu veita stjómvöldum upplýsingar skv. nánari fyrirmælum
Hagstofu Islands. Slíkar upplýsingar skulu einungis notaðar
til könnunar og skipulagningar á ferðaþjónustunni almennt
og/eða rekstri veitinga- og gistíhúsa sérstaklega sem atvinnu-
greinar." í samræmi við þessa lagagrein og venjur skuldbindur
Hagstofan sig til að fara með alla vitneskju um starfsemi
einstakra gististaða sem trúnaðarmál og lætur aðeins í té
upplýsingar í töflum eins og fram kemur í þessu riti.
Skýrslueyðublöð þau sem Hagstofan sendir seljendum
gistiþjónustu til útfyllingar eru þrjú. Tvö þeirra eru svo-
kölluð hjálparblöð, annað er fyrir gestakomur en hitt fyrir
gistinætur. Þessi blöð em einungis ætluð til notkunar á gisti-
stöðunum og er hægt að fylla þau út eftir hvern dag. Þriðja
eyðublaðið „Gistiskýrsla til Hagstofu" er eina blaðið sem
senda skal Hagstofunni. Á það skal færa samtölur mánaðar-
ins af hjálparblöðunum ásamt upplýsingum um gisti-
rými. Eyðublöðin eru einnig til í tölvutæku forrni fyrir töflu-
reikni (Excel).
2. Flokkun gististaða
2. Classification of tourist accommodation
Gistiþjónusta í landinu er fjölbreytt. I úrvinnslu Hag-
stofunnar er henni skipt í sex meginflokka.
Fyrsti flokkur er hótel og gistiheimili. Nánar tiltekið hótel,
hótelíbúðir og gistiheimili starfandi allt árið, sumarhótel og
sumargistiheimili. I þessum flokki em öll hótel og gistiheimili
sem eru með sérstaka gestamóttöku og bjóða upp á lágmarks
hótelþjónustu, þ.e. dagleg þrif á herbergjum og salernum.
Auk þess em í þessum flokki gistiheimili þar sem gistirými
er 16 rúm eða fleiri og/eða 8 herbergi eða fleiri. Þessi
viðmiðun er samkvæmt 26. gr. reglugerðar nr. 288/1987 um
veitinga- og gististaði. Þessi flokkur gistiþjónustu tekur til
mest allrar gistiþjónustu í landinu. Tveir þriðju hlutar
gistinátta sem gistináttatalning Hagstofunnar nær til eru á
gististöðum í þessum flokki. Árið 1997 var fyrst byrjað að
flokka þá gististaði sérstaklega sem uppfylla skilyrði um
aðbúnað og þjónustu til þess að geta kallast hótel. Á hóteli
er gestamóttaka opin allan sólarhringinn og morgunverður
framreiddur. Fullbúin snyrting skal vera á a.m.k. 75%
herbergja.
Annar flokkur gististaða er orlofshúsabyggðir. Þá er átt
við sumarhúsa- eða smáhýsahverfi með a.m.k. þremur
húsum. Umfang orlofshúsagistingar er mun meira en heima-
gistingar í þeim tilvikum þegar þessar tvær tegundir gisting-
ar eru reknar samhliða. Einungis er átt við sumarhús sem
leigð eru út í hagnaðarskyni, ekki t.d. sumarhús stéttar- og
starfsmannafélaga. Hús innan orlofshúsabyggða sem leigð
eru út til stéttar- og starfsmannafélaga eru ekki heldur með-
talin.
Þriðji flokkur gististaðaer heimagististaðir. Fram til ársins
1995 var hluti þessa flokks kallaður bœndagististaðir en var
þá skipt í annars vegar hótel eða gistiheimili og hins vegar
heimagistístaði. Fyrrum bændagistístaðir, sem voru árið 1995
með gistirými við áðurnefnd viðmiðunarmörk eða stærra,
flokkast nú sem hótel eða gistiheimili, hinir minni sem
heimagististaðir. Til heimagististaða telst öll gisting á einka-
heimilum hvort sem er í kaupstöðum eða á sveitabýlum.
Bændur eru ósjaldan með eitt til tvö sumarhús að auki og
þar sem erfitt hefur reynst að fá þessa gistingu nákvæmlega
sundurliðaða frá hinni hefðbundnu heimagistingu er sú
gisting talin með heimagistingunni. Leigi bændur sumarhús
sín út til stéttar- eða starfsmannafélaga er sú gisting ekki
meðtalin hér.
Fjórði flokkur gististaða er farfuglaheimili. Farfugla-
heimili bjóða upp á gistingu í rúmum með sæng og kodda
en gestir þurfa að hafa með sér sængurföt eða leigja þau á
staðnum. Gestir geta einnig notað eigin svefnpoka. Öll